DOI Artikel:
Bobrowska, Irena: Tryptyk ze sceną ś. Rodziny w zbiorach Domu Matejki: Z dziejów malastwa polskiego w okresie wczesnego Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0065
Ryc. 40. Schemat kompozycyjny sceny ś. Ro-
dziny z tryptyku z Domu Matejki.
tyku z Domaradza i 3) z obrazem
ś. Mikołaja z Tymowy. Wchodzą
tutaj w grę bardzo silne analogie,
które wiele dają do myślenia. Ob-
raz ś. Stanisława spod Tarnobrzega
(90 X 97 cm) jest szczytowym obra-
zem niezachowahego i nieznanego
bliżej tryptyku20). Analiza porów-
nawcza prowadzi do wniosku, że
tryptyk z Domu Matejki i fragment
spod Tarnobrzega wyszły nie tylko
z jednego warsztatu, lecz spod jed-
nej ręki (ryc. 41). Obraz spod Tar-
nobrzega z około r. 1520 przedsta-
wia siedzącego ,,en face" na gotyc-
kim tronie biskupa Stanisława Szcze-
panowskiego, określonego atrybutem
w postaci klęczącego Piotrowina.
Przedstawiony biskup nosi białą
albę i żółtą dalmatykę z fioletowym
ornamentem z owoców granatu oraz
zielony ornat z czerwoną podszewką. Zestawienie postaci ś. Stanisława, przed-
stawionych w obu omawionych malowidłach wykazuje identyczność ich
proporcji, rysów twarzy i układu szat. Nawet rysunek pastorałów w oby-
dwóch malowidłach jest identyczny. Bardzo bliskie są sobie postacie Piotro-
wina w obu porównywanych malowidłach, o identycznych prawie głowach,
okryte na pół zsuniętym całunem (ryc. 31 i 41). Jeżeli dodamy do tego
wspólność kolorytu i identyczność faktury malarskiej łącznie z identyczną
siatką spękań (co wskazywałoby na podobną jakość zaprawy podobrazia
i spoiwa), to będziemy musieli stwierdzić wykonanie obu malowideł ręką
jednego i tego samego artysty.
Niewątpliwie bliskie podobieństwo łączy też tryptyk z Domu Matejki ze
skrzydłami tryptyku z Domaradza 21) (ryc. 42 i 43), przy czym obydwa te
zabytki łączą się zarazem ze skrzydłami w Bodzentynie (ryc. 44). Postacie
świętych na wewnętrznej stronie skrzydeł domaradzkich należą do tego sa-
mego typu fizjonomicznego co postacie na skrzydłach tryptyku krakowskiego.
We wszystkich tych malowidłach występują jednakowe postacie o proporcjo-
nalnej budowie, starannie malowanych twarzach i rękach. Układ ich szat
odznacza się spokojem; zwracają też uwagę charakterystyczne ,,rurkowate"
fałdy spodnich szat świętych niewiast i ich sztywne płaszcze o szerokich
20) F. Kopera i J. Kwiatkowski, op. cit., str. 56, nr 33, fig. 55.
21) Ibid., str. 46, nr 27, fig. 47 i 48.
59
dziny z tryptyku z Domu Matejki.
tyku z Domaradza i 3) z obrazem
ś. Mikołaja z Tymowy. Wchodzą
tutaj w grę bardzo silne analogie,
które wiele dają do myślenia. Ob-
raz ś. Stanisława spod Tarnobrzega
(90 X 97 cm) jest szczytowym obra-
zem niezachowahego i nieznanego
bliżej tryptyku20). Analiza porów-
nawcza prowadzi do wniosku, że
tryptyk z Domu Matejki i fragment
spod Tarnobrzega wyszły nie tylko
z jednego warsztatu, lecz spod jed-
nej ręki (ryc. 41). Obraz spod Tar-
nobrzega z około r. 1520 przedsta-
wia siedzącego ,,en face" na gotyc-
kim tronie biskupa Stanisława Szcze-
panowskiego, określonego atrybutem
w postaci klęczącego Piotrowina.
Przedstawiony biskup nosi białą
albę i żółtą dalmatykę z fioletowym
ornamentem z owoców granatu oraz
zielony ornat z czerwoną podszewką. Zestawienie postaci ś. Stanisława, przed-
stawionych w obu omawionych malowidłach wykazuje identyczność ich
proporcji, rysów twarzy i układu szat. Nawet rysunek pastorałów w oby-
dwóch malowidłach jest identyczny. Bardzo bliskie są sobie postacie Piotro-
wina w obu porównywanych malowidłach, o identycznych prawie głowach,
okryte na pół zsuniętym całunem (ryc. 31 i 41). Jeżeli dodamy do tego
wspólność kolorytu i identyczność faktury malarskiej łącznie z identyczną
siatką spękań (co wskazywałoby na podobną jakość zaprawy podobrazia
i spoiwa), to będziemy musieli stwierdzić wykonanie obu malowideł ręką
jednego i tego samego artysty.
Niewątpliwie bliskie podobieństwo łączy też tryptyk z Domu Matejki ze
skrzydłami tryptyku z Domaradza 21) (ryc. 42 i 43), przy czym obydwa te
zabytki łączą się zarazem ze skrzydłami w Bodzentynie (ryc. 44). Postacie
świętych na wewnętrznej stronie skrzydeł domaradzkich należą do tego sa-
mego typu fizjonomicznego co postacie na skrzydłach tryptyku krakowskiego.
We wszystkich tych malowidłach występują jednakowe postacie o proporcjo-
nalnej budowie, starannie malowanych twarzach i rękach. Układ ich szat
odznacza się spokojem; zwracają też uwagę charakterystyczne ,,rurkowate"
fałdy spodnich szat świętych niewiast i ich sztywne płaszcze o szerokich
20) F. Kopera i J. Kwiatkowski, op. cit., str. 56, nr 33, fig. 55.
21) Ibid., str. 46, nr 27, fig. 47 i 48.
59