DOI Heft:
Betlej, Andrzej; Krasny, Piotr: Słowo wstępne
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22261#0007
Słowo wstępne
Niniejszy tom serii Sztuka kresów wschodnich nawiązuje swą formułą do poprzed-
niego, czwartego woluminu, opublikowanego w r. 1999. Na jego zawartość złożyły
się bowiem artykuły, które nie zostały ogłoszone w formie referatów na sesji organi-
zowanej w Instytucie Historii Sztuki UJ (co było regułą dla większości poprzednich
woluminów). Wydawcy i redaktorzy bowiem podjęli decyzję, aby wszystkie dostępne
środki finansowe przeznaczyć na druk książki - w innym przypadku niniejsze opra-
cowania ukazałyby się dopiero za kilka lat.
Artykuły i komunikaty tu prezentowane sygnalizują bieżący stan badań w odnie-
sieniu do sztuki nowożytnej na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. Do wzięcia
udziału w niniejszym przedsięwzięciu zostali zaproszeni badacze sztuki nowożytnej,
głównie z Warszawy i Krakowa, znani z poprzednich tomów.
Książkę otwiera opracowanie poświęcone nieznanej kwaterze późnogotyckiej (w której
jednak można już zaobserwować wpływy sztuki renesansowej), a zamyka artykuł doty-
czący działalności architekta Merka z przełomu XVIII i XIX stulecia. Książka składa się
- tak jak poprzednie tomy Sztuki kresów wschodnich - z monografii pojedynczych zabyt-
ków lub niewielkich grup dzieł oraz ze szkiców, otwierających badania nad działalnością
mało dotąd znanych artystów. Jej autorzy mogą więc spotkać się z zarzutami, iż poprze-
stają wyłącznie na przyczynkach i publikacji znalezisk archiwalnych, nie bacząc na coraz
pilniejszą potrzebę syntetycznego opisania dziejów sztuki na ziemiach wschodnich Rze-
czypospolitej. Trzeba przyznać, iż znaleziska te nie ujawniły artystów na miarę Bernarda
Meretyna lub dzieł o klasie artystycznej rzeźb Jana Jerzego Pinsla. Wzbogacają one jednak
obraz przeciętnej sztuki na ziemiach ruskich Korony, którą musimy poznać jako tło dla
największych osiągnięć artystycznych na tym terenie. Warto więc opublikować je właś-
nie po to, aby przyszłe syntetyczne opracowania nie idealizowały osiągnięć „kresowych”
mistrzów, ale ukazywały, w miarę możności, wszystkie blaski i cienie, czyli całe bogactwo
i różnorodność ich dorobku.
Poprzedni tom redaktorzy zadedykowali pamięci wybitnego historyka ukraińskie-
go Wołodymyra Wujcyka. Ten chcielibyśmy poświęcić Osobie zmarłego w ubiegłym
roku Romana Aftanazego (1914-2004)1, autora Dziejów rezydencji na dawnych kresach
Rzeczypospolitej. Ta monumentalna praca stała się dla wielu z nas wzorem i wezwa-
niem do dalszych badań nad sztuką dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej.
Wydanie tej książki nie byłoby możliwe dzięki zaangażowaniu mgr Marcina Bier-
nata, który samodzielnie przygotował i nadzorował całość procesu wydawniczego.
Szczególne słowa podziękowania kierujemy do mgr Joanny Wolańskiej, która podjęła
się żmudnego trudu redakcji technicznej i korekty tekstów.
Książka wydana zostaje tradycyjnie pod wspólną egidą Koła Naukowego Studentów
Historii Sztuki UJ - Sekcji Inwentaryzacji Zabytków na Wschodzie oraz Instytutu Historii
Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, które współfinansowały to przedsięwzięcie. Słowa
podziękowania za wsparcie należą się także Radzie Kół Naukowych UJ.
Andrzej Betlej, Piotr Krasny
1 A. Baranowski, Roman Ajtanazy (1914-2004), „BHS”, 66, 2004, s. 427-429.
Niniejszy tom serii Sztuka kresów wschodnich nawiązuje swą formułą do poprzed-
niego, czwartego woluminu, opublikowanego w r. 1999. Na jego zawartość złożyły
się bowiem artykuły, które nie zostały ogłoszone w formie referatów na sesji organi-
zowanej w Instytucie Historii Sztuki UJ (co było regułą dla większości poprzednich
woluminów). Wydawcy i redaktorzy bowiem podjęli decyzję, aby wszystkie dostępne
środki finansowe przeznaczyć na druk książki - w innym przypadku niniejsze opra-
cowania ukazałyby się dopiero za kilka lat.
Artykuły i komunikaty tu prezentowane sygnalizują bieżący stan badań w odnie-
sieniu do sztuki nowożytnej na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. Do wzięcia
udziału w niniejszym przedsięwzięciu zostali zaproszeni badacze sztuki nowożytnej,
głównie z Warszawy i Krakowa, znani z poprzednich tomów.
Książkę otwiera opracowanie poświęcone nieznanej kwaterze późnogotyckiej (w której
jednak można już zaobserwować wpływy sztuki renesansowej), a zamyka artykuł doty-
czący działalności architekta Merka z przełomu XVIII i XIX stulecia. Książka składa się
- tak jak poprzednie tomy Sztuki kresów wschodnich - z monografii pojedynczych zabyt-
ków lub niewielkich grup dzieł oraz ze szkiców, otwierających badania nad działalnością
mało dotąd znanych artystów. Jej autorzy mogą więc spotkać się z zarzutami, iż poprze-
stają wyłącznie na przyczynkach i publikacji znalezisk archiwalnych, nie bacząc na coraz
pilniejszą potrzebę syntetycznego opisania dziejów sztuki na ziemiach wschodnich Rze-
czypospolitej. Trzeba przyznać, iż znaleziska te nie ujawniły artystów na miarę Bernarda
Meretyna lub dzieł o klasie artystycznej rzeźb Jana Jerzego Pinsla. Wzbogacają one jednak
obraz przeciętnej sztuki na ziemiach ruskich Korony, którą musimy poznać jako tło dla
największych osiągnięć artystycznych na tym terenie. Warto więc opublikować je właś-
nie po to, aby przyszłe syntetyczne opracowania nie idealizowały osiągnięć „kresowych”
mistrzów, ale ukazywały, w miarę możności, wszystkie blaski i cienie, czyli całe bogactwo
i różnorodność ich dorobku.
Poprzedni tom redaktorzy zadedykowali pamięci wybitnego historyka ukraińskie-
go Wołodymyra Wujcyka. Ten chcielibyśmy poświęcić Osobie zmarłego w ubiegłym
roku Romana Aftanazego (1914-2004)1, autora Dziejów rezydencji na dawnych kresach
Rzeczypospolitej. Ta monumentalna praca stała się dla wielu z nas wzorem i wezwa-
niem do dalszych badań nad sztuką dawnych ziem wschodnich Rzeczypospolitej.
Wydanie tej książki nie byłoby możliwe dzięki zaangażowaniu mgr Marcina Bier-
nata, który samodzielnie przygotował i nadzorował całość procesu wydawniczego.
Szczególne słowa podziękowania kierujemy do mgr Joanny Wolańskiej, która podjęła
się żmudnego trudu redakcji technicznej i korekty tekstów.
Książka wydana zostaje tradycyjnie pod wspólną egidą Koła Naukowego Studentów
Historii Sztuki UJ - Sekcji Inwentaryzacji Zabytków na Wschodzie oraz Instytutu Historii
Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, które współfinansowały to przedsięwzięcie. Słowa
podziękowania za wsparcie należą się także Radzie Kół Naukowych UJ.
Andrzej Betlej, Piotr Krasny
1 A. Baranowski, Roman Ajtanazy (1914-2004), „BHS”, 66, 2004, s. 427-429.