DOI Artikel:
Chowaniec, Roksana: Trzy zapinki z nekropoli w Tanis
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0023
Roksana Chowaniec
Trzy zapinki z nekropoli w Tanais
Miasto i nekropola Tanais leżące obecnie nad Martwym Dońcem, w starożyt-
ności zaś nad Donem (Tanais), pełniło funkcję wysuniętej najdalej na północny
wschód kolonii greckiej1.
Ten krótki komunikat dotyczyć będzie trzech zapinek pochodzących z badań
wykopaliskowych kierowanej przez dr. T. Scholla polskiej ekspedycji archeolo-
gicznej na zachodniej nekropoli ziemnej Tanais2. Prace wykopaliskowe prowadzone
były od 1996 r. przez trzy kolejne sezony. W tym czasie przebadano 18 grobów i 35
jam o różnym przeznaczeniu. Duża część pochówków była ubogo wyposażona, inne
były pozbawione materiału zabytkowego, w tym część na skutek grabieży.
Zdecydowana większość materiału datowana jest na I-III wiek po Chr3.
Wszystkie trzy fibule pochodzą ze znalezisk grobowych zlokalizowanych w
obrębie wykopu XVII/2. W grobie katakumbowym oznaczonym nr 14 została
zarejestrowana zapinka z półkolistym, taśmowatym, zwężającym się ku nóżce
kabłąkiem i z górną cięciwą (nr inw. T-96-XVII/2/83p). Fibula ta może być
zaklasyfikowana jako typ 204 w typologii O. Almgrena4 5 lub też jako typ 2 grupy 12
w typologii A. K. AmbrozaT Fibula ma długość 5,7 cm i jest wykonana z brązu
(fig. 1.1). Oprócz niej w inwentarzu grobowym znajdowały się również: cztery
paciorki gagatowe, żelazne nożyce, nóż żelazny z kościaną rękojeścią i brązowym
nitem, gwóźdź żelazny, fragment złotej blaszki, fragment drewna z fragmentami
żelaza, fragment wylewu amfory, dającej określić się tylko jako hellenistyczna, dwa
fragmenty imadeł amfor z III wieku po Chr.6, wylew dzbanka, żelazny skobel od
szkatułki. Opisywana fibula ma na kabłąku interesujące zdobienie w postaci tzw.
1 fl.E. LLIenoB, Tanauc u hudichuu floH b III-I bb. do H.3., MocKBa 1970; idem, Tcihciuc u huoichuii JJ,oh b
nepBbie nera Haiueii spbi, Mockbh 1972.
2 Misja polska jest częścią rosyjskiej ekspedycji archeologicznej Dolnego Donu. Za udostępnienie całości
materiału składam serdeczne podziękowania prof. Tatianie M. Arseniewej i dr. Tomaszowi Schollowi.
3 T.M. Arseniewa, T. Scholl, Tanais — trzy lata badań nekropoli zachodniej, Światowit 1 (XLI1), 1999,
fasc. A, p. 15-16.
4 O. Almgren, Studien iiber Nordeuropaische Fibelformen [Mannus-Bibliothek 32], Leipzig 1923, pl.
IX/204.
5 A.K. AM6po3, dnidyjibi ma esponeucKoit nacmu CCCP [Apxeonormi CCCP jł, 1-30], MocKBa 1966,
p. 43-44, pl. 5/6-8.
6 Datowanie amfor - Świetlana Naumienko.
Trzy zapinki z nekropoli w Tanais
Miasto i nekropola Tanais leżące obecnie nad Martwym Dońcem, w starożyt-
ności zaś nad Donem (Tanais), pełniło funkcję wysuniętej najdalej na północny
wschód kolonii greckiej1.
Ten krótki komunikat dotyczyć będzie trzech zapinek pochodzących z badań
wykopaliskowych kierowanej przez dr. T. Scholla polskiej ekspedycji archeolo-
gicznej na zachodniej nekropoli ziemnej Tanais2. Prace wykopaliskowe prowadzone
były od 1996 r. przez trzy kolejne sezony. W tym czasie przebadano 18 grobów i 35
jam o różnym przeznaczeniu. Duża część pochówków była ubogo wyposażona, inne
były pozbawione materiału zabytkowego, w tym część na skutek grabieży.
Zdecydowana większość materiału datowana jest na I-III wiek po Chr3.
Wszystkie trzy fibule pochodzą ze znalezisk grobowych zlokalizowanych w
obrębie wykopu XVII/2. W grobie katakumbowym oznaczonym nr 14 została
zarejestrowana zapinka z półkolistym, taśmowatym, zwężającym się ku nóżce
kabłąkiem i z górną cięciwą (nr inw. T-96-XVII/2/83p). Fibula ta może być
zaklasyfikowana jako typ 204 w typologii O. Almgrena4 5 lub też jako typ 2 grupy 12
w typologii A. K. AmbrozaT Fibula ma długość 5,7 cm i jest wykonana z brązu
(fig. 1.1). Oprócz niej w inwentarzu grobowym znajdowały się również: cztery
paciorki gagatowe, żelazne nożyce, nóż żelazny z kościaną rękojeścią i brązowym
nitem, gwóźdź żelazny, fragment złotej blaszki, fragment drewna z fragmentami
żelaza, fragment wylewu amfory, dającej określić się tylko jako hellenistyczna, dwa
fragmenty imadeł amfor z III wieku po Chr.6, wylew dzbanka, żelazny skobel od
szkatułki. Opisywana fibula ma na kabłąku interesujące zdobienie w postaci tzw.
1 fl.E. LLIenoB, Tanauc u hudichuu floH b III-I bb. do H.3., MocKBa 1970; idem, Tcihciuc u huoichuii JJ,oh b
nepBbie nera Haiueii spbi, Mockbh 1972.
2 Misja polska jest częścią rosyjskiej ekspedycji archeologicznej Dolnego Donu. Za udostępnienie całości
materiału składam serdeczne podziękowania prof. Tatianie M. Arseniewej i dr. Tomaszowi Schollowi.
3 T.M. Arseniewa, T. Scholl, Tanais — trzy lata badań nekropoli zachodniej, Światowit 1 (XLI1), 1999,
fasc. A, p. 15-16.
4 O. Almgren, Studien iiber Nordeuropaische Fibelformen [Mannus-Bibliothek 32], Leipzig 1923, pl.
IX/204.
5 A.K. AM6po3, dnidyjibi ma esponeucKoit nacmu CCCP [Apxeonormi CCCP jł, 1-30], MocKBa 1966,
p. 43-44, pl. 5/6-8.
6 Datowanie amfor - Świetlana Naumienko.