DOI Heft:
I. Zabytki starożytne w zbiorach polskich
DOI Artikel:Papuci, Eudoksia: Wazy korynckie w Polsce: Cz. I. Historia badań
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51288#0022
18 \
W 1828 r. odkryto nekropolę Vulci, gdzie w ciągu roku wydobyto ok.
5000 waz. Opracowaniem tych znalezisk zajęli się Edward Gerhard, dyrektor
nowo utworzonego w Rzymie Instituto di Correspondenza Archeologica. Wyniki
swych badań opublikował w 1831 r. w rozprawie znanej pod nazwą "Rapporto
c
Yolcente" . Jest to praca, która zapoczątkowała naukowe studia nad cerami-
ką antyczną. Gerhard dokonał pierwszej próby klasyfikacji według kształ-
tów naczyń oraz różnic technik wynikających z malowideł na wazach na
cztery okresy:
1) egipski (odpowiednik orientalizującego),
2) archaiczny (czarnofigurowy),
3) doskonały (czerwonofigurowy),
4) dolnoitalski (Apulla, Lukania).
Należy tu nadmienió, że sława, jaka przypadła Gerhardowi w rozróżnieniu
pierwszej wymienionej przez niego fazy malarstwa wazowego w 1831 r. była
o tyle niezasłużona, że na 16 lat przed nim badacz polski S.K.Potocki w
swej książce "0 sztuce u dawnych czyli Winkelmann polski" wyraźnie zwracał
uwagę na wschodni charakter tego gatunku waz*\ Publikacja ogłoszona w ję-
zyku polskim przebrzmiała bez echa w nauce. Gustaw Kramer w swej pracy
"ITber den Styl und die Herkunft der bemhalten griechischen ThongefMsse" z
1837 r. posunął naprzód badanie nad ceramiką orientalizującą ("styl egips-
ki" Gerharda),zwracając uwagę nie tylko na przedstawienia figuralne na wa-
zach, ale również na towarzyszące im inskrypcje. Wyróżnił dialekt i pi-
sownię odrębną od stosowanych na wazach czarno- i czerwonofigurowych, co
pozwoliło mu na określenie twórców grupy naczyń orientalizujących jako
pochodzących z Koryntu.
W połowie XIX w. większość badaczy na ogół przyjęła tezy Kramera. Otto
Jahn w katalogu waz z Monachium, stojąc na stanowisku Kramera, wykazał po-
7
chodzenie techniki ceramiki cżarnofigurowej od orientalizującej korynckiej
W tym okresie nauka ciągle stoi na stanowisku, że ceramika orientali-
zu jąca była pierwszą fazą greckiego malarstwa wazowego. Na zmianę tego po-
glądu wpłynęły wykopaliska na wyspie Tene, podjęte powtórnie w latach
1843-1896 (pierwsze miały miejsce w latach 1834-1835 i 1837). Znalezione
na tej wyspie naczynia zwróciły uwagę A.Conzego, który analizując ich de-
korację opartą tylko na liniach i figurach geometrycznych, pozbawioną
wszelkich przedstawień figuralnych i roślinnych, nazwał ją geometryczną
(1870). Zaobserwował on, że wazy tego okresu znajdowane były w głębszych
Kładem były poszukiwania Stanisława Kostki Potockiego i jego obserwacje na ten te-
mat; por. M.L.Bernhard, Stanisław Kostka Potocki, kolekcjoner waz greckich, Meander,
VI, 1951 s. 431-4J3; ead., Greckie malarstwo wazowe, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966,
s. 90-92.
5 E.Gerhard, Rapporto Yolcente, Ann.Inst., 3, 1831.
St.Kostka Potocki, 0 Sztuce u Dawnych czyli Winkelmann polski, t. 2, Warszawa
1815, s. 45.
7
O.Jahn, Beschreibung der Vasensamlung KBnig Ludwigs in der Pinakothek zu MSn-
chen. Monachium 1854.
W 1828 r. odkryto nekropolę Vulci, gdzie w ciągu roku wydobyto ok.
5000 waz. Opracowaniem tych znalezisk zajęli się Edward Gerhard, dyrektor
nowo utworzonego w Rzymie Instituto di Correspondenza Archeologica. Wyniki
swych badań opublikował w 1831 r. w rozprawie znanej pod nazwą "Rapporto
c
Yolcente" . Jest to praca, która zapoczątkowała naukowe studia nad cerami-
ką antyczną. Gerhard dokonał pierwszej próby klasyfikacji według kształ-
tów naczyń oraz różnic technik wynikających z malowideł na wazach na
cztery okresy:
1) egipski (odpowiednik orientalizującego),
2) archaiczny (czarnofigurowy),
3) doskonały (czerwonofigurowy),
4) dolnoitalski (Apulla, Lukania).
Należy tu nadmienió, że sława, jaka przypadła Gerhardowi w rozróżnieniu
pierwszej wymienionej przez niego fazy malarstwa wazowego w 1831 r. była
o tyle niezasłużona, że na 16 lat przed nim badacz polski S.K.Potocki w
swej książce "0 sztuce u dawnych czyli Winkelmann polski" wyraźnie zwracał
uwagę na wschodni charakter tego gatunku waz*\ Publikacja ogłoszona w ję-
zyku polskim przebrzmiała bez echa w nauce. Gustaw Kramer w swej pracy
"ITber den Styl und die Herkunft der bemhalten griechischen ThongefMsse" z
1837 r. posunął naprzód badanie nad ceramiką orientalizującą ("styl egips-
ki" Gerharda),zwracając uwagę nie tylko na przedstawienia figuralne na wa-
zach, ale również na towarzyszące im inskrypcje. Wyróżnił dialekt i pi-
sownię odrębną od stosowanych na wazach czarno- i czerwonofigurowych, co
pozwoliło mu na określenie twórców grupy naczyń orientalizujących jako
pochodzących z Koryntu.
W połowie XIX w. większość badaczy na ogół przyjęła tezy Kramera. Otto
Jahn w katalogu waz z Monachium, stojąc na stanowisku Kramera, wykazał po-
7
chodzenie techniki ceramiki cżarnofigurowej od orientalizującej korynckiej
W tym okresie nauka ciągle stoi na stanowisku, że ceramika orientali-
zu jąca była pierwszą fazą greckiego malarstwa wazowego. Na zmianę tego po-
glądu wpłynęły wykopaliska na wyspie Tene, podjęte powtórnie w latach
1843-1896 (pierwsze miały miejsce w latach 1834-1835 i 1837). Znalezione
na tej wyspie naczynia zwróciły uwagę A.Conzego, który analizując ich de-
korację opartą tylko na liniach i figurach geometrycznych, pozbawioną
wszelkich przedstawień figuralnych i roślinnych, nazwał ją geometryczną
(1870). Zaobserwował on, że wazy tego okresu znajdowane były w głębszych
Kładem były poszukiwania Stanisława Kostki Potockiego i jego obserwacje na ten te-
mat; por. M.L.Bernhard, Stanisław Kostka Potocki, kolekcjoner waz greckich, Meander,
VI, 1951 s. 431-4J3; ead., Greckie malarstwo wazowe, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966,
s. 90-92.
5 E.Gerhard, Rapporto Yolcente, Ann.Inst., 3, 1831.
St.Kostka Potocki, 0 Sztuce u Dawnych czyli Winkelmann polski, t. 2, Warszawa
1815, s. 45.
7
O.Jahn, Beschreibung der Vasensamlung KBnig Ludwigs in der Pinakothek zu MSn-
chen. Monachium 1854.