DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0163
Michał Wardzyński
CZĘSTOCHÓWKA POD JASNĄ GÓRĄ
JAKO OŚRODEK RZEŹBIARSKI W XVII WIEKU*
W badaniach nad snycerstwem polskim XVII wieku koncentrowano się
dotąd niemal wyłącznie na analizie dzieł, niepomiernie mniej studiów poświę-
cając ich twórcom - samym artystom i dawnym ośrodkom rzeźbiarskim.
Niezmiennie od dłuższego czasu na tym samym etapie znajdują się badania
nad najważniejszymi centrami snycerskimi w Krakowie* 1, Gdańsku2 oraz
Wrocławiu3, wciąż brak natomiast jakichkolwiek nowych, analogicznych
Prezentowany tekst jest skróconą wersją trzech skompilowanych rozdziałów pracy
doktorskiej „Ośrodek rzeźbiarski w Częstochówce pod Jasną Górą w okresie od 1620 do 1705
roku”, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Mariusza Karpowicza w Instytucie Historii
Sztuki UW i obronionej w 2005 r. W tym miejscu chciałbym podziękować mojemu Pro-
motorowi, Panu prof. dr. hab. Mariuszowi Karpowiczowi za opiekę naukową i wskazówki
metodologiczne. Ojca prof. dr. hab. Janusza Zbudniewka ZP proszę o przyjęcie podziękowań
za przychylną pomoc i udostępnienie do badań części z rzadkich publikacji z cytowanych
poniżej archiwaliów jasnogórskich.
1 Z najnowszych prac zob. m.in.: J. S a m e k, Problem oddziaływania stolarstwa i sny-
cerstwa krakowskiego w XVII i XVIII w., „Rocznik Krakowski” 58(1992), s. 55-69; tenże,
Małopolskie tabernakula w XVII w. w kształcie centralnej, otwierającej się świątyni, „Teka
Komisji Urbanistyki i Architektury” 25(1992), s. 133-143; Molier Fabian, w: Słownik artystów
polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. V, red. J. Derwojed,
Warszawa 1993, s. 624 n.; K. J. C z y ż e w s k i, Biskupa Piotra Gembickiego fundacje
artystyczne dla katedry krakowskiej, w: Katedra krakowska w czasach nowożytnych (XVI-XVIII
w.), red. D. Nowacki, Kraków 1999, szczególnie s. 57-66; M. Karpowicz, Chronologia
i geografia niderlandyzmu w rzeźbie 1. połowy XVII wieku, w: Niderlandyzm na Śląsku
i w krajach ościennych, red. M. Kapustka, A. Kozieł, P. Oszczanowski, Wrocław 2003, szcze-
gólnie s. 48-49; M. Wardzyński, Ze studiów nad snycerstwem krakowskim i małopol-
skim około roku 1630, w: Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. V, red. J. Lileyko, I. Rol-
ska-Boruch, Lublin: TN KUL 2004, s. 61-103.
2 Zob. m.in.: M. W o ź n i a k, Uwagi o recepcji maniery stycznych wzorników niderlan-
dzkich w Gdańsku i Prusach Królewskich, w: Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji
SHS, red. T. Hrankowska, Warszawa 1995, s. 225-248; R. S u 1 e w s k a, Ołtarz w kościele
w Szynwałdzie, w: Materiały Konferencji poświęconej wystawie „Aurea Porta Rzeczpospolitej”,
„Porta Aurea” 6(1999), s. 82-86; taż, Niderlandyzm w snycerstwie północnej Polski w czasach
Zygmunta III, w: Niderlandyzm na Śląsku i w krajach ościennych, s. 243-254; t a ż, Dłutem
wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Warszawa 2004,
szczególnie s. 20-24, 27 n., 112 n., 124 n., 127 n.
3 Por. m.in.: A. Jaroszewska, Siedemnastowieczne ołtarze w kościele w Łozinie
CZĘSTOCHÓWKA POD JASNĄ GÓRĄ
JAKO OŚRODEK RZEŹBIARSKI W XVII WIEKU*
W badaniach nad snycerstwem polskim XVII wieku koncentrowano się
dotąd niemal wyłącznie na analizie dzieł, niepomiernie mniej studiów poświę-
cając ich twórcom - samym artystom i dawnym ośrodkom rzeźbiarskim.
Niezmiennie od dłuższego czasu na tym samym etapie znajdują się badania
nad najważniejszymi centrami snycerskimi w Krakowie* 1, Gdańsku2 oraz
Wrocławiu3, wciąż brak natomiast jakichkolwiek nowych, analogicznych
Prezentowany tekst jest skróconą wersją trzech skompilowanych rozdziałów pracy
doktorskiej „Ośrodek rzeźbiarski w Częstochówce pod Jasną Górą w okresie od 1620 do 1705
roku”, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Mariusza Karpowicza w Instytucie Historii
Sztuki UW i obronionej w 2005 r. W tym miejscu chciałbym podziękować mojemu Pro-
motorowi, Panu prof. dr. hab. Mariuszowi Karpowiczowi za opiekę naukową i wskazówki
metodologiczne. Ojca prof. dr. hab. Janusza Zbudniewka ZP proszę o przyjęcie podziękowań
za przychylną pomoc i udostępnienie do badań części z rzadkich publikacji z cytowanych
poniżej archiwaliów jasnogórskich.
1 Z najnowszych prac zob. m.in.: J. S a m e k, Problem oddziaływania stolarstwa i sny-
cerstwa krakowskiego w XVII i XVIII w., „Rocznik Krakowski” 58(1992), s. 55-69; tenże,
Małopolskie tabernakula w XVII w. w kształcie centralnej, otwierającej się świątyni, „Teka
Komisji Urbanistyki i Architektury” 25(1992), s. 133-143; Molier Fabian, w: Słownik artystów
polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. V, red. J. Derwojed,
Warszawa 1993, s. 624 n.; K. J. C z y ż e w s k i, Biskupa Piotra Gembickiego fundacje
artystyczne dla katedry krakowskiej, w: Katedra krakowska w czasach nowożytnych (XVI-XVIII
w.), red. D. Nowacki, Kraków 1999, szczególnie s. 57-66; M. Karpowicz, Chronologia
i geografia niderlandyzmu w rzeźbie 1. połowy XVII wieku, w: Niderlandyzm na Śląsku
i w krajach ościennych, red. M. Kapustka, A. Kozieł, P. Oszczanowski, Wrocław 2003, szcze-
gólnie s. 48-49; M. Wardzyński, Ze studiów nad snycerstwem krakowskim i małopol-
skim około roku 1630, w: Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. V, red. J. Lileyko, I. Rol-
ska-Boruch, Lublin: TN KUL 2004, s. 61-103.
2 Zob. m.in.: M. W o ź n i a k, Uwagi o recepcji maniery stycznych wzorników niderlan-
dzkich w Gdańsku i Prusach Królewskich, w: Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji
SHS, red. T. Hrankowska, Warszawa 1995, s. 225-248; R. S u 1 e w s k a, Ołtarz w kościele
w Szynwałdzie, w: Materiały Konferencji poświęconej wystawie „Aurea Porta Rzeczpospolitej”,
„Porta Aurea” 6(1999), s. 82-86; taż, Niderlandyzm w snycerstwie północnej Polski w czasach
Zygmunta III, w: Niderlandyzm na Śląsku i w krajach ościennych, s. 243-254; t a ż, Dłutem
wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Warszawa 2004,
szczególnie s. 20-24, 27 n., 112 n., 124 n., 127 n.
3 Por. m.in.: A. Jaroszewska, Siedemnastowieczne ołtarze w kościele w Łozinie