DOI Artikel:
Bobrowska, Irena: Tryptyk ze sceną ś. Rodziny w zbiorach Domu Matejki: Z dziejów malastwa polskiego w okresie wczesnego Odrodzenia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0073
istości, jak niejaka odrębność malarskiej kompozycji płaszczyzny, wspólna
wszystkim podobnym zabytkom z centralną grupą barwną na złotym tle
(które na Zachodzie zanika już w ostatniej ćwierci XV w.), jak rytmiczne
(pomimo efektu naturalności) ustawienie figur w scenach środkowych i na
skrzydłach, oraz operowanie zespołem barwnym płaszczyzn o kontrastowo-
symetrycznym układzie, co stwarza specjalny wyraz optyczny, właściwy na-
szym malowidłom omawianego okresu 27).
Jeśli chodzi o ściślejszą datę powstania krakowskiego tryptyku, to jego
stylistyczne znamiona wskazują na pierwszą ćwierć w. XVI, jako czas jego po-
wstania. Datę tę potwierdzają
inne zabytki o datach namalo-
wanych lub ustalonych źródło-
wo, jak epitafium dra Adama
z r. 1514 lub tryptyk bodzentyń-
ski, datowany uprzednio na rok
151528),obecnie zaś na rok 150829).
Związek omawianego tryptyku
z predellą i skrzydłami ołtarza
w Bodzentynie wskazywałby na
jego powstanie w warsztacie Mar-
cina Czarnego, któremu ostatnio
przypisywano ołtarz bodzentyń-
ski. Dyskusja tocząca się na ła-
mach pism nad autorstwem obra-
zów bodzentyńskich 30) nie wyja-
śniła dostatecznie tego zagadnie-
nia. Wiadomo, że malarz krakow-
ski Marcin Czarny otrzymał za-
mówienie na wykonanie obrazów
dla kościoła w Bodzentynie w r.
1508, ale nie wiadomo, czy cho-
dziło o obrazy zachowanego oł-
tarza, chociaż jest to dość praw-
dopodobne.
Sam zaś tryptyk bodzentyń- Ryc. 47. Tryptyk z Tymowy, fragment ze ś. Ka-
ski, będący kiedyś ołtarzem głów- tarzyną, Kraków, Muzeum Narodowe.
27) M. Walicki, Z badań nad problemem narodowości’i rozwojem indywidualizmu w pol-
skim malarstwie gotyckim, Życie Sztuki, t. I, Warszawa 1934, str. 67.
28) Tenże, Polska sztuka gotycka..., str. 52.
29) Ks. B. Przybyszewski, Kto wykonał tryptyk Bodzentyński?, Sprawozdania P. A. U.,
t. L, Kraków 1949, str. 278.
30) Ks. S. Dettloff, Czy ołtarz Bodzentyński jest istotnie dziełem Marcina Czarnego?
Biuletyn Hist. Szt. , r. XIII, nr 2—3, Warszawa 1951.
5*
67
wszystkim podobnym zabytkom z centralną grupą barwną na złotym tle
(które na Zachodzie zanika już w ostatniej ćwierci XV w.), jak rytmiczne
(pomimo efektu naturalności) ustawienie figur w scenach środkowych i na
skrzydłach, oraz operowanie zespołem barwnym płaszczyzn o kontrastowo-
symetrycznym układzie, co stwarza specjalny wyraz optyczny, właściwy na-
szym malowidłom omawianego okresu 27).
Jeśli chodzi o ściślejszą datę powstania krakowskiego tryptyku, to jego
stylistyczne znamiona wskazują na pierwszą ćwierć w. XVI, jako czas jego po-
wstania. Datę tę potwierdzają
inne zabytki o datach namalo-
wanych lub ustalonych źródło-
wo, jak epitafium dra Adama
z r. 1514 lub tryptyk bodzentyń-
ski, datowany uprzednio na rok
151528),obecnie zaś na rok 150829).
Związek omawianego tryptyku
z predellą i skrzydłami ołtarza
w Bodzentynie wskazywałby na
jego powstanie w warsztacie Mar-
cina Czarnego, któremu ostatnio
przypisywano ołtarz bodzentyń-
ski. Dyskusja tocząca się na ła-
mach pism nad autorstwem obra-
zów bodzentyńskich 30) nie wyja-
śniła dostatecznie tego zagadnie-
nia. Wiadomo, że malarz krakow-
ski Marcin Czarny otrzymał za-
mówienie na wykonanie obrazów
dla kościoła w Bodzentynie w r.
1508, ale nie wiadomo, czy cho-
dziło o obrazy zachowanego oł-
tarza, chociaż jest to dość praw-
dopodobne.
Sam zaś tryptyk bodzentyń- Ryc. 47. Tryptyk z Tymowy, fragment ze ś. Ka-
ski, będący kiedyś ołtarzem głów- tarzyną, Kraków, Muzeum Narodowe.
27) M. Walicki, Z badań nad problemem narodowości’i rozwojem indywidualizmu w pol-
skim malarstwie gotyckim, Życie Sztuki, t. I, Warszawa 1934, str. 67.
28) Tenże, Polska sztuka gotycka..., str. 52.
29) Ks. B. Przybyszewski, Kto wykonał tryptyk Bodzentyński?, Sprawozdania P. A. U.,
t. L, Kraków 1949, str. 278.
30) Ks. S. Dettloff, Czy ołtarz Bodzentyński jest istotnie dziełem Marcina Czarnego?
Biuletyn Hist. Szt. , r. XIII, nr 2—3, Warszawa 1951.
5*
67