DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0172
166
Michał Wardzyński
ki ej, wobec braku odpowiedniej klasy złóż skalnych w pobliżu, zakonnicy
sprowadzali z Pińczowa (warsztaty Błażeja Gocmana, Antoniego Petery
i Jacka Napory, od ok. 1626-1631 po 1682 r.)47, Chęcin - tu w 2. ćwierci
XVII wieku powstały elementy wyposażenia prezbiterium bazyliki: portal
wejściowy zakrystii (przed 1627 r.) oraz balustrada dawnej przegrody
chórowej (przed 1642 r.)48, oraz z podkrakowskiego Dębnika, gdzie tamtejsi
kamieniarze odkuli w latach czterdziestych i pięćdziesiątych-siedemdziesią-
tych XVII wieku większość portali i nagrobków do kaplicy-sanktuarium,
artykulację i okładzinę wnętrza kaplicy św. Pawła I Pustelnika oraz niektóre
detale w kościele pielgrzymkowym i zakrystii49. Drobniejsze zlecenia
realizował pochodzący z Częstochowy nieustalony kamieniarz o imieniu
Franciszek, autor bardzo słabych artystycznie, sprymitywizowanych ko-
rynckich kapiteli pilastrów w nowej zakrystii (1651)50. Liczne zamówie-
nia malarskie zakonnicy powierzali początkowo artystom świeckim osia-
dłym w pobliskiej Częstochowie - Szymonowi Baltazarowi Leszczyńskiemu
(ur. 1586 lub 1587, zm. 1645) i Aleksemu Nowakowiczowi z Krakowa (ur.
1600, zm. 1647)51. W Częstochowie są oni obaj notowani odpowiednio od
1618 i 1617 r.52 Wkrótce po przyjęciu habitu eremickiego (odpowiednio
47 O pracach kamieniarskich Jacka Napory na Jasnej Górze zob.: D y I e w s k a, dz. cyt.,
s. 349, przyp. 41-42. Odnośnie do działalności warsztatów Błażeja Gocmana i Antoniego
Petery dla paulinów jasnogórskich zob.: Wardzyński, Prace architektoniczne i
kamieniarskie Błażeja Gocmana, s. 624-637, Aneks II.
48 Wardzyński, Wystrój prezbiterium, s. 445, 449. Tamże zestaw archiwaliów
i literatury przedmiotu.
49 M. K a r p o w i c z, Z zagadnień wystroju Jasnej Góry, „Studia Claromontana”
6(1985), s. 378-380, il. 6; Golonka, Ołtarz, s. 45, przyp. 49, il. 37-39. Ostatnio:
Karpowicz, Tomasz Poncino, s. 33, ił. 15, 26. Tamże najnowsze ustalenia atrybucyjne
w zakresie autorstwa projektu i wykonania portali wejściowych do korpusu nawowego kaplicy
maryjnej.
50 AJG 34, Regestrum Generale Proventuum [et Expensarum] omnium tam ex bonis Con-
ventualibus quam ex eleemosynis Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Quadragesimo Primo
die tertia mensis Augusti quae fuit Sabbatho ante Festum B.M.V. ad Nives, 1641-1651, k. 311,
313, 316, 317 (wypłaty za okres 24.08-10.10.1649); Jaśkiewicz, Artyści i rzemieślnicy,
s. 209.
51 Zob. ostatnio: J. Zbudniewek, Leszczyński Szymon, SAP, t. V, red. J. Derwojed,
Warszawa 1993, s. 67; t e n ż e, Nowakowicz Tyburcy, SAP, t. VI, red. K. Mikocka-Rachu-
bowa i M. Biernacka, Warszawa 1998, s. 166 n. Tamże zespół archiwaliów i literatura
przedmiotu.
52 Najwcześniejszym źródłem potwierdzającym obecność Szymona Leszczyńskiego w Częs-
tochowie jest księga personalna Bractwa Różańca Świętego na Jasnej Górze. Zob. AJG 2094,
Liber actorum sacrarum Archieonfraternitatu' & Confraternitatu Ecclesiae Claromontanae
Anno Domini 1740 Die 20. 7bris, s. 94 (zapis z dnia 6.01.1618).
Michał Wardzyński
ki ej, wobec braku odpowiedniej klasy złóż skalnych w pobliżu, zakonnicy
sprowadzali z Pińczowa (warsztaty Błażeja Gocmana, Antoniego Petery
i Jacka Napory, od ok. 1626-1631 po 1682 r.)47, Chęcin - tu w 2. ćwierci
XVII wieku powstały elementy wyposażenia prezbiterium bazyliki: portal
wejściowy zakrystii (przed 1627 r.) oraz balustrada dawnej przegrody
chórowej (przed 1642 r.)48, oraz z podkrakowskiego Dębnika, gdzie tamtejsi
kamieniarze odkuli w latach czterdziestych i pięćdziesiątych-siedemdziesią-
tych XVII wieku większość portali i nagrobków do kaplicy-sanktuarium,
artykulację i okładzinę wnętrza kaplicy św. Pawła I Pustelnika oraz niektóre
detale w kościele pielgrzymkowym i zakrystii49. Drobniejsze zlecenia
realizował pochodzący z Częstochowy nieustalony kamieniarz o imieniu
Franciszek, autor bardzo słabych artystycznie, sprymitywizowanych ko-
rynckich kapiteli pilastrów w nowej zakrystii (1651)50. Liczne zamówie-
nia malarskie zakonnicy powierzali początkowo artystom świeckim osia-
dłym w pobliskiej Częstochowie - Szymonowi Baltazarowi Leszczyńskiemu
(ur. 1586 lub 1587, zm. 1645) i Aleksemu Nowakowiczowi z Krakowa (ur.
1600, zm. 1647)51. W Częstochowie są oni obaj notowani odpowiednio od
1618 i 1617 r.52 Wkrótce po przyjęciu habitu eremickiego (odpowiednio
47 O pracach kamieniarskich Jacka Napory na Jasnej Górze zob.: D y I e w s k a, dz. cyt.,
s. 349, przyp. 41-42. Odnośnie do działalności warsztatów Błażeja Gocmana i Antoniego
Petery dla paulinów jasnogórskich zob.: Wardzyński, Prace architektoniczne i
kamieniarskie Błażeja Gocmana, s. 624-637, Aneks II.
48 Wardzyński, Wystrój prezbiterium, s. 445, 449. Tamże zestaw archiwaliów
i literatury przedmiotu.
49 M. K a r p o w i c z, Z zagadnień wystroju Jasnej Góry, „Studia Claromontana”
6(1985), s. 378-380, il. 6; Golonka, Ołtarz, s. 45, przyp. 49, il. 37-39. Ostatnio:
Karpowicz, Tomasz Poncino, s. 33, ił. 15, 26. Tamże najnowsze ustalenia atrybucyjne
w zakresie autorstwa projektu i wykonania portali wejściowych do korpusu nawowego kaplicy
maryjnej.
50 AJG 34, Regestrum Generale Proventuum [et Expensarum] omnium tam ex bonis Con-
ventualibus quam ex eleemosynis Anno Domini Millesimo Sexcentesimo Quadragesimo Primo
die tertia mensis Augusti quae fuit Sabbatho ante Festum B.M.V. ad Nives, 1641-1651, k. 311,
313, 316, 317 (wypłaty za okres 24.08-10.10.1649); Jaśkiewicz, Artyści i rzemieślnicy,
s. 209.
51 Zob. ostatnio: J. Zbudniewek, Leszczyński Szymon, SAP, t. V, red. J. Derwojed,
Warszawa 1993, s. 67; t e n ż e, Nowakowicz Tyburcy, SAP, t. VI, red. K. Mikocka-Rachu-
bowa i M. Biernacka, Warszawa 1998, s. 166 n. Tamże zespół archiwaliów i literatura
przedmiotu.
52 Najwcześniejszym źródłem potwierdzającym obecność Szymona Leszczyńskiego w Częs-
tochowie jest księga personalna Bractwa Różańca Świętego na Jasnej Górze. Zob. AJG 2094,
Liber actorum sacrarum Archieonfraternitatu' & Confraternitatu Ecclesiae Claromontanae
Anno Domini 1740 Die 20. 7bris, s. 94 (zapis z dnia 6.01.1618).