Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (3.1965)

JÓZEF GĘBCZAK

MUZEUM ŚLĄSKIE W LATACH 1957-1961

I. OGÓLNY PRZEGLĄD DZIAŁALNOŚCI

W roku 1961 minęło piętnaście lat od chwili po-
wołania do życia Muzeum Państwowego we Wrocła-
wiu decyzją Ministra Kultury i Sztuki z dnia 28 mar-
ca 1947 r. Data ta wyznacza zakres chronologiczny ni-
niejszego sprawozdania, które wraz z opublikowanym
w I tomie Roczników Sztuki Śląskiej sprawozdaniem
za okres 1945—1956 wypełni obraz rozwoju naszej in-
stytucji w pierwszym piętnastoleciu jej istnienia.

W rozdziale niniejszym z rozległej problematyki
Muzeum Śląskiego wybrano tylko sprawy dotyczące
Muzeum jako całości, pozostawiając pełniejsze zesta-
wienia faktograficzne do części szczegółowej, gdzie
znajdą odbicie wielorakie formy działalności muze-
alnej, między innymi również i takie, które zwykle
nie ujawniają się na zewnątrz.

Najogólniej określając miniony okres trzeba
stwierdzić, że był on dla Muzeum dalszym wyraźnym
etapem rozwoju. W oparciu o przygotowaną w po-
przednim okresie rozległą bazę materialną instytucji,
w pierwszym rzędzie lokalową, wykształciły się stop-
niowo wszystkie niezbędne części złożonego aparatu
muzealnego, pozwalające na coraz sprawniejsze wy-
konywanie właściwych dla Muzeum zadań naukowych
i dydaktyczno-wychowawczych.

Te właśnie osiągnięcia w zakresie pracy nauko-
wej, wystawiennictwa, pracy oświatowej, jak również
zapoczątkowanie trzech własnych ciągłych wydaw-
nictw i wydatny w ostatnich latach przyrost zbio-
rów — stanowią zasadnicze elementy rozwoju Mu-
zeum Śląskiego jako całości. Oprócz jednak elemen-
tów określających pozycję Muzeum w świetle jego
osiągnięć, na sytuację Muzeum oddziaływały również
czynniki zewnętrzne. Tu należy wymienić zmianę
władzy nadrzędnej Muzeum w następstwie przeprowa-
dzonej w 1958 r. decentralizacji.

Nowa władza, Prezydium Wojewódzkiej Rady Na-
rodowej, Wydział Kultury, wykazała pełne zrozumie-
nie dla spraw muzealnych, czego dowodem było rych-
łe wstawienie do budżetu muzealnego stałej pozycji
na zakup dzieł sztuki. Już ta jedna decyzja upraw-
nia do przekonania, że w czwarte swoje pięciolecie
Muzeum Śląskie wchodzi pod najlepszymi auspicjami.

Działalność naukowa Muzeum w omawianym
pięcioleciu wydatnie rozwinęła się zmierzając do wy-
równania na różnych odcinkach badawczych dość wy-
raźnych opóźnień, braków i dysproporcji rozwojo-
wych, jakie powstały w latach poprzednich, wypeł-
nionych organizowaniem bazy materialnej instytucji
i realizacją rozległego planu usług. Wpłynęły rów-
nież na rozwój pracy naukowej przemiany w profilu

działalności instytucji, a wreszcie ogólne przeobraże-
nia, jakie na ten okres przypadły w życiu kultural-
no-naukowym po 1956 roku. Przesunięcie punktu
ciężkości z nadmiernie rozbudowanej dotychczas ma-
sowej działalności oświatowej, z natury rzeczy często
powierzchownej, na systematycznie prowadzone ba-
dania, głównie zaś opracowanie zbiorów, przyniosło
w wyniku efekty muzealne o znacznie wyższej jakości
i nie mniejszej przydatności do celów popularyzacji.

Dział

Stan
posia-
dania

Zinwen-
taryzo-
wanych

Skata-
logo-
wanych
nau-
kowo

W eks-
pozycji

1. Dział Malarstwa

1331

1272

760

227

2. Dział Śląskiej Sztu-









ki Średniowiecznej

273

273

10

51

3. Dział Śląskiej Sztu-









ki Nowożytnej (w









organizacji)

600

491

491

30

4. Dział Rzemiosła









Artystycznego

7297

7297

869

605

5. Gabinet Rycin

11403

5571

4544

—

6. Dział Historyczny

12767

6791

1324

380

7. Dział Etnografi-









czny

2920

2534

720

329

8. Dział Archeologi-









czny

35000

25479

13970

1300

Ogółem

71591

49708

22688

2922

Stan zbiorów w dniu 31 XII 1961

Jednocześnie okrzepnięcie organizacyjne większoś-
ci działów i dopracowanie się przez nie własnej pro-
blematyki badawczej, z czym szło w parze uzyskanie
niekiedy poważnych już wyników naukowych, umoż-
liwiło przejście do planowego i rozłożonego na sze-
reg lat programu badań w zakresie śląskiej sztuki,
historii, archeologii i etnografii. W programie tym
znalazły również uwzględnienie prace o tematyce
związanej z Millenium i ekspozycje mające na celu
uświetnienie oraz spopularyzowanie zagadnień 1000-le-
cia Państwa Polskiego.

Prace naukowe, wykonywane przez pracow-
ników Muzeum zespołowo lub indywidualnie, naj-
częściej łączyły się ściśle ze zbiorami, ich naukową
inwentaryzacją, organizowaniem wystaw i badania-
mi terenowymi. Od 1959 r. znalazły one w dużej mie-
rze odbicie w publikacjach wydawanych przez Mu-
zeum w formie roczników. Stąd niewątpliwie najwier-

22 — Roczniki Sztuki Śląskiej, III.