DOI issue:
II. Polskie badania nad starożytnością
DOI article:Scholl, Tomasz: Fortyfikacje państwa bosforańskiego od połowy i w. p.n.e. so III w. n.e.
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.51288#0113
109
żony z ogromnych brył kamiennych, szerszy obustronnie od muru o około
30
0,1-0,2 m . Fundamenty baszt złożone są ze szczególnie dużych, z lekka
ociosanych od strony licowej brył kamiennych. Naroża ścian baszt zbudowane
31
są z dobrze obrobionych, dużych bloków kamiennych . Do jednej z baszt (IV)
32
dobudowano 3 skarpy, aby zapobiec obsunięciu się baszty do rowu . Z jed-
nej strony murów odkryto ulicę strategiczną wybrukowaną tłuczniem i ułam-
, 33
kami dachówek i cegieł .
W tym okresie mury Iluratonu zostają wzmocnione przez dobudowanie od
zewnętrznej strony umocnień nowego muru. Ściana licowa tego muru złożona
jest z kami eni bardzo słabo ciosanych,o różnych rozmiarach i formach, z
34
przewagą dużych brył . Wątek tego muru często przypomina wątek cyklopi.
Mur datowany jest na przełom II i III w. n.e.
Z tego okresu pochodzą również mury Michajłowki^^. Ściany licowe -zło-
żone są z kamieni słabo ciosanych, ale o dużym wątku.
W Nowo-Otradnoje zewnętrzną ścianę licową wzmocniono przez podsypanie
pod nią mieszaniny popiołu z ułamkami ceramiki i dobudowanie do kamienne-
go lica pochyłego nasypu ceglanego^,
W Semjenowce zewnętrzną ścianę licową, od strony największego zagroże-
nia, -wzmocniono ogromnymi bryłami wapienia o wymiarach np. 1,26 x 0,63 x
37 , , ,
0,38 m . Kamienie te prawie nie podlegały obrobce. Odległość między do-
budowaną ścianą"licową a istniejącym murem wynosiła 1,5 m. Być może, że
O
przestrzeń ta wypełniona była tylko ziemią^ .
Technikę budowlaną tego okresu cechuje przede wszystkim duża różnorod-
ność form i wątków. Konstrukcje kamienne budowano przeważnie z dużych lub
nawet z ogromnych brył wapienia, rzadziej z piaskowca, prawie bez obróbki.
Szczególni e ściany licowe baszt, a zwłaszcza ich naroża, budowane są z
kami eni dużych rozmiarów. Fundamenty są z reguły szersze niż oparte na
nich mury. Jedyną właściwie znaną zaprawą jest glina, zmieszana czasami
z piaskiem.
Cechą charakterystyczną tego okresu jest również permanentna renowacja
starszych umocnień i dobudowywanie dodatkowych murów. Na szeroką skalę
wprowadza się budowę murów w opus testaceum, których fundanenty, z reguły
kamienne, mają bardzo różnorodną podstawę. Niewątpliwie ciekawe jest opar-
cie murów Batarejki II na konstrukcji drewnianej. 0 ile w okresie wcześ-
■5° D.B. iaeloy, Raskopki severo-vostocnogo ucastka Tanaisa (1955-1957 gg), MIA
127, 1965, s. 111.
D.B. Selov, Tanais i Niżnij Don. » S. 15«
32
Tamże, s. 34.
Tamże, s. 35.
34 v >/
V.F. Gajdukevic, Ilurat. Itogi archeologiceskich ..., op. cit., s. 21.
B.0. Peters, Raskopki anticnogo poselenija v vastocnom Krymu, AO 1971,s. 348.
I.T. Kruglikova, Issledovanie chory bosporskogo carstva, AO 1967, s. 221.
37 —
J I.T. Kruglikova, Posselenie u derevni Semenovki, op. cit., s. 81.
I.T. Kruglikova, Raskopki poselenija u derevni Semenorki, MIA 155, 1970,«.14.
żony z ogromnych brył kamiennych, szerszy obustronnie od muru o około
30
0,1-0,2 m . Fundamenty baszt złożone są ze szczególnie dużych, z lekka
ociosanych od strony licowej brył kamiennych. Naroża ścian baszt zbudowane
31
są z dobrze obrobionych, dużych bloków kamiennych . Do jednej z baszt (IV)
32
dobudowano 3 skarpy, aby zapobiec obsunięciu się baszty do rowu . Z jed-
nej strony murów odkryto ulicę strategiczną wybrukowaną tłuczniem i ułam-
, 33
kami dachówek i cegieł .
W tym okresie mury Iluratonu zostają wzmocnione przez dobudowanie od
zewnętrznej strony umocnień nowego muru. Ściana licowa tego muru złożona
jest z kami eni bardzo słabo ciosanych,o różnych rozmiarach i formach, z
34
przewagą dużych brył . Wątek tego muru często przypomina wątek cyklopi.
Mur datowany jest na przełom II i III w. n.e.
Z tego okresu pochodzą również mury Michajłowki^^. Ściany licowe -zło-
żone są z kamieni słabo ciosanych, ale o dużym wątku.
W Nowo-Otradnoje zewnętrzną ścianę licową wzmocniono przez podsypanie
pod nią mieszaniny popiołu z ułamkami ceramiki i dobudowanie do kamienne-
go lica pochyłego nasypu ceglanego^,
W Semjenowce zewnętrzną ścianę licową, od strony największego zagroże-
nia, -wzmocniono ogromnymi bryłami wapienia o wymiarach np. 1,26 x 0,63 x
37 , , ,
0,38 m . Kamienie te prawie nie podlegały obrobce. Odległość między do-
budowaną ścianą"licową a istniejącym murem wynosiła 1,5 m. Być może, że
O
przestrzeń ta wypełniona była tylko ziemią^ .
Technikę budowlaną tego okresu cechuje przede wszystkim duża różnorod-
ność form i wątków. Konstrukcje kamienne budowano przeważnie z dużych lub
nawet z ogromnych brył wapienia, rzadziej z piaskowca, prawie bez obróbki.
Szczególni e ściany licowe baszt, a zwłaszcza ich naroża, budowane są z
kami eni dużych rozmiarów. Fundamenty są z reguły szersze niż oparte na
nich mury. Jedyną właściwie znaną zaprawą jest glina, zmieszana czasami
z piaskiem.
Cechą charakterystyczną tego okresu jest również permanentna renowacja
starszych umocnień i dobudowywanie dodatkowych murów. Na szeroką skalę
wprowadza się budowę murów w opus testaceum, których fundanenty, z reguły
kamienne, mają bardzo różnorodną podstawę. Niewątpliwie ciekawe jest opar-
cie murów Batarejki II na konstrukcji drewnianej. 0 ile w okresie wcześ-
■5° D.B. iaeloy, Raskopki severo-vostocnogo ucastka Tanaisa (1955-1957 gg), MIA
127, 1965, s. 111.
D.B. Selov, Tanais i Niżnij Don. » S. 15«
32
Tamże, s. 34.
Tamże, s. 35.
34 v >/
V.F. Gajdukevic, Ilurat. Itogi archeologiceskich ..., op. cit., s. 21.
B.0. Peters, Raskopki anticnogo poselenija v vastocnom Krymu, AO 1971,s. 348.
I.T. Kruglikova, Issledovanie chory bosporskogo carstva, AO 1967, s. 221.
37 —
J I.T. Kruglikova, Posselenie u derevni Semenovki, op. cit., s. 81.
I.T. Kruglikova, Raskopki poselenija u derevni Semenorki, MIA 155, 1970,«.14.