DOI Artikel:
Marekowska, Bronisława: Kolekcja Srebrnych łyżek polskich z w. XVI i XVII
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0149
jących się kołach (ryc. 106 h). Opisane zna-
kowanie datuje łyżkę na lata 1727 do 1737,
a nadto identyfikuje złotnika w osobie Tho-
masa Beyla, żyjącego między r. 1719 do 1758 61).
Ostatnie trzy łyżki z w. XVII/XVIII i z w.
XVIII są dowodem szerokiego eksportu wyro-
bów wrocławskiego złotnictwa, które w tym
czasie osiąga najpełniejszy swój rozkwit. Naj-
poważniejszym odbiorcą tej produkcji była ma-
gnateria polska, która zwłaszcza w w. XVIII
przekazywała wielką ilość srebra do Wrocła-
wia celem przetopienia i wykonania nowych
wyrobów złotniczych. Nic też dziwnego, że
gdy w r. 1703 władze chciały wprowadzić
ograniczenia wywozowe, złotnicy wrocławscy
bardzo energicznie zaprotestowali przeciwko
temu, twierdząc, że stracą możność egzysten-
cji, jeśli będzie im zakazany eksport do Polski
i Moskwy 62).
Grupa IV. Na osobne omówienie zasługują
dwie łyżki srebrne, częściowo złocone, o cha-
rakterystycznym wydłużonym czerpaku, prze-
chodzącym bezpośrednio z pominięciem płytki
w prosty trzonek. Ozdoba tych łyżek, w prze-
ciwieństwie do plastycznych dekoracji w gru-
pach opisanych wyżej, polega na niellowaniu
oraz na użyciu srebrnego skręcanego drucika,
wtapianego w metal. Pierwsza z nich (ryc. 101)
posiada trzonek prosty, ze skośnie zestawiony-
mi czterema ściankami, zdobiony w poło-
wie długości i na zakończeniu poprzecznymi
rytymi paskami oraz na całej powierzchni or-
namentem wężykowatym, wydobytym za po-
mocą wtopionego, skręconego, srebrnego dru-
cika. Odwrocie wydłużonego czerpaka (ryc.
100) zdobione jest na krawędziach niellem,
Ryc. 99. Łyżka z datą 1714,
Kraków, Muzeum Narodowe.
61) M. Rosenberg, op. cit., t. I. str. 282, nr 1380 oraz 293, nr 1442.
62) Dowodem na przenikanie w tym czasie sreber wrocławskich zarówno do Polski, jak
i Rosji są łyżki opisane wyrobu Gottfrieda Kornera i Thomasa Beyla, będące w posiadaniu
Muzeum Narodowego w Krakowie, których formy zostały powtórzone przez tych samych
złotników na łyżkach, znajdujących się według Rosenberga w r. 1885 w Petersburgu (Rosen-
berg, op. cit., t. I, str. 290, nr 1430 i str. 293, nr 1442).
143
kowanie datuje łyżkę na lata 1727 do 1737,
a nadto identyfikuje złotnika w osobie Tho-
masa Beyla, żyjącego między r. 1719 do 1758 61).
Ostatnie trzy łyżki z w. XVII/XVIII i z w.
XVIII są dowodem szerokiego eksportu wyro-
bów wrocławskiego złotnictwa, które w tym
czasie osiąga najpełniejszy swój rozkwit. Naj-
poważniejszym odbiorcą tej produkcji była ma-
gnateria polska, która zwłaszcza w w. XVIII
przekazywała wielką ilość srebra do Wrocła-
wia celem przetopienia i wykonania nowych
wyrobów złotniczych. Nic też dziwnego, że
gdy w r. 1703 władze chciały wprowadzić
ograniczenia wywozowe, złotnicy wrocławscy
bardzo energicznie zaprotestowali przeciwko
temu, twierdząc, że stracą możność egzysten-
cji, jeśli będzie im zakazany eksport do Polski
i Moskwy 62).
Grupa IV. Na osobne omówienie zasługują
dwie łyżki srebrne, częściowo złocone, o cha-
rakterystycznym wydłużonym czerpaku, prze-
chodzącym bezpośrednio z pominięciem płytki
w prosty trzonek. Ozdoba tych łyżek, w prze-
ciwieństwie do plastycznych dekoracji w gru-
pach opisanych wyżej, polega na niellowaniu
oraz na użyciu srebrnego skręcanego drucika,
wtapianego w metal. Pierwsza z nich (ryc. 101)
posiada trzonek prosty, ze skośnie zestawiony-
mi czterema ściankami, zdobiony w poło-
wie długości i na zakończeniu poprzecznymi
rytymi paskami oraz na całej powierzchni or-
namentem wężykowatym, wydobytym za po-
mocą wtopionego, skręconego, srebrnego dru-
cika. Odwrocie wydłużonego czerpaka (ryc.
100) zdobione jest na krawędziach niellem,
Ryc. 99. Łyżka z datą 1714,
Kraków, Muzeum Narodowe.
61) M. Rosenberg, op. cit., t. I. str. 282, nr 1380 oraz 293, nr 1442.
62) Dowodem na przenikanie w tym czasie sreber wrocławskich zarówno do Polski, jak
i Rosji są łyżki opisane wyrobu Gottfrieda Kornera i Thomasa Beyla, będące w posiadaniu
Muzeum Narodowego w Krakowie, których formy zostały powtórzone przez tych samych
złotników na łyżkach, znajdujących się według Rosenberga w r. 1885 w Petersburgu (Rosen-
berg, op. cit., t. I, str. 290, nr 1430 i str. 293, nr 1442).
143