DOI issue:
II. Polskie badania nad starożytnością
DOI article:Scholl, Tomasz: Fortyfikacje państwa bosforańskiego od połowy i w. p.n.e. so III w. n.e.
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51288#0109
Tomasz Scholl
Uniwersytet Warszawski
FORTYFIKACJE PAŃSTWA BOSFORAŃSKIEGO
OD POŁOWY I W. P.N.E. DO III W. N.E.
Z przełomu I w. p.n.e./l w.n.e. pochodzą liczne twierdze państwa bos-
forańskiego, głównie z półwyspu Tamańskiego, do których należy zaliczyć
następujące osiedla:
Patreum. Ma ona mur z suszonych cegieł zbudowany na nasypie ziemnym o
wysokości 2,6 nJ . Górną część nasypu obłożono suszonymi cegłami i na takim
fundamencie postawiono mur obronny. Wszystkie budowle twierdzy, w tym i
mury obronne, zbudowano na platformie glinanej grubości 0,8 m, niwelującej
, , 2
ruiny osiedla poznohellenistycznego .
Batarejka I. Ma ona mur z suszonych cegieł o wymiarach 0,52 x 0,52 x
0,07 m. Szeroko stosowano półcegłówki, o ile zachodziła potrzeba ich uży-
3
cia . Cegły spojone są glinianą zaprawą o grubości szwu 5-7 mm. Cegły uło-
żone są w ten sposób, że wertykalnie szwy nakładają się na siebie co drugi
rząd horyzontalny. Mur stoi na płytkim fundamencie z tłucznia wapienia,
któny spoczywa na warstwie gliny głębokości 1,3 m tworzącej nasyp.W nasyp
ten mur jest wpuszczony na 0,7 m^.
Batarejka II. W tej twierdzy nieco inaczej rozwiązano sprawę fundamen-
tów. Najpierw w gruncie wykopano szeroki rów, zapełniając go gliną wzmoc-
nioną z wierzchu warstwą tłucznia. Na takiej podstawie wzniesiono następ-
nie kamienne fundamenty, przy czym dla baszt zastosowano fundamenty wyż-
sze, do 0,7-0,8 m, zbudowane z dwóch ścian licowych i tłucznia pośrodku,
5
połączonych zaprawą glinianą . Mur zbudowany został z suszonych cegieł o
wymiarach 0,52 x 0,52 x 0,07 m, otrzymywanych z gliny i drobno posiekanej
trawy morskiej. W okresie późniejszym, w trakcie licznych napraw murów, sto-
sowano cegły o różnych wymiarach^. Wnętrza murów ceglanych wzmocniono kon-
7
strukcją z drewnianych belek ułożonych do siebie pod kątem prostym.Baszty
budowano na styk z kurtynami. Mur obronny z zewnętrznej strony oparty był
N.I. Sokolskij, R.A. Strycalina, Raskopki Patreja, AO 1968, s. 112.
2
V.S. Dolgorukov, Raboty Tamanskoj ekspedicii, AO 1970, s. 120.
N.I. Sokolskij, Krepost na gorodiźce u chutora Batarejka I, SA, 1, 1963, s.185.
4
Tamże, s. 186.
N.I. Sokolskij, Krepost na poselenii Batarejka II, KSIA 109, 196?, s. 112.
Tamże.
7
Tamże, s. 113.
Uniwersytet Warszawski
FORTYFIKACJE PAŃSTWA BOSFORAŃSKIEGO
OD POŁOWY I W. P.N.E. DO III W. N.E.
Z przełomu I w. p.n.e./l w.n.e. pochodzą liczne twierdze państwa bos-
forańskiego, głównie z półwyspu Tamańskiego, do których należy zaliczyć
następujące osiedla:
Patreum. Ma ona mur z suszonych cegieł zbudowany na nasypie ziemnym o
wysokości 2,6 nJ . Górną część nasypu obłożono suszonymi cegłami i na takim
fundamencie postawiono mur obronny. Wszystkie budowle twierdzy, w tym i
mury obronne, zbudowano na platformie glinanej grubości 0,8 m, niwelującej
, , 2
ruiny osiedla poznohellenistycznego .
Batarejka I. Ma ona mur z suszonych cegieł o wymiarach 0,52 x 0,52 x
0,07 m. Szeroko stosowano półcegłówki, o ile zachodziła potrzeba ich uży-
3
cia . Cegły spojone są glinianą zaprawą o grubości szwu 5-7 mm. Cegły uło-
żone są w ten sposób, że wertykalnie szwy nakładają się na siebie co drugi
rząd horyzontalny. Mur stoi na płytkim fundamencie z tłucznia wapienia,
któny spoczywa na warstwie gliny głębokości 1,3 m tworzącej nasyp.W nasyp
ten mur jest wpuszczony na 0,7 m^.
Batarejka II. W tej twierdzy nieco inaczej rozwiązano sprawę fundamen-
tów. Najpierw w gruncie wykopano szeroki rów, zapełniając go gliną wzmoc-
nioną z wierzchu warstwą tłucznia. Na takiej podstawie wzniesiono następ-
nie kamienne fundamenty, przy czym dla baszt zastosowano fundamenty wyż-
sze, do 0,7-0,8 m, zbudowane z dwóch ścian licowych i tłucznia pośrodku,
5
połączonych zaprawą glinianą . Mur zbudowany został z suszonych cegieł o
wymiarach 0,52 x 0,52 x 0,07 m, otrzymywanych z gliny i drobno posiekanej
trawy morskiej. W okresie późniejszym, w trakcie licznych napraw murów, sto-
sowano cegły o różnych wymiarach^. Wnętrza murów ceglanych wzmocniono kon-
7
strukcją z drewnianych belek ułożonych do siebie pod kątem prostym.Baszty
budowano na styk z kurtynami. Mur obronny z zewnętrznej strony oparty był
N.I. Sokolskij, R.A. Strycalina, Raskopki Patreja, AO 1968, s. 112.
2
V.S. Dolgorukov, Raboty Tamanskoj ekspedicii, AO 1970, s. 120.
N.I. Sokolskij, Krepost na gorodiźce u chutora Batarejka I, SA, 1, 1963, s.185.
4
Tamże, s. 186.
N.I. Sokolskij, Krepost na poselenii Batarejka II, KSIA 109, 196?, s. 112.
Tamże.
7
Tamże, s. 113.