DOI issue:
I. Zabytki starożytne w zbiorach polskich
DOI article:Śliwa, Joachim: Ceramika egipska i nubijska w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51288#0046
42
2. Cmentarzysko w pobliżu wioski el-Kubanije z pochówkami z okresu Śred-
niego Państwa i nubijskiej grupy C^.
3. Klasztor koptyjski w Schśchah (V-VII w.) wzniesiony na pozostałoś-
ciach świątyni ptolemejskiej, usytuowany pomiędzy obu cmentarzyskami wy-
.7
mienionymi wyżej .
Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że nad pracami wykopalisko-
Q
wymi na terenie klasztoru koptyjskiego nadzór sprawował P. Bieńkowski .
Zabytki pochodzące z kampanii 1910/1911 r. w el-Kubanije przekazane zos-
tały do Krakowa w rezultacie drugiego podziału, który odbył się w Wiedniu
9
w lipcu 1913 r. Podobnie jak w wypadku materiałów z Ermenne i Toszke,
większość zabytków pozostała w zbiorach wiedeńskich.
Ceramika ze stanowiska el-Kubanije Pd. oraz el-Kubanije Pn. przekazana
do Krakowa pochodzi z cmentarzysk wspomnianych dwóch nubijskich grup kul-
turowych: A i C. Grupa A to umowne określenie kultury rozwijającej się
w Dolnej Nubii w okresie odpowiadającym w Egipcie okresowi wczesnodynas-
tycznemu (I-II dynastia około 3200-2780 r. p.n.e.)^. Nastąpił wówczas
napływ ludności predynastycznego Egiptu w kierunku południowym na słabo
zaludnione terytorium Nubii. Jak wykazały badania antropologiczne, ludność
grupy A miała identyczne cechy jak mieszkańcy predynastycznego Egiptu. W
okresie rozkwitu kultury grupy A Dolna Nubia przeżywała okres znacznej po-
myślności w warunkach pokojowych. Zdaniem W.B. Emery'ego nagły zanik kul-
tury grupy A po upływie paru stuleci związany był z kolejną fazą egipskiej
ekspansji - z nasileniem egipskich podbojów i początkiem egipskiej kolo-
nizacji terenów Dolnej Nubii pod koniec panowania II dynastii.
Ludność gr,<py A stosowała dwa rodzaje pochówków. Najczęściej spotykane
są owalne szyby grobowe (czasem prawie okrągłe) o głębokości około 0,8 m;
rzadziej występują groby o szybie owalnym głębokości około 1,3 m, z pozio-
mą niszą boczną, w której składano ciało zmarłego. W obu wypadkach opisane
konstrukcje nakryte były niewysokimi kamiennymi tumulusami. Ciała zmarłych
układano na prawym boku w pozycji skurczowej, z głową skierowaną naj-
częściej na zachód. W wyposażeniu opisanych pochówków znajdowała się ce-
ramika wysokiej jakości, o dużej różnorodności typów i kształtów (szcze-
gólnie popularne były duże naczynia zasobowe), drobne przedmioty codzien-
nego użytku (paletki szminkowe i rozcieracze) oraz ozdoby (naszyjniki z
różnorodnych paciorków, bransolety i naramienniki z muszli).
H.Junker, Bericht Uber Grabungen der Akademie der Wissenschaften in Wien auf
den FriedhUfen von El-Kubanieh - Nord. Winter 1910-1911 (Akademie der Wissenschaf-
ten in Wien. Philosophisch - historische Klasse. Denkschriften, 64. Band, J. Ab-
handlung). Wien 1920. Prace prowadzono w dniach 30 I - 25 II 1911.
7
H.Junker, Das Kloster am Isisberg. Bericht Uber die Grabungen der Akademie der
Wissenschaften in Wien bei El-Kubanieh. Winter 1910-1911. Dritter Teil (Akademie
der Wissenschaften in Wien. Pnilosophisch-historische Klasse. Denkschriften, 66.
Band, 1. Abhandlung). Wien-Leipzig 1922. Prace prowadzono w dniach 13 1-28 II 1911.
Q
H.Junker, El-Kubanieh-SUd, s. VI; tegoż, Das Kloster am Isisberg, s. 4.
9
Archiwum PAN, Oddział w Krakowie, sygnatura PAU 1-80, nr 610/13 (tzw.Spis II).
10
Por. W.B.Emery, Egypt in Nubia. London 1965, s. 123-127.
2. Cmentarzysko w pobliżu wioski el-Kubanije z pochówkami z okresu Śred-
niego Państwa i nubijskiej grupy C^.
3. Klasztor koptyjski w Schśchah (V-VII w.) wzniesiony na pozostałoś-
ciach świątyni ptolemejskiej, usytuowany pomiędzy obu cmentarzyskami wy-
.7
mienionymi wyżej .
Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że nad pracami wykopalisko-
Q
wymi na terenie klasztoru koptyjskiego nadzór sprawował P. Bieńkowski .
Zabytki pochodzące z kampanii 1910/1911 r. w el-Kubanije przekazane zos-
tały do Krakowa w rezultacie drugiego podziału, który odbył się w Wiedniu
9
w lipcu 1913 r. Podobnie jak w wypadku materiałów z Ermenne i Toszke,
większość zabytków pozostała w zbiorach wiedeńskich.
Ceramika ze stanowiska el-Kubanije Pd. oraz el-Kubanije Pn. przekazana
do Krakowa pochodzi z cmentarzysk wspomnianych dwóch nubijskich grup kul-
turowych: A i C. Grupa A to umowne określenie kultury rozwijającej się
w Dolnej Nubii w okresie odpowiadającym w Egipcie okresowi wczesnodynas-
tycznemu (I-II dynastia około 3200-2780 r. p.n.e.)^. Nastąpił wówczas
napływ ludności predynastycznego Egiptu w kierunku południowym na słabo
zaludnione terytorium Nubii. Jak wykazały badania antropologiczne, ludność
grupy A miała identyczne cechy jak mieszkańcy predynastycznego Egiptu. W
okresie rozkwitu kultury grupy A Dolna Nubia przeżywała okres znacznej po-
myślności w warunkach pokojowych. Zdaniem W.B. Emery'ego nagły zanik kul-
tury grupy A po upływie paru stuleci związany był z kolejną fazą egipskiej
ekspansji - z nasileniem egipskich podbojów i początkiem egipskiej kolo-
nizacji terenów Dolnej Nubii pod koniec panowania II dynastii.
Ludność gr,<py A stosowała dwa rodzaje pochówków. Najczęściej spotykane
są owalne szyby grobowe (czasem prawie okrągłe) o głębokości około 0,8 m;
rzadziej występują groby o szybie owalnym głębokości około 1,3 m, z pozio-
mą niszą boczną, w której składano ciało zmarłego. W obu wypadkach opisane
konstrukcje nakryte były niewysokimi kamiennymi tumulusami. Ciała zmarłych
układano na prawym boku w pozycji skurczowej, z głową skierowaną naj-
częściej na zachód. W wyposażeniu opisanych pochówków znajdowała się ce-
ramika wysokiej jakości, o dużej różnorodności typów i kształtów (szcze-
gólnie popularne były duże naczynia zasobowe), drobne przedmioty codzien-
nego użytku (paletki szminkowe i rozcieracze) oraz ozdoby (naszyjniki z
różnorodnych paciorków, bransolety i naramienniki z muszli).
H.Junker, Bericht Uber Grabungen der Akademie der Wissenschaften in Wien auf
den FriedhUfen von El-Kubanieh - Nord. Winter 1910-1911 (Akademie der Wissenschaf-
ten in Wien. Philosophisch - historische Klasse. Denkschriften, 64. Band, J. Ab-
handlung). Wien 1920. Prace prowadzono w dniach 30 I - 25 II 1911.
7
H.Junker, Das Kloster am Isisberg. Bericht Uber die Grabungen der Akademie der
Wissenschaften in Wien bei El-Kubanieh. Winter 1910-1911. Dritter Teil (Akademie
der Wissenschaften in Wien. Pnilosophisch-historische Klasse. Denkschriften, 66.
Band, 1. Abhandlung). Wien-Leipzig 1922. Prace prowadzono w dniach 13 1-28 II 1911.
Q
H.Junker, El-Kubanieh-SUd, s. VI; tegoż, Das Kloster am Isisberg, s. 4.
9
Archiwum PAN, Oddział w Krakowie, sygnatura PAU 1-80, nr 610/13 (tzw.Spis II).
10
Por. W.B.Emery, Egypt in Nubia. London 1965, s. 123-127.