DOI article:
Gutkowska-Rychlewska, Maria: Zabytkowy ubiór renesansowy w. XVI
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0124
i jego najbliższych przyjaciół
z arystokracji francuskiej, słyn-
nych „mignons“, jeszcze przed
powołaniem go na tron polski.
Tym szczegółem nowym
było wprowadzenie wydłuże-
nia przodu ,,wamsa“, który
usztywniano przy pomocy
wkładki drewnianej lub fiszbi-
nowej o odpowiednim profilu
i przez wypychanie ubioru
wierzchniego oraz dodanie do
spodniego ubioru watowanej
wkładki, zwanej ,,panse“ łub
„panseronT Nadawało to ów-
czesnym ubiorom francuskim
uwypuklenie, zbliżone do pta-
siej budowy, skąd poszło nie-
mieckie określenie tych „wam-
sów“ jako ,,Gansebauch“8).
Ten typ ubioru widzimy na
jednej ' z pierwszoplanowych
postaci na arrasie w Galerii Uf-
fizi we Florencji, należącym
do cyklu przedstawiającego
uroczystości z okazji przyja-
zdu do Paryża w r. 1573 am-
Rvc. 72. Szczegół arrasu przedstawiającego uroczy- b“«*Jr PoWu*). która ofiaro-
czystości na cześć ambasady polskiej w Paryżu wała królewiczowi koronę. Ar-
w r. 1573 (wg C. Enlarta,.Le Costume). rasy te wykonane zostały w
wytwórni* brukselskiej według
kartonów nadwornego malarza królewskiego, Franciszka Quesnela9). Strój
dworskiego dostojnika francuskiego na arrasie (ryc. 72)10) ma wierzchni ,,wams“
bez rękawów z tkaniny o jednolitej barwie, rozcinany na przodzie, zaś
8) Groteskowa forma „wamsa" rozpowszechniła się w ubiorze żołnierskim, przykładem
tego jest sztych Gołtziusa z r. 1581 (chorąży), a odbiła się nawet w formie i profilu kutych
pancerzy (.portret na tle namiotu Sir Anthony Mildmay pędzla Nicolas Hilliard, Cleveland
Museum of Art). Ostatni oddźwięk mody ,,wamsów“ z czasów Henryka II mamy w ko-
stiumie tradycyjnym Polichinella w komedii francuskiej w. XVIII.
!l) M. Sokołowski, O arrasach przedstawiających uroczystości ofiarowania korony pol-
skiej Henrykowi Walczeniu, Kraków 1913, odb. ze Sprawozdań K. H. S.
10) Reprodukcja fragmentu arrasu wg projektu Quesnela „Uroczystości i festyny dwor-
skie na dworze francuskim r. 1573“ u C. Enlarta, Manuel d’archeologie francaise, t. III, Le
costume, Paris 1916.
f
118
z arystokracji francuskiej, słyn-
nych „mignons“, jeszcze przed
powołaniem go na tron polski.
Tym szczegółem nowym
było wprowadzenie wydłuże-
nia przodu ,,wamsa“, który
usztywniano przy pomocy
wkładki drewnianej lub fiszbi-
nowej o odpowiednim profilu
i przez wypychanie ubioru
wierzchniego oraz dodanie do
spodniego ubioru watowanej
wkładki, zwanej ,,panse“ łub
„panseronT Nadawało to ów-
czesnym ubiorom francuskim
uwypuklenie, zbliżone do pta-
siej budowy, skąd poszło nie-
mieckie określenie tych „wam-
sów“ jako ,,Gansebauch“8).
Ten typ ubioru widzimy na
jednej ' z pierwszoplanowych
postaci na arrasie w Galerii Uf-
fizi we Florencji, należącym
do cyklu przedstawiającego
uroczystości z okazji przyja-
zdu do Paryża w r. 1573 am-
Rvc. 72. Szczegół arrasu przedstawiającego uroczy- b“«*Jr PoWu*). która ofiaro-
czystości na cześć ambasady polskiej w Paryżu wała królewiczowi koronę. Ar-
w r. 1573 (wg C. Enlarta,.Le Costume). rasy te wykonane zostały w
wytwórni* brukselskiej według
kartonów nadwornego malarza królewskiego, Franciszka Quesnela9). Strój
dworskiego dostojnika francuskiego na arrasie (ryc. 72)10) ma wierzchni ,,wams“
bez rękawów z tkaniny o jednolitej barwie, rozcinany na przodzie, zaś
8) Groteskowa forma „wamsa" rozpowszechniła się w ubiorze żołnierskim, przykładem
tego jest sztych Gołtziusa z r. 1581 (chorąży), a odbiła się nawet w formie i profilu kutych
pancerzy (.portret na tle namiotu Sir Anthony Mildmay pędzla Nicolas Hilliard, Cleveland
Museum of Art). Ostatni oddźwięk mody ,,wamsów“ z czasów Henryka II mamy w ko-
stiumie tradycyjnym Polichinella w komedii francuskiej w. XVIII.
!l) M. Sokołowski, O arrasach przedstawiających uroczystości ofiarowania korony pol-
skiej Henrykowi Walczeniu, Kraków 1913, odb. ze Sprawozdań K. H. S.
10) Reprodukcja fragmentu arrasu wg projektu Quesnela „Uroczystości i festyny dwor-
skie na dworze francuskim r. 1573“ u C. Enlarta, Manuel d’archeologie francaise, t. III, Le
costume, Paris 1916.
f
118