DOI Artikel:
Frączyk, Tadeusz: Drukarnia biblioteczna w puławach
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24591#0140
Tadeusz Frączyk
DRUKARNIA BIBLIOTECZNA W PUŁAWACH
Po roku 1820 nastał lekki zmierzch Puław. Przyjeżdżali wprawdzie
poeci romantyczni, aby w pamiątkach historycznych szukać natchnie-
nia do swych utworów, pojawiali się bibliofile zaciekawieni wspania-
łością zasobów bibliotecznych, historycy, malarze, pisarze, patrioci,
młodzież z trzech uniwersytetów: warszawskiego, krakowskiego i wi-
leńskiego, ale Puławy nie miały już tej siły, co za czasów Księstwa
Warszawskiego, kiedy to całe pułki wojska pod dowództwem gene-
rałów i pułkowników w pochodzie na wyzwolenie Galicji tu się za-
trzymywały, by w atmosferze Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego
nabrać otuchy do bojowych wyczynów Ł Daleko było Puławom do
owego mecenatu z kilku pierwszych porozbiorowych lat i czasów
Księstwa Warszawskiego, mecenatu, od którego zależała prawie po-
łowa produkcji literackiej i naukowej, ukazująca się drukiem na te-
renie kraju. Pałac puławski, park, Marynki, Kępa, Włostowice prze-
pełnione były tęsknotą i smutkiem starzejącej się księżny Izabeli,
pierwszej ongi damy w Rzeczypospolitej, opuszczonej teraz nawet
przez najbliższych. Adam Jerzy, wojewoda i kurator, z powodu licz-
nych zatrudnień z rzadka zaglądał do Puław, Marynia — księżna Wir-
temberska — przemieszkiwała raczej w Pilicy, skąd była stosunkowo
niedaleka droga do Waszawy, w Sieniawie zaś gasł ociemniały od
nadmiernej lektury generał ziem podolskich, Adam Kazimierz Czar-
toryski.
Zasadniczą przyczyną, zmniejszającą atrakcyjność Puław, było
wyrastanie w granicach dawnej Polski kilku obiektów stanowią-
cych groźną konkurencję. We Lwowie przygotowano do oddania do
użytku publicznego Bibliotekę Ossolińskich, w Poznaniu Raczyńskich,
w Pińczowie Szanieckich. W Warszawie wskutek zabiegów Lindego
i ofiarności społeczeństwa powiększały się w niespotykanym dotych-
1 Jubileuszowa Wystawa Puławska 1809—1959, Świątynia Sybilli i Dom Gotycki,
opracował Zdzisław Żygulski (jun.), Puławy, czerwiec — wrzesień 1959, Kraków
1959, s, 3.
134
DRUKARNIA BIBLIOTECZNA W PUŁAWACH
Po roku 1820 nastał lekki zmierzch Puław. Przyjeżdżali wprawdzie
poeci romantyczni, aby w pamiątkach historycznych szukać natchnie-
nia do swych utworów, pojawiali się bibliofile zaciekawieni wspania-
łością zasobów bibliotecznych, historycy, malarze, pisarze, patrioci,
młodzież z trzech uniwersytetów: warszawskiego, krakowskiego i wi-
leńskiego, ale Puławy nie miały już tej siły, co za czasów Księstwa
Warszawskiego, kiedy to całe pułki wojska pod dowództwem gene-
rałów i pułkowników w pochodzie na wyzwolenie Galicji tu się za-
trzymywały, by w atmosferze Świątyni Sybilli i Domu Gotyckiego
nabrać otuchy do bojowych wyczynów Ł Daleko było Puławom do
owego mecenatu z kilku pierwszych porozbiorowych lat i czasów
Księstwa Warszawskiego, mecenatu, od którego zależała prawie po-
łowa produkcji literackiej i naukowej, ukazująca się drukiem na te-
renie kraju. Pałac puławski, park, Marynki, Kępa, Włostowice prze-
pełnione były tęsknotą i smutkiem starzejącej się księżny Izabeli,
pierwszej ongi damy w Rzeczypospolitej, opuszczonej teraz nawet
przez najbliższych. Adam Jerzy, wojewoda i kurator, z powodu licz-
nych zatrudnień z rzadka zaglądał do Puław, Marynia — księżna Wir-
temberska — przemieszkiwała raczej w Pilicy, skąd była stosunkowo
niedaleka droga do Waszawy, w Sieniawie zaś gasł ociemniały od
nadmiernej lektury generał ziem podolskich, Adam Kazimierz Czar-
toryski.
Zasadniczą przyczyną, zmniejszającą atrakcyjność Puław, było
wyrastanie w granicach dawnej Polski kilku obiektów stanowią-
cych groźną konkurencję. We Lwowie przygotowano do oddania do
użytku publicznego Bibliotekę Ossolińskich, w Poznaniu Raczyńskich,
w Pińczowie Szanieckich. W Warszawie wskutek zabiegów Lindego
i ofiarności społeczeństwa powiększały się w niespotykanym dotych-
1 Jubileuszowa Wystawa Puławska 1809—1959, Świątynia Sybilli i Dom Gotycki,
opracował Zdzisław Żygulski (jun.), Puławy, czerwiec — wrzesień 1959, Kraków
1959, s, 3.
134