DOI Heft:
Sprawozdania za lata 1957 i 1958
DOI Artikel:Kopff, Andrzej: Sprawozdanie z działalności Muzeum Narodowego w Krakowie za lata 1957 i 1958
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24591#0173
nych, zwłaszcza dzięki objęciu w Oddziale Czartoryskich także mieszkań prywat-
nych, których lokatorzy otrzymali mieszkania zastępcze. Słowa szczególnego po-
dziękowania należą się za to Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa i jego Komi-
sji Kultury z przewodniczącym posłem drem Bolesławem Drobnerem na czele.
Przedstawienie znaczenia tych gmachów i oddziałów dla Muzeum Narodowego
oraz opisanie wystaw, które zostaną w nich zorganizowane, należy już jednak do
sprawozdania za rok 1959, nie zaś do okresu, którym obecnie się zajmujemy. Dla-
tego też powrócimy na razie do sprawy Nowego Gmachu i zajmiemy się nią nieco
bliżej.
Budowa Nowego Gmachu rozpoczęta została jeszcze przed drugą wojną świa-
tową, ściśle w r. 1934. Plany budowy opracował zespół architektów, w głównej zaś
mierze inżynierowie Czesław Boratyński. Edward Kreisler i Bolesław Schmidt, przy
współudziale ówczesnego dyrektora Muzeum prof. dra Feliksa Kopery, który wziął na
siebie trud określenia wymagań muzealnych, jakim gmach miał w pełni sprostać. De-
cyzja budowy bardzo kosztownego gmachu — w oparciu głównie o pieniądze społecz-
ne — stanowiła niewątpliwy sukces ówczesnego kierownictwa Muzeum, które w ten
sposób zrealizowało projekty nurtujące Muzeum od wielu lat, niemal od zarania
jego istnienia. Trzeba bowiem z naciskiem podkreślić, iż niezmiernie szybki roz-
wój zbiorów muzealnych, będący następstwem ofiarności społeczeństwa, postawił
już przed pierwszym dyrektorem Muzeum, prof. Władysławem Łuszczkiewiczeir,
problem właściwego ich pomieszczenia. Szczęśliwie rozpoczęte dzieło przerwał
wybuch drugiej wojny światowej. Okupanci hitlerowscy, dążąc do zniszczenia wszy-
stkiego co miało jakikolwiek związek z kulturą polską, nie tylko rozpoczęli grabież
zbiorów muzealnych, lecz postanowili także przerobić istniejącą część gmachu (bę-
dącą jedynie połową zamierzonej całości, od której rozpoczęto realizację budowy
wobec szczupłości kredytów) na kasyno niemieckie. W tym celu dokonali oni grun-
townej przebudowy wnętrza gmachu, dzieląc część dużych sal wystawowych na
mniejsze, dostosowane wyłącznie do potrzeb kasyna, przerobili fasady tworząc okna
w ścianach sal przeznaczonych na galerię obrazów, a więc wyposażonych w świet-
liki stropowe. Wprowadzili nadto do budynku wystrój architektoniczny odpowia-
dający gustowi III Rzeszy, „zdobiąc" sale fatalnymi boazeriami drewnianymi i pro-
filowanymi tynkami o ciężkim rysunku i szarej fakturze pseudogranitu.
Obejmując budynek po zakończeniu wojny należało przede wszystkim usunąć
wszystko to, co wnieśli do niego Niemcy, a następnie, po przywróceniu dawnego
stanu, można było podjąć roboty wykończeniowe w oparciu o dokumentację przy-
gotowaną przez zespół inżynierów działających z ramienia przedsiębiorstwa Mia-
sto-Projekt Kraków. W zespole tym główny udział mieli inżynierowie Włodzimierz
Marona, Zbigniew Chudzikiewicz i Edward Mitko, przy czym dla pewnych zagadnień
specjalistycznych, przede wszystkim zaś instalacyjnych, korzystano z pomocy prof.
Eliasza Zielskiego oraz inż. Jarosława Bronikowskiego i inż. Jana Wojdyły. Zakres
robót wykonywanych początkowo przez Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego
i Zjednoczenie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych, a następnie przez Pracownie
Konserwacji Zabytków (od kwietnia 1956 r.) objął założenie instalacji ogrzewczych,
klimatyzacyjnych, oświetleniowych, sygnalizacyjnych, sanitarnych, dźwigowych
oraz prace wykończeniowe, jak tynkarskie, sztukatorskie, kamieniarskie, posadz-
karskie, malarskie, lakiernicze, szklarskie, stolarskie itp. W wielu wypadkach
wymienione wyżej roboty musiały poprzedzić poważne prace o charakterze kon-
strukcyjnym. Kredyty na kontynuowanie robót i wykonanie potrzebnych sprzętów
ekspozycyjnych, magazynowych oraz urządzeń warsztatowych zapewnione zostały
dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Sztuki.
168
nych, których lokatorzy otrzymali mieszkania zastępcze. Słowa szczególnego po-
dziękowania należą się za to Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa i jego Komi-
sji Kultury z przewodniczącym posłem drem Bolesławem Drobnerem na czele.
Przedstawienie znaczenia tych gmachów i oddziałów dla Muzeum Narodowego
oraz opisanie wystaw, które zostaną w nich zorganizowane, należy już jednak do
sprawozdania za rok 1959, nie zaś do okresu, którym obecnie się zajmujemy. Dla-
tego też powrócimy na razie do sprawy Nowego Gmachu i zajmiemy się nią nieco
bliżej.
Budowa Nowego Gmachu rozpoczęta została jeszcze przed drugą wojną świa-
tową, ściśle w r. 1934. Plany budowy opracował zespół architektów, w głównej zaś
mierze inżynierowie Czesław Boratyński. Edward Kreisler i Bolesław Schmidt, przy
współudziale ówczesnego dyrektora Muzeum prof. dra Feliksa Kopery, który wziął na
siebie trud określenia wymagań muzealnych, jakim gmach miał w pełni sprostać. De-
cyzja budowy bardzo kosztownego gmachu — w oparciu głównie o pieniądze społecz-
ne — stanowiła niewątpliwy sukces ówczesnego kierownictwa Muzeum, które w ten
sposób zrealizowało projekty nurtujące Muzeum od wielu lat, niemal od zarania
jego istnienia. Trzeba bowiem z naciskiem podkreślić, iż niezmiernie szybki roz-
wój zbiorów muzealnych, będący następstwem ofiarności społeczeństwa, postawił
już przed pierwszym dyrektorem Muzeum, prof. Władysławem Łuszczkiewiczeir,
problem właściwego ich pomieszczenia. Szczęśliwie rozpoczęte dzieło przerwał
wybuch drugiej wojny światowej. Okupanci hitlerowscy, dążąc do zniszczenia wszy-
stkiego co miało jakikolwiek związek z kulturą polską, nie tylko rozpoczęli grabież
zbiorów muzealnych, lecz postanowili także przerobić istniejącą część gmachu (bę-
dącą jedynie połową zamierzonej całości, od której rozpoczęto realizację budowy
wobec szczupłości kredytów) na kasyno niemieckie. W tym celu dokonali oni grun-
townej przebudowy wnętrza gmachu, dzieląc część dużych sal wystawowych na
mniejsze, dostosowane wyłącznie do potrzeb kasyna, przerobili fasady tworząc okna
w ścianach sal przeznaczonych na galerię obrazów, a więc wyposażonych w świet-
liki stropowe. Wprowadzili nadto do budynku wystrój architektoniczny odpowia-
dający gustowi III Rzeszy, „zdobiąc" sale fatalnymi boazeriami drewnianymi i pro-
filowanymi tynkami o ciężkim rysunku i szarej fakturze pseudogranitu.
Obejmując budynek po zakończeniu wojny należało przede wszystkim usunąć
wszystko to, co wnieśli do niego Niemcy, a następnie, po przywróceniu dawnego
stanu, można było podjąć roboty wykończeniowe w oparciu o dokumentację przy-
gotowaną przez zespół inżynierów działających z ramienia przedsiębiorstwa Mia-
sto-Projekt Kraków. W zespole tym główny udział mieli inżynierowie Włodzimierz
Marona, Zbigniew Chudzikiewicz i Edward Mitko, przy czym dla pewnych zagadnień
specjalistycznych, przede wszystkim zaś instalacyjnych, korzystano z pomocy prof.
Eliasza Zielskiego oraz inż. Jarosława Bronikowskiego i inż. Jana Wojdyły. Zakres
robót wykonywanych początkowo przez Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego
i Zjednoczenie Instalacji Sanitarnych i Elektrycznych, a następnie przez Pracownie
Konserwacji Zabytków (od kwietnia 1956 r.) objął założenie instalacji ogrzewczych,
klimatyzacyjnych, oświetleniowych, sygnalizacyjnych, sanitarnych, dźwigowych
oraz prace wykończeniowe, jak tynkarskie, sztukatorskie, kamieniarskie, posadz-
karskie, malarskie, lakiernicze, szklarskie, stolarskie itp. W wielu wypadkach
wymienione wyżej roboty musiały poprzedzić poważne prace o charakterze kon-
strukcyjnym. Kredyty na kontynuowanie robót i wykonanie potrzebnych sprzętów
ekspozycyjnych, magazynowych oraz urządzeń warsztatowych zapewnione zostały
dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Sztuki.
168