Studia archeologiczne (2.1984)

62

Zygmunt Mineyko ur. w 184-0 r. w Bałwaniszkach na Litwie, zmarły w
1925 r. w Atenach, jest znany przede wszystkim ze swojej działalności po-
litycznej. Wraz z wieloma swymi sławnymi rówieśnikami przygotowywał powsta-
nie 1863 r. i brał w nim czynny udział. Zesłany na Sybir uciekł, aby roz-
począć tułaczy żywot, który zaprowadził go najpierw w 1871 r. do Turcji,
gdzie przez 20 lat pracował jako inżynier komunikacji budując koleje,
twierdze, drogi strategiczne, odwracając koryto rzeki Hermos, a w 1891 r.
do Grecji, gdzie objął stanowisko głównego inżyniera państwa greckiego i
piastował je do 1917 r.
Pięknym hołdem dla tej dziedziny działalności Mineyki było opublikowa-
nie w 1971 r. jego pamiętników przygotowanych do druku i opatrzonych wstę-
pem zawierającym wyczerpującą biografię, przez E. Kozłowskiego2''. Również
I. Kucza-Kuczyńska w Polskim Słowniku Biograficznym szeroko omawia syl-
wetkę Mineyki. Tak więc nie miejsce tutaj na powtarzanie fascynujących i
często wzruszających faktów z jego życia, wyjaśnionych i znanych, ale na
szersze, w miarę możliwości, omówienie wzmiankowanych dotąd jedynie, jego
zainteresowań archeologicznych.
Pierwszy więc, najbardziej drażliwy, to problem odkrycia- Dodony. Z
przytoczonej wyżej wzmianki Carapanosa wynikałoby, że Mineyko został za-
trudniony przez niego przy wstępnych pracach wykopaliskowych w Tcharaco-
vista, kiedy to obecność inżyniera na tego typu stanowisku jest faktycz-
nie nieodzowna. Oczywiste też, że gubernator Akif-Pacha polecił Carapa-
nosowi przebywającego w Janinie, znanego już w tym czasie i cenionego in-
żyniera Z. Mineykę. Mineyko i Carapanos współpracowali z sobą przez krótki
okres, ale w świetle memoriału Mineyki współpraca ta wyglądała zupełnie
5
inaczej . Przede wszystkim Mineyko, ktorego zainteresowania antykiem da-
tują się prawdopodobnie od chwili zetknięcia się w drodze na Sybir z Gre-
kiem na służbie rosyjskiej, płk. Papadopulosem, komunikuje, że poszukiwa-
nia Dodony rozpoczął już w 1875 r.,,a nawet w sierpniu i wrześniu tegoż
roku otrzymał oficjalne zezwolenie miejscowego gubernatora na prowadzenie
tych poszukiwań w dolinie Tcharachovista, w miejscu zwanym Paleo-Kastron
Dramesusa. Rozpoczął sięc wstępne prace, które jednak z powodu braku fun-
duszów posuwały się bardzo powoli. Wtedy właśnie przybył do Janiny zamożny
Grek, 0. Carapanos, który zainteresował się wykopaliskami i zobowiązał
się do ich finansowania. Kiedy jednak po upływie 15 dni prace nie przy-
niosły, jego zdaniem, olśniewających rezultatów,wycofał swoje zobowiązania
i wyjechał. Pozbawiony funduszów Mineyko, w listopadzie 1875 r. zawarł
układ z dr Lambi i p. Davitchon, mieszkańcami Janiny, którzy podjęli się
dalszego finansowania wykopalisk. Wówczas to odsłonięto najważniejsze
obiekty architektoniczne, a także znaleziono wiele inskrypcji, przed-
miotów użytkowych i figurek. Carapanos zaalarmowany nowymi odkryciami,wys-

Z. Mineyko, Z tajgi pod Akropol. Wspomnienia z lat 1848-1866. Opracowanie
E. Kozłowski i K. Olszański. Przedmowy i przypisy E. Kozłowski, Warszawa 1971.
M. Sokołowski, 1.C., ss. I-VI.