DOI Artikel:
Bobrowska, Irena: Tryptyk ze sceną ś. Rodziny w zbiorach Domu Matejki: Z dziejów malastwa polskiego w okresie wczesnego Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0069
układy kompozycyjne. Wystar-
czy powołać się na scenę Za-
bójstwa ś. Wojciecha (ryc. 48),
podobną do odnośnej kwate-
ry tryptyku krakowskiego.
Tryptyk lubelski łączy za-
pewne z krakowskim wspól-
ność warsztatu, a dzieli okres
kilku lat.
Wyciągając końcowe wnio-
ski z powyższego zestawienia
zabytków, stwierdzamy przy-
należność tryptyku z Domu
Matejki do popularnego na po-
czątku w. XVI krakowskiego
warsztatu Mistrza ołtarza bo-
dzentyńskiego, o zdecydowa-
nym i charakterystycznym ob-
liczu. Dzieła tego warsztatu
ujawniają predylekcję do pew-
nych tematów treściowych, re-
alistycznych typów postacio-
wych i form stylistycznych,
oscylujących między tradycją,
a postępem. Cechuje je pew-
na rodzima kompozycja, częściowa konserwatywność ujęcia, systematyczny
lecz swobodny układ postaci oraz pewna ilość typów figuralnych o charak-
terystycznych proporcjach i rysach. Zarówno w tryptyku z Domu Matejki
jak w innych zabytkach warsztatu uderza ponadto wyraźne współżycie kon-
serwatywnych wartości malarskich z nowszymi. Malowidła omawianego ze-
społu oscylują między epoką gotyku, a renesansu. Opierając się na silnych
tradycjach gotyku — wprowadzają już formy renesansowe. Obok ideali-
styczno-tradycyjnych założeń (budowa kompozycji z grupą środkową na
tronie, złote tła, nimby, typowe parapety poza postaciami świętych na
skrzydłach) przychodzą w nich do głosu wyraźne wartości realistyczne, jak
intymna prawda mieszczańskiej sceny rodzajowej, na jaką przekształcono
dawny schemat ś. Rodziny, jak krępe proporcje przeważnie mocnych
i przyziemnych postaci, jak ich wyraz psychiczny i indywidualizm oraz oży-
wiający całość zjawiska nastrój spokoju i pogody. Zachowane w dziełach
odnośnej szkoły resztki reprezentacyjności nie przekreślają bardziej ludzkich
i powszednich jej znamion. Surowość dawniejszych malowideł czy tak typowy
dla Stwosza dramatyzm uległy w obrębie tego warsztatu stłumieniu na rzecz
wartości lirycznych czy prostych środków narracji, jakimi określano sceny
63
Ryc. 43. Skrzydło tryptyku z Domaradza, kwa-
tera ze śś. Katarzyną i Barbarą, Kraków, Mu-
zeum Narodowe.
*
czy powołać się na scenę Za-
bójstwa ś. Wojciecha (ryc. 48),
podobną do odnośnej kwate-
ry tryptyku krakowskiego.
Tryptyk lubelski łączy za-
pewne z krakowskim wspól-
ność warsztatu, a dzieli okres
kilku lat.
Wyciągając końcowe wnio-
ski z powyższego zestawienia
zabytków, stwierdzamy przy-
należność tryptyku z Domu
Matejki do popularnego na po-
czątku w. XVI krakowskiego
warsztatu Mistrza ołtarza bo-
dzentyńskiego, o zdecydowa-
nym i charakterystycznym ob-
liczu. Dzieła tego warsztatu
ujawniają predylekcję do pew-
nych tematów treściowych, re-
alistycznych typów postacio-
wych i form stylistycznych,
oscylujących między tradycją,
a postępem. Cechuje je pew-
na rodzima kompozycja, częściowa konserwatywność ujęcia, systematyczny
lecz swobodny układ postaci oraz pewna ilość typów figuralnych o charak-
terystycznych proporcjach i rysach. Zarówno w tryptyku z Domu Matejki
jak w innych zabytkach warsztatu uderza ponadto wyraźne współżycie kon-
serwatywnych wartości malarskich z nowszymi. Malowidła omawianego ze-
społu oscylują między epoką gotyku, a renesansu. Opierając się na silnych
tradycjach gotyku — wprowadzają już formy renesansowe. Obok ideali-
styczno-tradycyjnych założeń (budowa kompozycji z grupą środkową na
tronie, złote tła, nimby, typowe parapety poza postaciami świętych na
skrzydłach) przychodzą w nich do głosu wyraźne wartości realistyczne, jak
intymna prawda mieszczańskiej sceny rodzajowej, na jaką przekształcono
dawny schemat ś. Rodziny, jak krępe proporcje przeważnie mocnych
i przyziemnych postaci, jak ich wyraz psychiczny i indywidualizm oraz oży-
wiający całość zjawiska nastrój spokoju i pogody. Zachowane w dziełach
odnośnej szkoły resztki reprezentacyjności nie przekreślają bardziej ludzkich
i powszednich jej znamion. Surowość dawniejszych malowideł czy tak typowy
dla Stwosza dramatyzm uległy w obrębie tego warsztatu stłumieniu na rzecz
wartości lirycznych czy prostych środków narracji, jakimi określano sceny
63
Ryc. 43. Skrzydło tryptyku z Domaradza, kwa-
tera ze śś. Katarzyną i Barbarą, Kraków, Mu-
zeum Narodowe.
*