DOI article:
Prager, Jakub: Gliptyka Ur III
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.51310#0136
134
Jakub Prager
władców II dynastii z Lagasz, do której należał najsławniejszy jej przedstawiciel
Gudea.
Na pieczęciach pochodzących z czasów Gudei przedstawiano sceny walki. Wid-
niały na nich dwie pary postaci, składające się z człowieka-byka i nagiego herosa,
walczących z lwem i gazelą (EGAZ: 34-46). Pieczęcie tej grupy charakteryzują się
rodzajem kartusza popularnego w stylu akadyjskim III (FISCHER 1992: 216-217).
Powyższa kompozycja przedstawień na pieczęciach przetrwała do okresu Ur III,
czego dodatkowym przykładem może być pieczęć Lugal-ku-zu (patrz niżej),
nubanda3 Warartum.
W Lagasz pojawiają się ponadto popularne w okresie Ur III sceny prezentacji
przed bogiem lub boginią. Pochodzą głównie z czasów Gudei (FISCHER 1992: 219).
Jedną z najbardziej znanych jest pieczęć Gudei, na której bóg Ningizzida prowadzi go
przed oblicze bóstwa Enki (VAN BUREN 1934: 61-81).
Pieczęcie ze scenami prezentacji z okresu II dynastii z Lagasz miały również
załączoną legendę, kończącą się formułą arad-zu („jest twoim sługą”), która była też
czasami ryta na akadyjskich cylindrach (patrz niżej).
Podsumowując, okres post-akadyjski A i B oraz grupa Urbau-Urningirsu są tak
naprawdę kontynuacją gliptyki akadyjskiej i są sobie współczesne. Stanowią okres
przejściowy w gliptyce pomiędzy okresem akadyjskim a okresem III dynastii z Ur
(Dittmann 1994: 101).
Grupa I: sceny rodzajowe
Grupa ta przedstawia sceny walki oraz grupy ludzi i zwierząt (fig. 1). Pieczęcie
należące do tej grupy z okresu III dynastii z Ur są trudne do odróżnienia od scen stylu
post-akadyjskiego o tej samej tematyce. Możemy jedynie odróżniać je po wymiarach
pieczęci, ich średnicy i jakości wykonania. Na podstawie ikonografii wyróżniamy
następujące podgrupy:
Podgrupa 1/1 ukazuje orła w towarzystwie czworonogów (fig. 2).
Podgrupa 1/2 przedstawia dwóch herosów (lub herosa i człowieka-byka)
toczących walkę ze zwierzęciem (lwem lub hybrydą) (fig. 3).
Podgrupa 1/3 charakteryzuje się podziałem na dwa pasy narracyjne (jak niektóre
pieczęcie stylu post-akadyjskiego). Na górnym pasie ukazana jest scena prezentacji,
zaś na dolnym - płynące gęsi. Mogą być one symbolem bogini Ban (fig. 4). Na ogół
ten typ pieczęci jest bez inskrypcji (COLLON 1981: 138). Choć podgrupa ta przedsta-
wia sceny prezentacji, należy sklasyfikować ją w grupie cylindrów nie ukazujących
scen prezentacji, ponieważ sceny te nie stanowią tutaj głównego motywu prze-
wodniego (COLLON 1981: 138).
Podgrupa 1/4 zawiera pieczęcie, na których przedstawiona jest roślina inter-
pretowana jako palma daktylowa. Roślina jest przedstawiona zawsze pomiędzy dwie-
ma postaciami. Nasuwa się tu podobieństwo ze stelą Urnammu, gdzie władca doko-
nuje libacji na wazę ofiarną, z której wyrasta palma daktylowa lub stylizowane
drzewo życia (COLLON 1981: 139).
Jakub Prager
władców II dynastii z Lagasz, do której należał najsławniejszy jej przedstawiciel
Gudea.
Na pieczęciach pochodzących z czasów Gudei przedstawiano sceny walki. Wid-
niały na nich dwie pary postaci, składające się z człowieka-byka i nagiego herosa,
walczących z lwem i gazelą (EGAZ: 34-46). Pieczęcie tej grupy charakteryzują się
rodzajem kartusza popularnego w stylu akadyjskim III (FISCHER 1992: 216-217).
Powyższa kompozycja przedstawień na pieczęciach przetrwała do okresu Ur III,
czego dodatkowym przykładem może być pieczęć Lugal-ku-zu (patrz niżej),
nubanda3 Warartum.
W Lagasz pojawiają się ponadto popularne w okresie Ur III sceny prezentacji
przed bogiem lub boginią. Pochodzą głównie z czasów Gudei (FISCHER 1992: 219).
Jedną z najbardziej znanych jest pieczęć Gudei, na której bóg Ningizzida prowadzi go
przed oblicze bóstwa Enki (VAN BUREN 1934: 61-81).
Pieczęcie ze scenami prezentacji z okresu II dynastii z Lagasz miały również
załączoną legendę, kończącą się formułą arad-zu („jest twoim sługą”), która była też
czasami ryta na akadyjskich cylindrach (patrz niżej).
Podsumowując, okres post-akadyjski A i B oraz grupa Urbau-Urningirsu są tak
naprawdę kontynuacją gliptyki akadyjskiej i są sobie współczesne. Stanowią okres
przejściowy w gliptyce pomiędzy okresem akadyjskim a okresem III dynastii z Ur
(Dittmann 1994: 101).
Grupa I: sceny rodzajowe
Grupa ta przedstawia sceny walki oraz grupy ludzi i zwierząt (fig. 1). Pieczęcie
należące do tej grupy z okresu III dynastii z Ur są trudne do odróżnienia od scen stylu
post-akadyjskiego o tej samej tematyce. Możemy jedynie odróżniać je po wymiarach
pieczęci, ich średnicy i jakości wykonania. Na podstawie ikonografii wyróżniamy
następujące podgrupy:
Podgrupa 1/1 ukazuje orła w towarzystwie czworonogów (fig. 2).
Podgrupa 1/2 przedstawia dwóch herosów (lub herosa i człowieka-byka)
toczących walkę ze zwierzęciem (lwem lub hybrydą) (fig. 3).
Podgrupa 1/3 charakteryzuje się podziałem na dwa pasy narracyjne (jak niektóre
pieczęcie stylu post-akadyjskiego). Na górnym pasie ukazana jest scena prezentacji,
zaś na dolnym - płynące gęsi. Mogą być one symbolem bogini Ban (fig. 4). Na ogół
ten typ pieczęci jest bez inskrypcji (COLLON 1981: 138). Choć podgrupa ta przedsta-
wia sceny prezentacji, należy sklasyfikować ją w grupie cylindrów nie ukazujących
scen prezentacji, ponieważ sceny te nie stanowią tutaj głównego motywu prze-
wodniego (COLLON 1981: 138).
Podgrupa 1/4 zawiera pieczęcie, na których przedstawiona jest roślina inter-
pretowana jako palma daktylowa. Roślina jest przedstawiona zawsze pomiędzy dwie-
ma postaciami. Nasuwa się tu podobieństwo ze stelą Urnammu, gdzie władca doko-
nuje libacji na wazę ofiarną, z której wyrasta palma daktylowa lub stylizowane
drzewo życia (COLLON 1981: 139).