DOI Artikel:
Krynicka, Maria: Płaskorzeźba ,,Ars moriendi''
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0108
silnie uszkodzone, a kielicha,
puszki czy gromnicy w ogóle
brakuje. Spod łoża (jakby wy-
straszony bliskością duchowne-
go) wysuwa się szatan, który
wspierając się o posadzkę zwie-
rzęcymi szponami o połączo-
nych błoną palcach, unosi nie-
co łoże na swych barkach. Po-
stać szatana silnie uszkodzona.
Za księdzem, zwrócony profi-
lem do widza klęczy młody
zakonnik, odziany w biały ha-
bit przepasany skórzanym pa-
sem. Po przeciwnej stronie ło-
ża młoda kobieta (córka umie-
rającego?) ociera izy dużą, białą chustką (ryc. 62). Strój jej: długa, rozsze-
rzająca się dzwonowato ku dołowi suknia, czarny, obcisły stanik ujęty
koło szyi białym kołnierzykiem, na linii ramion i stanu wycinany w zęby, nie
posiada innych ozdób prócz zwisającego od pasa łańcucha służącego do nosze-
nia kluczy i drobiazgów. Głowę okrywa biała, sztywna, zachodząca na czoło
chusta, zwykły domowy ubiór noszony przez szlachcianki i mieszczki w po-
czątkach w. XVII, na który do wyjścia kładziono kołpak futrzany. Nieco
dalej, wsparty o ścianę chłopak, o podgolonej z pozostawieniem opadającego
na czoło kosmyka włosów głowie, odziany w błękitny żupan rozcinany z bo-
ków, z charakterystycznym podwyższonym z tyłu kołnierzem, przepasany pa-
sem tkanym, w skrzyżowanych dłoniach trzyma płaską czapkę typu węgier-
skiego, prawdopodobnie ozdobioną piórem (ręce i czapka częściowo uszko-
dzone).
W prawym rogu kompozycję zamyka grupa składająca się z trzech osób
(ryc. 63): załamującej ręce tęgiej niewiasty, zapewne żony umierającego, pod-
trzymującego ją, stojącego za nią mężczyzny (postać uszkodzona przez utrą-
cenie głowy) oraz czepiającego się sukni matczynej kilkuletniego chłopczyka.
Kobieta odziana jest w szubę podbitą futrem, ściągniętą pasem, nałożoną na
suknię; rękawy szuby rozcięte na zgięciach łokci posiadają krój spóźniony
w stosunku do mody współczesnej. Nakrycie jej głowy podobne jak u przed-
stawionej tu młodej niewiasty z tą różnicą, że twarz starszej otacza biała,
opadająca na piersi chusta.
Jasnoczerwony żupan mężczyzny odznacza się podobną formą jak strój
chłopca. W analogiczny, choć znacznie krótszy żupan odziany jest też mały
chłopczyk, przy czym żupanik jego przepasany jest pasem o długich zwisa-
jących końcach. Wszyscy trzej mają na nogach półbuty z żółtej skóry.
Ryc. 62. Fragment płaskorzeźby z ryc. 60.
102
puszki czy gromnicy w ogóle
brakuje. Spod łoża (jakby wy-
straszony bliskością duchowne-
go) wysuwa się szatan, który
wspierając się o posadzkę zwie-
rzęcymi szponami o połączo-
nych błoną palcach, unosi nie-
co łoże na swych barkach. Po-
stać szatana silnie uszkodzona.
Za księdzem, zwrócony profi-
lem do widza klęczy młody
zakonnik, odziany w biały ha-
bit przepasany skórzanym pa-
sem. Po przeciwnej stronie ło-
ża młoda kobieta (córka umie-
rającego?) ociera izy dużą, białą chustką (ryc. 62). Strój jej: długa, rozsze-
rzająca się dzwonowato ku dołowi suknia, czarny, obcisły stanik ujęty
koło szyi białym kołnierzykiem, na linii ramion i stanu wycinany w zęby, nie
posiada innych ozdób prócz zwisającego od pasa łańcucha służącego do nosze-
nia kluczy i drobiazgów. Głowę okrywa biała, sztywna, zachodząca na czoło
chusta, zwykły domowy ubiór noszony przez szlachcianki i mieszczki w po-
czątkach w. XVII, na który do wyjścia kładziono kołpak futrzany. Nieco
dalej, wsparty o ścianę chłopak, o podgolonej z pozostawieniem opadającego
na czoło kosmyka włosów głowie, odziany w błękitny żupan rozcinany z bo-
ków, z charakterystycznym podwyższonym z tyłu kołnierzem, przepasany pa-
sem tkanym, w skrzyżowanych dłoniach trzyma płaską czapkę typu węgier-
skiego, prawdopodobnie ozdobioną piórem (ręce i czapka częściowo uszko-
dzone).
W prawym rogu kompozycję zamyka grupa składająca się z trzech osób
(ryc. 63): załamującej ręce tęgiej niewiasty, zapewne żony umierającego, pod-
trzymującego ją, stojącego za nią mężczyzny (postać uszkodzona przez utrą-
cenie głowy) oraz czepiającego się sukni matczynej kilkuletniego chłopczyka.
Kobieta odziana jest w szubę podbitą futrem, ściągniętą pasem, nałożoną na
suknię; rękawy szuby rozcięte na zgięciach łokci posiadają krój spóźniony
w stosunku do mody współczesnej. Nakrycie jej głowy podobne jak u przed-
stawionej tu młodej niewiasty z tą różnicą, że twarz starszej otacza biała,
opadająca na piersi chusta.
Jasnoczerwony żupan mężczyzny odznacza się podobną formą jak strój
chłopca. W analogiczny, choć znacznie krótszy żupan odziany jest też mały
chłopczyk, przy czym żupanik jego przepasany jest pasem o długich zwisa-
jących końcach. Wszyscy trzej mają na nogach półbuty z żółtej skóry.
Ryc. 62. Fragment płaskorzeźby z ryc. 60.
102