DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53161#0015
E re visum locum hunc tribuere binis Praefationibus ipsius Authoris. Quarum
prior qua: in prima editione immediate praefixa erat I. & II, Libro de
Theologia Gentili & Physiologia Christiana, sichabet:
BENEVOLO
LECTORI
GER. JOAN. VOSSIVS.
Oc in opere,partim nobis ftudium fuit, refer are facraria paganica reli-
gionis ; quod eadem eft illam refeller e·, partim pandere rerum naturam,
gj fuossque ad fines referre·, imprimis •veri ad Numinis cultum. Nec in du-
2 ‘vocarit aliquis, quin utrumque eorum,pr&cipulpoftcrius quod di-
cebant inftitutum tale, in piorumjuxta ac eruditorum animis, facile ab
J omni vindicet contemtu. Sed ambigi video,an ad Dei cultum deducant
liter λ no [Ira; cum fape in nullis magis frigeat pietas, quam qui omnem
prope at at em trivisfe in ftudiis exiftimantur. Sane vetus hac, ac gravis eft querimonia, ra-
ram fatis.ejfe eruditionis cumfolidapietate, fi bonis moribus mifiuram. In quod animorum
malum longe triflijfimum non minori cura, quam in morbis corporis fieri amat, inquirenti,
dua flepotijfimum caufsd obtulerunt. Siquidem videbam, quemadmodum in agro plurimum
refert, quale fit folum, si cujufmodi femina committas: fic in cultura ingeniorum ad duas
pr&cipue res attendi oportere : nimirum qualis fit animus dostrina defit natus, fi quibus is
poftmodo [ludiis exerceatur. Vt de animi indole prius loquar, conflat illud,non paucosjam a
teneris unguiculis mente effle mala pravaque : qualibus,ut vel optima credamus femina, vix
amplius prosiciamus induftria noftra, quam [frugibus folum obferamus aridum, (fi exfuc-
cum. Prafertim fi ad illaudatam corporis temperiem, quam fere confequuntur animi mores,
etiam ab educatione,(si domefticis exemplis,improba accefserit confuetudo ·, qua, fi ipflapau-
latim in naturam vertit.Ergo fific natus,(fi e ducatus,in flumma etiam doctrina nequiter vi-
xerit : accufandus efl animus natur a,(fi educatione, a virtute averflus,admalevolentiam fi
injurias, vel inhonestas (fi perniciofis lubidines, proclivis. Studia vero doElrinarum non
majori proptereajure culpanda,quam feminibus bonis vertendum efl vitio, quod ficco duro-
que in folo fruges proferant nullas. Atque hac eorum ergo potijfimum dicta funto , quibus,
ajfidui licet videantur in volvendis fanctioris vitamagiflris {qui vere funt, quod biblio-
theca fua infcripferat * Agyptius rex Ofimanthuas, ψυχής la-rfiiov * ) cor tamen pravis * Diodo-
cupidinibus presfum in tantam occalluit duritiem , ut monita falutaria nequeant agere ra- Ju’^caj
dices : prafertim quando nec ejufmodi illa animo legant, ut ipflfiant meliores; fed rei po-
tius , vel gloria paranda caufsa. medica
Accedit his alterum male-eruditorumgenus: cui animus obtigit valde eorum docilis, fine Officina^
quibus non bene vivitur:verum his nihilominus neglectis,ut fua quemque voluptas trahit,
ad alia potius fle applicat, qua nihil, aut parum conferant ad bene vivendum. Vt hicfe res
habeat, velut in folo cultura idoneo fed cui viliora flolum femina committas.Tggc enim quofl-
visfruHus ex quolibet feminio exfpeftes. sfiuis,herbarum feminibus in terram conje£lis,ac-
cuflet eam, quod non legumina produxerit ? Vel quis agrum incesfat probris fi ubifeveris fa-
bas , aut milium, non proferat frumentum? jure igitur ob crebra adeo divortia pieta-
tis,fi eruditionis,ream faciunt doctrinam univerfam, fi animus eorum, quos accufant, aliis
potius ftudiisfuerit excultus,quam iflis,qua re Naxios ad mores ducunt honeftos,fi pietatem
ipfami Hac verijfime a me dici,nemo inficias iverit,qui cogitare volet,quam multi,tanquam
ad Sireniosfcopulos,confenefcant in linguarum notitia,omnique literatura,vel etiam erudi-
to illo Mathefios pulvere,aut disferendi dijciphna-,qua inflcitiam quidem aliquam animis de-
tergent ,fedfola neminem reddunt meliorem. Idem defoluta, ligataque eloquentia cenfen-
dum. Alia certe funt bene dicendi,alia bene vivendi artes. Cum igitur non eadem fint do-
ctrinarum omnium bona, non fructus idem, quifquis falutaria esfle volet ftudia fua, ad duo
hacpracipue collimare debet,ut fi melior, fiprudentior reddatur. Ac de prioripotijfimum
laborandum-, quia fine prudentia quidem infelicem viveremus vitam in terris: fed fine pie-
* 5"
prior qua: in prima editione immediate praefixa erat I. & II, Libro de
Theologia Gentili & Physiologia Christiana, sichabet:
BENEVOLO
LECTORI
GER. JOAN. VOSSIVS.
Oc in opere,partim nobis ftudium fuit, refer are facraria paganica reli-
gionis ; quod eadem eft illam refeller e·, partim pandere rerum naturam,
gj fuossque ad fines referre·, imprimis •veri ad Numinis cultum. Nec in du-
2 ‘vocarit aliquis, quin utrumque eorum,pr&cipulpoftcrius quod di-
cebant inftitutum tale, in piorumjuxta ac eruditorum animis, facile ab
J omni vindicet contemtu. Sed ambigi video,an ad Dei cultum deducant
liter λ no [Ira; cum fape in nullis magis frigeat pietas, quam qui omnem
prope at at em trivisfe in ftudiis exiftimantur. Sane vetus hac, ac gravis eft querimonia, ra-
ram fatis.ejfe eruditionis cumfolidapietate, fi bonis moribus mifiuram. In quod animorum
malum longe triflijfimum non minori cura, quam in morbis corporis fieri amat, inquirenti,
dua flepotijfimum caufsd obtulerunt. Siquidem videbam, quemadmodum in agro plurimum
refert, quale fit folum, si cujufmodi femina committas: fic in cultura ingeniorum ad duas
pr&cipue res attendi oportere : nimirum qualis fit animus dostrina defit natus, fi quibus is
poftmodo [ludiis exerceatur. Vt de animi indole prius loquar, conflat illud,non paucosjam a
teneris unguiculis mente effle mala pravaque : qualibus,ut vel optima credamus femina, vix
amplius prosiciamus induftria noftra, quam [frugibus folum obferamus aridum, (fi exfuc-
cum. Prafertim fi ad illaudatam corporis temperiem, quam fere confequuntur animi mores,
etiam ab educatione,(si domefticis exemplis,improba accefserit confuetudo ·, qua, fi ipflapau-
latim in naturam vertit.Ergo fific natus,(fi e ducatus,in flumma etiam doctrina nequiter vi-
xerit : accufandus efl animus natur a,(fi educatione, a virtute averflus,admalevolentiam fi
injurias, vel inhonestas (fi perniciofis lubidines, proclivis. Studia vero doElrinarum non
majori proptereajure culpanda,quam feminibus bonis vertendum efl vitio, quod ficco duro-
que in folo fruges proferant nullas. Atque hac eorum ergo potijfimum dicta funto , quibus,
ajfidui licet videantur in volvendis fanctioris vitamagiflris {qui vere funt, quod biblio-
theca fua infcripferat * Agyptius rex Ofimanthuas, ψυχής la-rfiiov * ) cor tamen pravis * Diodo-
cupidinibus presfum in tantam occalluit duritiem , ut monita falutaria nequeant agere ra- Ju’^caj
dices : prafertim quando nec ejufmodi illa animo legant, ut ipflfiant meliores; fed rei po-
tius , vel gloria paranda caufsa. medica
Accedit his alterum male-eruditorumgenus: cui animus obtigit valde eorum docilis, fine Officina^
quibus non bene vivitur:verum his nihilominus neglectis,ut fua quemque voluptas trahit,
ad alia potius fle applicat, qua nihil, aut parum conferant ad bene vivendum. Vt hicfe res
habeat, velut in folo cultura idoneo fed cui viliora flolum femina committas.Tggc enim quofl-
visfruHus ex quolibet feminio exfpeftes. sfiuis,herbarum feminibus in terram conje£lis,ac-
cuflet eam, quod non legumina produxerit ? Vel quis agrum incesfat probris fi ubifeveris fa-
bas , aut milium, non proferat frumentum? jure igitur ob crebra adeo divortia pieta-
tis,fi eruditionis,ream faciunt doctrinam univerfam, fi animus eorum, quos accufant, aliis
potius ftudiisfuerit excultus,quam iflis,qua re Naxios ad mores ducunt honeftos,fi pietatem
ipfami Hac verijfime a me dici,nemo inficias iverit,qui cogitare volet,quam multi,tanquam
ad Sireniosfcopulos,confenefcant in linguarum notitia,omnique literatura,vel etiam erudi-
to illo Mathefios pulvere,aut disferendi dijciphna-,qua inflcitiam quidem aliquam animis de-
tergent ,fedfola neminem reddunt meliorem. Idem defoluta, ligataque eloquentia cenfen-
dum. Alia certe funt bene dicendi,alia bene vivendi artes. Cum igitur non eadem fint do-
ctrinarum omnium bona, non fructus idem, quifquis falutaria esfle volet ftudia fua, ad duo
hacpracipue collimare debet,ut fi melior, fiprudentior reddatur. Ac de prioripotijfimum
laborandum-, quia fine prudentia quidem infelicem viveremus vitam in terris: fed fine pie-
* 5"