DOI article:
Żygulski, Zdzisław: Tarcza renesansowa w zbiorach Czartoryskich: Przyczynek do dziejów kolekcjonerstwa polskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.21218#0163
Ryc. 109. Fragment tarczy z ryc. 107 — Wojownicy greccy.
dobyto plastycznie, inne zostały wyryte i przezłocone. Budynki nie tworzą
kompleksu, który by sugerował gród trojański, lecz rozsiane są wzdłuż widno-
kręgu. Warto jeszcze podkreślić, że sylwetki trzech biegnących wojowników,
znakomite w rysunku, świetnie łączą daleki krajobraz ze sceną pierwszego
planu (ryc. 109).
Wyżej opisana tarcza nie jest tarczą bojową. Należy do licznej grupy
uzbrojenia ściśle ozdobnego, reprezentacyjnego. Renesansowa dążność do de-
koracji uzbrojenia była wyrazem wzmożonego poczucia zbytku i stanowiła
ostre przeciwieństwo w stosunku do średniowiecza 26). Szczytowe osiągnięcie
pierwszej połowy w. XV w tej dziedzinie — pełna zbroja rycerska, zachwy-
cająca doskonałością konturu i płaszczyzny — była w istocie na wskroś funk-
cjonalną, dostosowaną do praktycznego celu, bojowego lub turniejowego.
Powierzchni jej nie zakłócał żaden ornament. Przewrót renesansowy, poprze-
dzony fazą manieryzmu zbroi późnogotyckiej, na skutek przerostu dekora-
cyjności przyczynił się w końcu do rozkładu zbroi pełnej. Trybowana w bo-
gate śceny figuralne tarcza renesansowa (proces trybowania nie był stoso-
wany w dekoracji broni aż do trzeciej dekady w. XVI27) stała się drastycznym
26) Por. S Świerz-Zaleski, op. cit., str. CLXXXIII.
27) S. Grancsay, An exhibition of forgeries, Bulletin of the Metropolitan Museum of Art,
t. XXVII, 2, New York 1932, str. 46.
157
dobyto plastycznie, inne zostały wyryte i przezłocone. Budynki nie tworzą
kompleksu, który by sugerował gród trojański, lecz rozsiane są wzdłuż widno-
kręgu. Warto jeszcze podkreślić, że sylwetki trzech biegnących wojowników,
znakomite w rysunku, świetnie łączą daleki krajobraz ze sceną pierwszego
planu (ryc. 109).
Wyżej opisana tarcza nie jest tarczą bojową. Należy do licznej grupy
uzbrojenia ściśle ozdobnego, reprezentacyjnego. Renesansowa dążność do de-
koracji uzbrojenia była wyrazem wzmożonego poczucia zbytku i stanowiła
ostre przeciwieństwo w stosunku do średniowiecza 26). Szczytowe osiągnięcie
pierwszej połowy w. XV w tej dziedzinie — pełna zbroja rycerska, zachwy-
cająca doskonałością konturu i płaszczyzny — była w istocie na wskroś funk-
cjonalną, dostosowaną do praktycznego celu, bojowego lub turniejowego.
Powierzchni jej nie zakłócał żaden ornament. Przewrót renesansowy, poprze-
dzony fazą manieryzmu zbroi późnogotyckiej, na skutek przerostu dekora-
cyjności przyczynił się w końcu do rozkładu zbroi pełnej. Trybowana w bo-
gate śceny figuralne tarcza renesansowa (proces trybowania nie był stoso-
wany w dekoracji broni aż do trzeciej dekady w. XVI27) stała się drastycznym
26) Por. S Świerz-Zaleski, op. cit., str. CLXXXIII.
27) S. Grancsay, An exhibition of forgeries, Bulletin of the Metropolitan Museum of Art,
t. XXVII, 2, New York 1932, str. 46.
157