DOI Artikel:
Marekowska, Bronisława: Kolekcja Srebrnych łyżek polskich z w. XVI i XVII
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0147
I
Ryc. 96. Herb Donhoff, wyryty na
odwrociu czerpaka łyżki z ryc. 81
(wielkość naturalna), Kraków, Mu-
zeum Narodowe.
Ryc. 97. Ornament wyryty na odwro-
ciu czerpaka łyżki z w. XVII, Kraków,
Muzeum Narodowe.
UZYWAY MIARY * / PAMIETAY # ZEZ * CZŁOWIEK * JAKI
TWOY WIEK 52).
Trzeci typ w ramach grupy z w. XVII tworzą łyżki z postaciami dwóch
puttów na płytkach (ryc. 95), z których jedna o spotkanym już zakończe-
niu trzonka w kształcie konsołki z ornamentem baraniej głowy, posiada na
odwrociu płytki gładką tarczę, a na czerpaku ornament roślinny (ryc. 97); na
trzonku widnieje napis: DROGOTO PLACZI KTO CZNOTE TRACZI 53).
Druga łyżka odznacza się napisem: PAMIETAI CLOWIECZE ZECIE NIE-
DLVGO NASWIECZE, jak również niespotykanym dotychczas zakończe-
niem w kształcie głowy, otoczonej dwoma wachlarzami i dwiema małżowi-
nami (ryc. 94) oraz z wykropkowanym na odwrocie płytki gmerkiem z lite-
rami Z A 54).
Ostatnia łyżka z grupy siedemnastowiecznej wyróżnia się od poprzedniej
bardziej płaską ozdobą płytki w kształcie maszkarona (ryc. 91) i rytym na jej
odwrociu herbem Druck z literami M S. Na trzonku o wklęsłych bocz-
52) Łyżki 4) do 7) mają następujące nry inw.: Zb. b. M. Przem. n. i. 15337/295/YII;
M. N. K. n. i. 124066; M. N. K. n. i. 135333; D. M. n. i. 92293. W zbiorach Ermitażu
w Leningradzie znajdowało się przed wojną wykopalisko z gub. podolskiej pow. Kajsińskiego,
składające się z przedmiotów srebrnych datowanych na w. XVI — m. in. z ośmiu łyżek pol-
skich z herbami polskimi, o formach prawie identycznych z łyżkami omawianej kolekcji.
Wśród nich, jedna z napisem „POMNI ZES CZŁOWIEK JAKI TWOY WIEK" inna
z puncą gdańską (Fotografia wykopaliska w posiadaniu autorki).
53) Zb. b. M. Przem. n. i. 15338/296/VII. Wyryta na odwrociu trzonka data: 1555 jest
sfałszowana.
54) Zb. Cz. n. i. 64. Takież zakończenie trzonka nożyka i widelca oznacza jako wyrób
norymberski w. XVII, B. Major E. T. B. Bailey (Knives a. Forks, London a. Boston 1927,
fig. 57).
141
Ryc. 96. Herb Donhoff, wyryty na
odwrociu czerpaka łyżki z ryc. 81
(wielkość naturalna), Kraków, Mu-
zeum Narodowe.
Ryc. 97. Ornament wyryty na odwro-
ciu czerpaka łyżki z w. XVII, Kraków,
Muzeum Narodowe.
UZYWAY MIARY * / PAMIETAY # ZEZ * CZŁOWIEK * JAKI
TWOY WIEK 52).
Trzeci typ w ramach grupy z w. XVII tworzą łyżki z postaciami dwóch
puttów na płytkach (ryc. 95), z których jedna o spotkanym już zakończe-
niu trzonka w kształcie konsołki z ornamentem baraniej głowy, posiada na
odwrociu płytki gładką tarczę, a na czerpaku ornament roślinny (ryc. 97); na
trzonku widnieje napis: DROGOTO PLACZI KTO CZNOTE TRACZI 53).
Druga łyżka odznacza się napisem: PAMIETAI CLOWIECZE ZECIE NIE-
DLVGO NASWIECZE, jak również niespotykanym dotychczas zakończe-
niem w kształcie głowy, otoczonej dwoma wachlarzami i dwiema małżowi-
nami (ryc. 94) oraz z wykropkowanym na odwrocie płytki gmerkiem z lite-
rami Z A 54).
Ostatnia łyżka z grupy siedemnastowiecznej wyróżnia się od poprzedniej
bardziej płaską ozdobą płytki w kształcie maszkarona (ryc. 91) i rytym na jej
odwrociu herbem Druck z literami M S. Na trzonku o wklęsłych bocz-
52) Łyżki 4) do 7) mają następujące nry inw.: Zb. b. M. Przem. n. i. 15337/295/YII;
M. N. K. n. i. 124066; M. N. K. n. i. 135333; D. M. n. i. 92293. W zbiorach Ermitażu
w Leningradzie znajdowało się przed wojną wykopalisko z gub. podolskiej pow. Kajsińskiego,
składające się z przedmiotów srebrnych datowanych na w. XVI — m. in. z ośmiu łyżek pol-
skich z herbami polskimi, o formach prawie identycznych z łyżkami omawianej kolekcji.
Wśród nich, jedna z napisem „POMNI ZES CZŁOWIEK JAKI TWOY WIEK" inna
z puncą gdańską (Fotografia wykopaliska w posiadaniu autorki).
53) Zb. b. M. Przem. n. i. 15338/296/VII. Wyryta na odwrociu trzonka data: 1555 jest
sfałszowana.
54) Zb. Cz. n. i. 64. Takież zakończenie trzonka nożyka i widelca oznacza jako wyrób
norymberski w. XVII, B. Major E. T. B. Bailey (Knives a. Forks, London a. Boston 1927,
fig. 57).
141