DOI Artikel:
Goetel-Kopffowa, Maria: Michał Lanz z Kitzingen a krakowska grafika książkowa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0062
ukończone przed przybyciem Bony do Polski, nawiązał bliższe kontakty
z przyjacielem rodziny, Janem Hallerem i wykonał szkic dla jego ramki
tytułowej z r. 1518. Cieszące się uznaniem prace malarskie na zamku jak
i udane próby współpracy z drzeworytnikami Hallera, skierowały uwagę
Decjusza na królewskiego malarza. To też mógł zamówić u niego pewną ilość
rysunków do monumentalnej edycji kroniki Miechowity, przygotowywanej
w drukarni Wietora. Lancz, zużytkowując nabytą w poprzednich latach
znajomość tematyki narodowo-historycznej, dostarczył rytownikom Wietora
szereg szkiców, z których jeden ukazał się później w dziele Miechowity,
drukowanym przez J. Hallera w r. 1521. Po wywiązaniu się z zadań nało-
żonych nań przez Decjusza, Lancz powrócił do działalności malarskiej koń-
cząc jeszcze przed r. 1520 obraz Ukrzyżowania. Następne lata wypełniła
mu praca nad największym jego dziełem, jakim był ołtarz wawelski. Monu-
mentalne to zamierzenie musiały poprzedzić liczne szkicowe projekty, uzgad-
niane z pewnością z biskupem Konarskim, fundatorem tryptyku. Być może
jeden ze szkiców, przypuszczalnie z inicjatywy biskupa, dostarczony został
drukarni Hallera dla ozdobienia książki Ferreriusza o królewiczu Kazimierzu.
Książka ta, dotycząca życia towarzysza z młodzieńczych lat i pierwszego
protektora sędziwego biskupa, z pewnością cieszyła się jego specjalną opieką.
Stąd też można przypuścić, że zadbał on ojej szatę graficzną przekazując Hal-
lerowi jeden z rysunków Lancza, przeznaczony pierwotnie dla wawelskiego
tryptyku. W r. 1522 Lancz wykorzystując cały zasób form dawniej opracowa-
nych namalował na zamówienie Pawła KaufTmana obraz Nawrócenia ś. Pawła,
zaś w roku następnym przed swą śmiercią mógł jeszcze wykonać szkice ze
swego obrazu Ukrzyżowania, przepracowane w latach późniejszych przez ilu-
stratorów mszałów Hallera. Kontynuacja ogólnego schematu tych Ukrzyżowali
w późniejszych drukach Wietora wskazuje na żywą tradycję oddziaływania
obrazów Lancza na dzieła grafiki książkowej aż do połowy w. XVI.
Przedstawiony powyżej zarys twórczości nie wyczerpuje z pewnością
całokształtu związków Michała Lancza z współczesnym malarstwem i drze-
worytem Krakowa. Pogłębione badania specjalistów odkryją może istnienie
jego pracowni drzeworytniczej, obejmującej dużo szerszy zakres graficznych
zjawisk, niż to uwzględniła autorka niniejszego artykułu lub też pozwolą
związać większą ilość prac graficznych z jego twórczością malarską. Prze-
prowadzone na razie badania, pokrywające się w pewnej mierze z wnioskami
A. Betterówny, zmierzały jednak w innym kierunku, podyktowanym twór-
czością Michała Lancza nie zaś specyfiką pracowni drzeworytniczych.
Wolno jednak sądzić, że wysunięcie konkretnego nazwiska w badaniach
nad grafiką krakowską otworzy drogę do korektury niektórych poglądów,
uwzględniających w zbyt silnym stopniu wpływy obcych artystów na rene-
sansowe drzeworytnictwo Krakowa, a zapoznających istotne znaczenie ma-
larzy związanych najściślej z miejscową kulturą artystyczną.
57
z przyjacielem rodziny, Janem Hallerem i wykonał szkic dla jego ramki
tytułowej z r. 1518. Cieszące się uznaniem prace malarskie na zamku jak
i udane próby współpracy z drzeworytnikami Hallera, skierowały uwagę
Decjusza na królewskiego malarza. To też mógł zamówić u niego pewną ilość
rysunków do monumentalnej edycji kroniki Miechowity, przygotowywanej
w drukarni Wietora. Lancz, zużytkowując nabytą w poprzednich latach
znajomość tematyki narodowo-historycznej, dostarczył rytownikom Wietora
szereg szkiców, z których jeden ukazał się później w dziele Miechowity,
drukowanym przez J. Hallera w r. 1521. Po wywiązaniu się z zadań nało-
żonych nań przez Decjusza, Lancz powrócił do działalności malarskiej koń-
cząc jeszcze przed r. 1520 obraz Ukrzyżowania. Następne lata wypełniła
mu praca nad największym jego dziełem, jakim był ołtarz wawelski. Monu-
mentalne to zamierzenie musiały poprzedzić liczne szkicowe projekty, uzgad-
niane z pewnością z biskupem Konarskim, fundatorem tryptyku. Być może
jeden ze szkiców, przypuszczalnie z inicjatywy biskupa, dostarczony został
drukarni Hallera dla ozdobienia książki Ferreriusza o królewiczu Kazimierzu.
Książka ta, dotycząca życia towarzysza z młodzieńczych lat i pierwszego
protektora sędziwego biskupa, z pewnością cieszyła się jego specjalną opieką.
Stąd też można przypuścić, że zadbał on ojej szatę graficzną przekazując Hal-
lerowi jeden z rysunków Lancza, przeznaczony pierwotnie dla wawelskiego
tryptyku. W r. 1522 Lancz wykorzystując cały zasób form dawniej opracowa-
nych namalował na zamówienie Pawła KaufTmana obraz Nawrócenia ś. Pawła,
zaś w roku następnym przed swą śmiercią mógł jeszcze wykonać szkice ze
swego obrazu Ukrzyżowania, przepracowane w latach późniejszych przez ilu-
stratorów mszałów Hallera. Kontynuacja ogólnego schematu tych Ukrzyżowali
w późniejszych drukach Wietora wskazuje na żywą tradycję oddziaływania
obrazów Lancza na dzieła grafiki książkowej aż do połowy w. XVI.
Przedstawiony powyżej zarys twórczości nie wyczerpuje z pewnością
całokształtu związków Michała Lancza z współczesnym malarstwem i drze-
worytem Krakowa. Pogłębione badania specjalistów odkryją może istnienie
jego pracowni drzeworytniczej, obejmującej dużo szerszy zakres graficznych
zjawisk, niż to uwzględniła autorka niniejszego artykułu lub też pozwolą
związać większą ilość prac graficznych z jego twórczością malarską. Prze-
prowadzone na razie badania, pokrywające się w pewnej mierze z wnioskami
A. Betterówny, zmierzały jednak w innym kierunku, podyktowanym twór-
czością Michała Lancza nie zaś specyfiką pracowni drzeworytniczych.
Wolno jednak sądzić, że wysunięcie konkretnego nazwiska w badaniach
nad grafiką krakowską otworzy drogę do korektury niektórych poglądów,
uwzględniających w zbyt silnym stopniu wpływy obcych artystów na rene-
sansowe drzeworytnictwo Krakowa, a zapoznających istotne znaczenie ma-
larzy związanych najściślej z miejscową kulturą artystyczną.
57