DOI Artikel:
Miodońska, Barbara: Dekoracja malarska rękopisu Kroniki czeskiej Přibíka z Radenína w zbiorach Biblioteki Czartoryskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.24580#0051
tekstu Kroniki (s. 3), odznacza się wysoką jakością artystyczną i technicz-
ną. Składają się na nią: inicjał C (um filii hominum; wymiary 5.5X5.5 cm),
zamykający w swym wnętrzu przedstawienie młodzieńczego władcy ,,in
throno", trzy akantoidalne gałązki, które zdobią wewnętrzny i górny mar-
gines karty oraz herb Królestwa Czeskiego na marginesie zewnętrznym
(fig. 38).
Kwadrat bladoliliowej, wgłębnej ramki otacza pole z płatkowego złota,
na którym połyskują delikatne rozetki wytłoczone stempelkiem. W pole
to wpisano literę utworzoną z plastycznie modelowanej grubej plecionki,
błękitnej na czerwonym tle. We wnętrzu inicjału namalowano jasnowło-
sego młodzieńca w cynobrowym płaszczu, z insygniami władzy królew-
skiej: koroną, berłem, i jabłkiem (złoto płatkowe). Siedzi on na złotej po-
duszce (złoto malarskie), na kamiennym tronie o barwie ugru, z turku-
sową tkaniną zawieszoną z tyłu zamiast zapiecka. Tkanina ta, pokryta
delikatnym rysunkiem gałązek, odbija kontrastowo od karminowego tła
ozdobionego motywem ukośnej kratki. Obok młodego władcy siedzi na
tronie biały pies, podobny do pudla (fig. 39).
Strój królewski ma wszystkie cechy mody zachodnioeuropejskiej
z drugiej połowy w. XIV, idącej z Francji. Podbity gronostajami płaszcz
z kapturem i białą futrzaną pelerynką, spięty na prawym ramieniu sze-
regiem złotych guzów (niem. Heidce), zakrywa zapewne obcisły kaftan,
nie sięgający kolan Nogi w obcisłych czerwonych pończochach obute są
w spiczaste złote ciżemki. Korona otwarta o smukłych liściastych sterczy-
nach spoczywa na krótkich włosach, ufryzowanych w drobne pukle. Po-
dobne stroje noszą władcy czescy na rysunkach Kroniki zbrasławskiej
z r. 1393 V
Zwrot ciała ku prawej i żywe poruszenie nóg odbiegają od sztywnego
hieratyzmu przedstawień Chrystusa jako władcy, nierzadkich w czeskich
rękopisach liturgicznych z lat sześćdziesiątych w. XIV Nasuwa się tu
raczej porównanie z postaciami królów z nieistniejącego cyklu malowideł
ściennych pałacu cesarskiego w Karlśtejnie, które przedstawiały genea-
logię Karola IV i które znane są z kopii iluminatorskich wykonanych
w w. XVI *3.
i" Por. przedstawienie Edwarda III angielskiego na malowidłach ściennych ka-
plicy św. Stefana w Westminster z lat 1350—1360, reprodukowane przez M. D a v en-
port (The Book of Costrcme I, New York 1962, poz. 530, s. 212); strój Jana von Holz-
hausen na epitafium z końca w. XIV w katedrze we Frankfurcie nad Menem
(E. Thiel, Geschichte des Kostińns, Berlin 1963, s. 202, ryc. 176).
i* Z. Drobna, Die gotische Zeżch?umg Bóhmew, Prag 1956, tabl. 65, 67.
i- Np. w Oratio%Gde Amesti (XIII C. 12 Muzeum Narodowego w Pradze),
w Mszale Jana ze Środy (Cim. 6 Biblioteki Kapitulnej w Pradze).
*3 Gothic M%ral Pai%tź%g iw, Bohemia a%d Morauia 1300—1378, praca zbiorowa,
London 1984, s. 53 i n., fig. 68—70.
45
ną. Składają się na nią: inicjał C (um filii hominum; wymiary 5.5X5.5 cm),
zamykający w swym wnętrzu przedstawienie młodzieńczego władcy ,,in
throno", trzy akantoidalne gałązki, które zdobią wewnętrzny i górny mar-
gines karty oraz herb Królestwa Czeskiego na marginesie zewnętrznym
(fig. 38).
Kwadrat bladoliliowej, wgłębnej ramki otacza pole z płatkowego złota,
na którym połyskują delikatne rozetki wytłoczone stempelkiem. W pole
to wpisano literę utworzoną z plastycznie modelowanej grubej plecionki,
błękitnej na czerwonym tle. We wnętrzu inicjału namalowano jasnowło-
sego młodzieńca w cynobrowym płaszczu, z insygniami władzy królew-
skiej: koroną, berłem, i jabłkiem (złoto płatkowe). Siedzi on na złotej po-
duszce (złoto malarskie), na kamiennym tronie o barwie ugru, z turku-
sową tkaniną zawieszoną z tyłu zamiast zapiecka. Tkanina ta, pokryta
delikatnym rysunkiem gałązek, odbija kontrastowo od karminowego tła
ozdobionego motywem ukośnej kratki. Obok młodego władcy siedzi na
tronie biały pies, podobny do pudla (fig. 39).
Strój królewski ma wszystkie cechy mody zachodnioeuropejskiej
z drugiej połowy w. XIV, idącej z Francji. Podbity gronostajami płaszcz
z kapturem i białą futrzaną pelerynką, spięty na prawym ramieniu sze-
regiem złotych guzów (niem. Heidce), zakrywa zapewne obcisły kaftan,
nie sięgający kolan Nogi w obcisłych czerwonych pończochach obute są
w spiczaste złote ciżemki. Korona otwarta o smukłych liściastych sterczy-
nach spoczywa na krótkich włosach, ufryzowanych w drobne pukle. Po-
dobne stroje noszą władcy czescy na rysunkach Kroniki zbrasławskiej
z r. 1393 V
Zwrot ciała ku prawej i żywe poruszenie nóg odbiegają od sztywnego
hieratyzmu przedstawień Chrystusa jako władcy, nierzadkich w czeskich
rękopisach liturgicznych z lat sześćdziesiątych w. XIV Nasuwa się tu
raczej porównanie z postaciami królów z nieistniejącego cyklu malowideł
ściennych pałacu cesarskiego w Karlśtejnie, które przedstawiały genea-
logię Karola IV i które znane są z kopii iluminatorskich wykonanych
w w. XVI *3.
i" Por. przedstawienie Edwarda III angielskiego na malowidłach ściennych ka-
plicy św. Stefana w Westminster z lat 1350—1360, reprodukowane przez M. D a v en-
port (The Book of Costrcme I, New York 1962, poz. 530, s. 212); strój Jana von Holz-
hausen na epitafium z końca w. XIV w katedrze we Frankfurcie nad Menem
(E. Thiel, Geschichte des Kostińns, Berlin 1963, s. 202, ryc. 176).
i* Z. Drobna, Die gotische Zeżch?umg Bóhmew, Prag 1956, tabl. 65, 67.
i- Np. w Oratio%Gde Amesti (XIII C. 12 Muzeum Narodowego w Pradze),
w Mszale Jana ze Środy (Cim. 6 Biblioteki Kapitulnej w Pradze).
*3 Gothic M%ral Pai%tź%g iw, Bohemia a%d Morauia 1300—1378, praca zbiorowa,
London 1984, s. 53 i n., fig. 68—70.
45