DOI article:
Mierzwińska, Joanna: Zastosowanie pieczęci w kulturach Grecji i Krety epoki brązu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51309#0048
46
Joanna Mierzwińska
W dużym, aktywnym administracyjnie i politycznie pałacu w Pylos, znaleziono
zaledwie 147 węzełków wiszących16, przede wszystkim w Archiwum i magazynach
oliwy w obrębie głównego budynku pałacowego. Obecność plomb w Magazynie
Wina i w Warsztacie Północno-Wschodnim zajmującym się obróbką skór (podobnie
jak w pałacu w Tcbach) wskazuje na to, że po zdjęciu z dostarczonych surowców lub
produktów przechowywano je przez określony czas do rozliczenia. Do Archiwum
prowadziło odrębne wejście, niewymagające przechodzenia przez główną bramę, co
było szczególnie wygodne przy scentralizowanym systemie opartym na pobieraniu
podatków i innych należności, wydzielającym w zamian określone produkty i su-
rowce. Większość plomb mykeńskich nosi czytelne dla nas inskrypcje w piśmie
linearnym B, które potwierdzają wysoki stopień zbiurokratyzowania mykeńskiej
struktury administracyjnej. Dostarczają one wszelkich możliwych danych na temat
produktu, np.: jakiej płci i wieku było dostarczone do pałacu zwierzę, skąd przybyło
albo dokąd należy je wysłać, dla kogo (z imienia i urzędu) jest przeznaczone.
W mykeńskim pałacu w Knossos plomby znajdowane były na całej jego po-
wierzchni oraz w pobliskich budynkach. Możemy wyodrębnić przynajmniej dwa
depozyty związane z fazą ostatecznego zniszczenia, datowaną na okres późnomi-
nojski III A 1/2. Pierwszy zajmował kilka pomieszczeń w Skrzydle Wschodnim.
Różnorodność motywów świadczy o pozapałacowym pochodzeniu właścicieli pie-
częci (czyli o przyjmowaniu przez pałac towarów wynikających z powinności albo
zawieraniu transakcji handlowych). Drugi depozyt plomb pochodzi z pomieszczenia
nad Piwnicami Południowo-Zachodnimi. Treść towarzyszących im tabliczek ma
wyraźnie militarny charakter.
W Mykenach najważniejsze dokumenty, związane z różnego rodzaju działal-
nością handlową, pochodzą z domów położonych na południe od Okręgu Grobów
Szybowych B. W Domu Sfinksów 7 plomb stanowiących komplet z tabliczką odnosi
się do kilku tych samych typów naczyń. W Domu Kupca Oliwy znaleziono około 30
dużych, transportowych dzbanów kabłączkowych, z których część miała zapieczęto-
wane wylewy.
Największy zwarty zespół odcisków mykeńskich znaleziony w jednym miejscu
pochodzi z Teb. Pięćdziesiąt pięć inskrybowanych węzełków wiszących odkryto w
Pokoju Plomb w Budynku Północnym związanym z obróbką skór (co potwierdzają
znajdujące się na plombach ideogramy). Dokumenty spadły z wysoka. Może maga-
zynowano je na półce po odczepieniu od przedmiotów, z którymi przybyły, a może
powieszono je za sznurki na wbitych w ścianę kołkach17. W obrębie depozytu dały
się zauważyć różne rodzaje gliny, co oznacza, że dokumenty trafiły tu z kilku miejsc.
Duża grupa pieczęci datowanych na okres kultury mykeńskiej pochodzi z gro-
bów. Na pewno były wyznacznikiem statusu społecznego zmarłego, świadcząc nie
16 Tak niewielka ilość plomb może wiązać się ze ściślejszą centralizacją administracji mykeńskiej, w
której prawie wszystko podlega kontroli przełożonych i jest zapisywane na tabliczkach.
17 Podobnie wyglądały dokumenty z Warsztatu Płn-Wsch w Pylos, co świadczy o zbliżonym sposobie
przechowywania.; cf. V. L. Aravantinos, The Use of Sealings in the Administration of Mycenaean
Palaces, in: Pylos Comes Alive. Papers of Symposium Fordham University, New York 1984, p. 46.
Joanna Mierzwińska
W dużym, aktywnym administracyjnie i politycznie pałacu w Pylos, znaleziono
zaledwie 147 węzełków wiszących16, przede wszystkim w Archiwum i magazynach
oliwy w obrębie głównego budynku pałacowego. Obecność plomb w Magazynie
Wina i w Warsztacie Północno-Wschodnim zajmującym się obróbką skór (podobnie
jak w pałacu w Tcbach) wskazuje na to, że po zdjęciu z dostarczonych surowców lub
produktów przechowywano je przez określony czas do rozliczenia. Do Archiwum
prowadziło odrębne wejście, niewymagające przechodzenia przez główną bramę, co
było szczególnie wygodne przy scentralizowanym systemie opartym na pobieraniu
podatków i innych należności, wydzielającym w zamian określone produkty i su-
rowce. Większość plomb mykeńskich nosi czytelne dla nas inskrypcje w piśmie
linearnym B, które potwierdzają wysoki stopień zbiurokratyzowania mykeńskiej
struktury administracyjnej. Dostarczają one wszelkich możliwych danych na temat
produktu, np.: jakiej płci i wieku było dostarczone do pałacu zwierzę, skąd przybyło
albo dokąd należy je wysłać, dla kogo (z imienia i urzędu) jest przeznaczone.
W mykeńskim pałacu w Knossos plomby znajdowane były na całej jego po-
wierzchni oraz w pobliskich budynkach. Możemy wyodrębnić przynajmniej dwa
depozyty związane z fazą ostatecznego zniszczenia, datowaną na okres późnomi-
nojski III A 1/2. Pierwszy zajmował kilka pomieszczeń w Skrzydle Wschodnim.
Różnorodność motywów świadczy o pozapałacowym pochodzeniu właścicieli pie-
częci (czyli o przyjmowaniu przez pałac towarów wynikających z powinności albo
zawieraniu transakcji handlowych). Drugi depozyt plomb pochodzi z pomieszczenia
nad Piwnicami Południowo-Zachodnimi. Treść towarzyszących im tabliczek ma
wyraźnie militarny charakter.
W Mykenach najważniejsze dokumenty, związane z różnego rodzaju działal-
nością handlową, pochodzą z domów położonych na południe od Okręgu Grobów
Szybowych B. W Domu Sfinksów 7 plomb stanowiących komplet z tabliczką odnosi
się do kilku tych samych typów naczyń. W Domu Kupca Oliwy znaleziono około 30
dużych, transportowych dzbanów kabłączkowych, z których część miała zapieczęto-
wane wylewy.
Największy zwarty zespół odcisków mykeńskich znaleziony w jednym miejscu
pochodzi z Teb. Pięćdziesiąt pięć inskrybowanych węzełków wiszących odkryto w
Pokoju Plomb w Budynku Północnym związanym z obróbką skór (co potwierdzają
znajdujące się na plombach ideogramy). Dokumenty spadły z wysoka. Może maga-
zynowano je na półce po odczepieniu od przedmiotów, z którymi przybyły, a może
powieszono je za sznurki na wbitych w ścianę kołkach17. W obrębie depozytu dały
się zauważyć różne rodzaje gliny, co oznacza, że dokumenty trafiły tu z kilku miejsc.
Duża grupa pieczęci datowanych na okres kultury mykeńskiej pochodzi z gro-
bów. Na pewno były wyznacznikiem statusu społecznego zmarłego, świadcząc nie
16 Tak niewielka ilość plomb może wiązać się ze ściślejszą centralizacją administracji mykeńskiej, w
której prawie wszystko podlega kontroli przełożonych i jest zapisywane na tabliczkach.
17 Podobnie wyglądały dokumenty z Warsztatu Płn-Wsch w Pylos, co świadczy o zbliżonym sposobie
przechowywania.; cf. V. L. Aravantinos, The Use of Sealings in the Administration of Mycenaean
Palaces, in: Pylos Comes Alive. Papers of Symposium Fordham University, New York 1984, p. 46.