DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2182#0269
Η9
Μ. V ITR V VII ,DE
rrrn
t•
ARGHITEGTVRA
L Ι Β Ε R o c τ -Ά V v /$;,E:
Trocemiiwu.
■ ».'•φ:
iO
Ε septcm sapientibus Thales Milcsius omnium rcrutn principium aquarn est
professus, Heraclitus ignctn, Magorum sacerdotcs aquam, & igncra.Eu-
ripides auditor Anaxagora:,quem philofophum Athenienses iccnicum
appella uerunt, aera,& terram, eamq; ex coelest ium imbrium conccptioni-
bus inseminatam, foetus gentiutn > &c omnium animalium in mundo pro-r
creauissc: & qua; cx ca cssscnr prognata cutn dissoluercntur > temporum nc-
ceisitate coastatn in eadem redire»quxq; de. aere nascerentur item in cee-
li rcgioncs reuerti, neque interitiones recipere > sed dissolutionc mutata in
_______candem recidere, in qua ante fuerantproprietatem.Pythagorasucro Em-?
pedocles, Epicharmus, alijq; Physici, & PhHosophi ha:cprincipia quatuor essc propoiucrunt» aerem,
ignem,aquam,terram,eorumq;intcrsecoha:rentesnaturali figuratione ex generum discriminibus
efficcrcqualitates. Animaduertimusuero nonsolum nascentia, sedetiamresomncsnonaliGnceo-,
rum potestate,nequecresccre,neque tucri.Namquecorpora Cinespiritu redundantia non poiTunc
habcreuitam,nisiaer inssuenscumincremento fecerit au<5tus,& remissiones continenter.Caloris
ucro si non fucrit in corporc iusta coraparacio, non crit spiritus animalis, neque ercftio firma, cibiq;
uires noh poterunt habere concoilionis temperaturam. Itcmsi non terrcstri cibo tnembra corporis
. alantur,deficeretur,&itaaterreniprincipJjmixtioneeruntdeserta. Animalia uero li fuerintsinchu
3° moris potestatc, exanguinata.&exustaaprincipiorumliquoreinterarcicent.
lnqutttdristotelesnutriri nosex hisrebw,exquibus conssamus, ideo quatuorfrincipia»qtut elementi
nocant, necessariasunt ad uitam hominum, & animalium, his enhn conssamus > his omnia quoque alitt cor-
forasimt composita, nec ess quodnuncpbilosophemur, cumjircbitetto easintsatis qu<e α Vitru. dicuntur.
igttur diuina tnens, qux proprie neceiTaria esscnt gentibus, non constituit difficilia & cara,uti sunt
margaritx,aurum, argcntum, csteraq;> qua: nec corpus, nec naturadesiderat, sed sinc quibus mor-
talium uita non potest esse tuta, efFudit ad manutn paratapcromnem mundiim. Itaque ex his, ii
quid forte dcsic in corpore spiritus ad restituendum aer designatus id prxstat. Apparatus autem ad
auxiiia caloris> Solis impetus,& ignis inucntus, tutiorcm esficit uitam. Item terrenus fru&us esca-
rum prxstans copia, superuacuis desiderationibus alit, & nutrit animalia pascendo continenter. Aqua
4° uero non solutn potus,sed infinitas usui prabendo necessitates, gratas, ( quod est gratuita ) pradtat
urilitatcs, excoetiamquisacerdotia gerunt moribus Acgyptiorum, ostendunt omnes res ex liquoris
potcstace consistere. ltaque cutn hydriam tegunt, qux ad templum, sedemq; iusta religione refertur,
tunc in terra procubcntcs,tnan ibus ad ccelum sub!atis,inue tionibus gratias agunt diuina; benignitatis.
• ^epetitf^itr.qua secundo libro commemorauit tsedalia intentione .namsecundo uolumine quxrebat es~
feilm uariosy quisiunt in rebus uaria principiorumpcrmixtione, qualessitnt in calce, m lateribus,in arena*
m lapidibw,& m arboribus: bic uero de ui > & usit aqu<e trassare proponit. Certi uero habct uride uolu-
tnina b&c ornet Vitr. cum de aquis agat. Ts{am quemadmodum aurwn, margartta, lapidesq; prccioste res simt
ob raritatem,quanquam natura iWsparum indiget;ita aquapreciosaest obnecejJttatemt&usum.Fnr•
denonimmerito, (jrpbilosophi,&poeU,&sacerdotesaqus.usum celebrauere.Qupniam.ueroitrbsHpm*
$o longealiasurbes superauit TKagntsicentia,curd,&operemducendisaquis;ideoVitr.pr£ttr uniuersalem»
& communemaquamm usum, ut hac quoqueparte ^omanissatissactat ,separatimbuicoperilibrumdedi-
cauit, in quo & de natttra &deusu aquarum loquitur. De natura msecundo tertio & quarto capite: deufit
prhno, & c&teris. Quod ad naturampertinet, abJoluiturmtnanandisaquarumproprietatibiiSyitiribust
qualitatibus, delessabilemhijhriampersequendo. Quodueroadusum$e&at,axitde inuentioneaquarum
de eleiiione, de duttione, de conserttatione. Imentioniprimum caput dedicatur, eleilioni qnintum » nam non
satis ess aquas naturalibus indicijs, alijsq; experimenw imenire,sed neccjje φ bonxs, &salubres eligere.
Ducendis &seruandissextutn, & septimum caput tribuitur, doceta; librare aquas, insirumentaq; iiruit ad
id apta, & idonea, & ducendi modos ostendit: & ita octauum absoluitmlumen, quod egoptis locis,sitie di-
6o
gresiioribm exponam bremter, &sinesuco.
De
Μ. V ITR V VII ,DE
rrrn
t•
ARGHITEGTVRA
L Ι Β Ε R o c τ -Ά V v /$;,E:
Trocemiiwu.
■ ».'•φ:
iO
Ε septcm sapientibus Thales Milcsius omnium rcrutn principium aquarn est
professus, Heraclitus ignctn, Magorum sacerdotcs aquam, & igncra.Eu-
ripides auditor Anaxagora:,quem philofophum Athenienses iccnicum
appella uerunt, aera,& terram, eamq; ex coelest ium imbrium conccptioni-
bus inseminatam, foetus gentiutn > &c omnium animalium in mundo pro-r
creauissc: & qua; cx ca cssscnr prognata cutn dissoluercntur > temporum nc-
ceisitate coastatn in eadem redire»quxq; de. aere nascerentur item in cee-
li rcgioncs reuerti, neque interitiones recipere > sed dissolutionc mutata in
_______candem recidere, in qua ante fuerantproprietatem.Pythagorasucro Em-?
pedocles, Epicharmus, alijq; Physici, & PhHosophi ha:cprincipia quatuor essc propoiucrunt» aerem,
ignem,aquam,terram,eorumq;intcrsecoha:rentesnaturali figuratione ex generum discriminibus
efficcrcqualitates. Animaduertimusuero nonsolum nascentia, sedetiamresomncsnonaliGnceo-,
rum potestate,nequecresccre,neque tucri.Namquecorpora Cinespiritu redundantia non poiTunc
habcreuitam,nisiaer inssuenscumincremento fecerit au<5tus,& remissiones continenter.Caloris
ucro si non fucrit in corporc iusta coraparacio, non crit spiritus animalis, neque ercftio firma, cibiq;
uires noh poterunt habere concoilionis temperaturam. Itcmsi non terrcstri cibo tnembra corporis
. alantur,deficeretur,&itaaterreniprincipJjmixtioneeruntdeserta. Animalia uero li fuerintsinchu
3° moris potestatc, exanguinata.&exustaaprincipiorumliquoreinterarcicent.
lnqutttdristotelesnutriri nosex hisrebw,exquibus conssamus, ideo quatuorfrincipia»qtut elementi
nocant, necessariasunt ad uitam hominum, & animalium, his enhn conssamus > his omnia quoque alitt cor-
forasimt composita, nec ess quodnuncpbilosophemur, cumjircbitetto easintsatis qu<e α Vitru. dicuntur.
igttur diuina tnens, qux proprie neceiTaria esscnt gentibus, non constituit difficilia & cara,uti sunt
margaritx,aurum, argcntum, csteraq;> qua: nec corpus, nec naturadesiderat, sed sinc quibus mor-
talium uita non potest esse tuta, efFudit ad manutn paratapcromnem mundiim. Itaque ex his, ii
quid forte dcsic in corpore spiritus ad restituendum aer designatus id prxstat. Apparatus autem ad
auxiiia caloris> Solis impetus,& ignis inucntus, tutiorcm esficit uitam. Item terrenus fru&us esca-
rum prxstans copia, superuacuis desiderationibus alit, & nutrit animalia pascendo continenter. Aqua
4° uero non solutn potus,sed infinitas usui prabendo necessitates, gratas, ( quod est gratuita ) pradtat
urilitatcs, excoetiamquisacerdotia gerunt moribus Acgyptiorum, ostendunt omnes res ex liquoris
potcstace consistere. ltaque cutn hydriam tegunt, qux ad templum, sedemq; iusta religione refertur,
tunc in terra procubcntcs,tnan ibus ad ccelum sub!atis,inue tionibus gratias agunt diuina; benignitatis.
• ^epetitf^itr.qua secundo libro commemorauit tsedalia intentione .namsecundo uolumine quxrebat es~
feilm uariosy quisiunt in rebus uaria principiorumpcrmixtione, qualessitnt in calce, m lateribus,in arena*
m lapidibw,& m arboribus: bic uero de ui > & usit aqu<e trassare proponit. Certi uero habct uride uolu-
tnina b&c ornet Vitr. cum de aquis agat. Ts{am quemadmodum aurwn, margartta, lapidesq; prccioste res simt
ob raritatem,quanquam natura iWsparum indiget;ita aquapreciosaest obnecejJttatemt&usum.Fnr•
denonimmerito, (jrpbilosophi,&poeU,&sacerdotesaqus.usum celebrauere.Qupniam.ueroitrbsHpm*
$o longealiasurbes superauit TKagntsicentia,curd,&operemducendisaquis;ideoVitr.pr£ttr uniuersalem»
& communemaquamm usum, ut hac quoqueparte ^omanissatissactat ,separatimbuicoperilibrumdedi-
cauit, in quo & de natttra &deusu aquarum loquitur. De natura msecundo tertio & quarto capite: deufit
prhno, & c&teris. Quod ad naturampertinet, abJoluiturmtnanandisaquarumproprietatibiiSyitiribust
qualitatibus, delessabilemhijhriampersequendo. Quodueroadusum$e&at,axitde inuentioneaquarum
de eleiiione, de duttione, de conserttatione. Imentioniprimum caput dedicatur, eleilioni qnintum » nam non
satis ess aquas naturalibus indicijs, alijsq; experimenw imenire,sed neccjje φ bonxs, &salubres eligere.
Ducendis &seruandissextutn, & septimum caput tribuitur, doceta; librare aquas, insirumentaq; iiruit ad
id apta, & idonea, & ducendi modos ostendit: & ita octauum absoluitmlumen, quod egoptis locis,sitie di-
6o
gresiioribm exponam bremter, &sinesuco.
De