DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53161#0178
ϊΗ1; ■:
Ίί
* tncarru-
ptibilia.,
t singuinii
expertia.
■l
I
I
ii
i
i
IO AN N IS V OSS1I
LIBRI SECVNDI PARS PRIMA;
Qua: est de cultu corporis cxlestis.
c A p v τ i.
Tranfitum ab animalibus Diis ad naturales. Vnde
naturalium cultus profluxerit. Qualia Deorum
corpora exiftimata. Opinio 'veterum de Diis, qui
coelo defienderent in terras; sid noctu, ne conspi-
cerentur. Drutenorum gentilium Dii. Triplex
gentium theologia · fabularis poetarum, civilis le-
oiflatorum ac jacer dotum, «S? naturalis philosopho-
rum. Ad hanc diflinbiionem prxifle aliis Mucium
Scaevolam "Pontificem : vefiigiis ejus inssitifle Te-
rentium Varronem. Sed utrumque puta fle ■> fabu-
larem e fle civitatibus damnofiam. Ac d Dionyfio
quoque laudari eos, qui fundaflent Remp. Rom.
quod hujusinodi Deos non introduxissent. Sed nec
illam Romanae civitatis alterutri satisfecifle. Imb
Varronem Jponte profiteri, fi novum ipfi imperium
condidi flet, theologiam populo prafcripturumfuif-
qax conveniret cum theologia naturali.
Iximus de ipirituali natura , tum
ea , quas a nexibus corporeis libera
semper foret 5 tum illa , quae ali-
quando fuerit corpori ligata. Chios
satis ostendunt, quomodo a cultu
veri numinis paullatim sit dessexum , partim ad
colendum daemoniorum principem, qui mali
omnis principium haberetur : partim ad alios
malos bonosque spiritus, & defundorum etiam
animas , quas Deos manes dixere. Venio nunc
ad naturam corpoream. Nam homines terris,
& terrestribus adsueti, adduci vix poterant,
ut esse crederent, quod non viderent, atque ut
colerent, quod esse non putarent. Facile igi-
tur in oblivionem venit veri numinis cultus.
Imo postquam etiam multitudo Deorum in-
duci coepit, multi nolle ullos agnoscere caeli-
colas, quia natura eos , ut dignitate , sic loco
disclulbs , visibus nostris denegasset. Sed sbl-
lertia vatum ac sacerdotum quiddam est com-
menta , quo ie in eorum cultu retinere simpli-
ciores posse arbitrarentur. Quia enim quod
corporeum , ac visibile non esset, neeile qui-
dem putaretur : caelicolis etiam tribuerunt
corpora, non absimilia nostris, sed *,
quiaambrosia, acnedare pascerentur; prae-
terea siibtilia , eoque dvoupiasss t, ac pro /an-
guine habentia tenuissim.um quendam humo-
rem 5 qui quoniam nostrum , non im-
perfectione quidem ( nam Ιχωξ nobis crudus
est ros sive succus , ac necdum concodus lan-
guis ; ut ex Aristotele ΐ, & Galeno *, con- t i, &
stat) sed tenuitate tamen , & colore subalbi- ani’
do , referret; eb ab Homero t quoque *lib- 2 de
appellatur. Prasterea finxere, quandoque Deos
illos, & caslesti domicilio, & simulachris suis,
exire: ϋ vulgo tamen non videri, quia loca
/eligerent ab hominibus secreta 5 nec ea fre-
quentarent , nisi de node , cum mortale genus
altus urget sbpor. Hinc Statius lib. 1 Sylv»
Equo Domit.
»—< Huc & fub notie fdenti,
Cum fuperis terrena placent, tua turba Yelitlo
Labetur calo.
Fusiusque Quindilianus Deciam. X; ubi in-
ter alia inquit: Omnis religio templorum, omnis
religio lucorum , cum tacuere mortalia, & profani
procul erravere fidibus totis , folitudine srui , «S?
suis dicitur exirefimulachris. Hinc de Venere, &
Gratiis, siiblustri node choreas agentibus, Ho-
ratius in primo odarum ait:
lam Cytherea choros ducit Venus , imminente
Luna,
lunttaque Nymphis Gratia decentes
Alterno terram quatiunt pede , dum graves Cy-
clopum
Vulcanus ardens urit ossicinas.
Ac similiter Hesiodus initio de
Musis:
Evvv^iA ALmaNca 0Aow
.— Velatae acre multo
NoStu incedebant perpulero, voce finantes.
Sed ut haec invenislent fidem apud stolidos,
& quos nimia teneret ibeordia: minime ta-
men in animum hoc induxissent, non dico, qui
pleno saperent pedore ; sed quicunque non
omni vacarent prudentia. Credebant quippe
oculis silis, nihil tale de node deprehendenti-
bus , etiam cum maxima per terras omnes fie-
rent itinera. Quocirca, (paucis exceptis, qui,
quorum conspedus homini negaretur , ea
acrius mentis acie contemplarentur) caeteri non
alios agnoscere Deos, quam qui in oculos in-
currerent : sive eos hebeti adeo obtutu cerne-
rent , ut de magnitudine , & sublimitate , ne
inter lapientes quidem conveniret 5 ut in side-
ribus
156'
GERARDI
Ίί
* tncarru-
ptibilia.,
t singuinii
expertia.
■l
I
I
ii
i
i
IO AN N IS V OSS1I
LIBRI SECVNDI PARS PRIMA;
Qua: est de cultu corporis cxlestis.
c A p v τ i.
Tranfitum ab animalibus Diis ad naturales. Vnde
naturalium cultus profluxerit. Qualia Deorum
corpora exiftimata. Opinio 'veterum de Diis, qui
coelo defienderent in terras; sid noctu, ne conspi-
cerentur. Drutenorum gentilium Dii. Triplex
gentium theologia · fabularis poetarum, civilis le-
oiflatorum ac jacer dotum, «S? naturalis philosopho-
rum. Ad hanc diflinbiionem prxifle aliis Mucium
Scaevolam "Pontificem : vefiigiis ejus inssitifle Te-
rentium Varronem. Sed utrumque puta fle ■> fabu-
larem e fle civitatibus damnofiam. Ac d Dionyfio
quoque laudari eos, qui fundaflent Remp. Rom.
quod hujusinodi Deos non introduxissent. Sed nec
illam Romanae civitatis alterutri satisfecifle. Imb
Varronem Jponte profiteri, fi novum ipfi imperium
condidi flet, theologiam populo prafcripturumfuif-
qax conveniret cum theologia naturali.
Iximus de ipirituali natura , tum
ea , quas a nexibus corporeis libera
semper foret 5 tum illa , quae ali-
quando fuerit corpori ligata. Chios
satis ostendunt, quomodo a cultu
veri numinis paullatim sit dessexum , partim ad
colendum daemoniorum principem, qui mali
omnis principium haberetur : partim ad alios
malos bonosque spiritus, & defundorum etiam
animas , quas Deos manes dixere. Venio nunc
ad naturam corpoream. Nam homines terris,
& terrestribus adsueti, adduci vix poterant,
ut esse crederent, quod non viderent, atque ut
colerent, quod esse non putarent. Facile igi-
tur in oblivionem venit veri numinis cultus.
Imo postquam etiam multitudo Deorum in-
duci coepit, multi nolle ullos agnoscere caeli-
colas, quia natura eos , ut dignitate , sic loco
disclulbs , visibus nostris denegasset. Sed sbl-
lertia vatum ac sacerdotum quiddam est com-
menta , quo ie in eorum cultu retinere simpli-
ciores posse arbitrarentur. Quia enim quod
corporeum , ac visibile non esset, neeile qui-
dem putaretur : caelicolis etiam tribuerunt
corpora, non absimilia nostris, sed *,
quiaambrosia, acnedare pascerentur; prae-
terea siibtilia , eoque dvoupiasss t, ac pro /an-
guine habentia tenuissim.um quendam humo-
rem 5 qui quoniam nostrum , non im-
perfectione quidem ( nam Ιχωξ nobis crudus
est ros sive succus , ac necdum concodus lan-
guis ; ut ex Aristotele ΐ, & Galeno *, con- t i, &
stat) sed tenuitate tamen , & colore subalbi- ani’
do , referret; eb ab Homero t quoque *lib- 2 de
appellatur. Prasterea finxere, quandoque Deos
illos, & caslesti domicilio, & simulachris suis,
exire: ϋ vulgo tamen non videri, quia loca
/eligerent ab hominibus secreta 5 nec ea fre-
quentarent , nisi de node , cum mortale genus
altus urget sbpor. Hinc Statius lib. 1 Sylv»
Equo Domit.
»—< Huc & fub notie fdenti,
Cum fuperis terrena placent, tua turba Yelitlo
Labetur calo.
Fusiusque Quindilianus Deciam. X; ubi in-
ter alia inquit: Omnis religio templorum, omnis
religio lucorum , cum tacuere mortalia, & profani
procul erravere fidibus totis , folitudine srui , «S?
suis dicitur exirefimulachris. Hinc de Venere, &
Gratiis, siiblustri node choreas agentibus, Ho-
ratius in primo odarum ait:
lam Cytherea choros ducit Venus , imminente
Luna,
lunttaque Nymphis Gratia decentes
Alterno terram quatiunt pede , dum graves Cy-
clopum
Vulcanus ardens urit ossicinas.
Ac similiter Hesiodus initio de
Musis:
Evvv^iA ALmaNca 0Aow
.— Velatae acre multo
NoStu incedebant perpulero, voce finantes.
Sed ut haec invenislent fidem apud stolidos,
& quos nimia teneret ibeordia: minime ta-
men in animum hoc induxissent, non dico, qui
pleno saperent pedore ; sed quicunque non
omni vacarent prudentia. Credebant quippe
oculis silis, nihil tale de node deprehendenti-
bus , etiam cum maxima per terras omnes fie-
rent itinera. Quocirca, (paucis exceptis, qui,
quorum conspedus homini negaretur , ea
acrius mentis acie contemplarentur) caeteri non
alios agnoscere Deos, quam qui in oculos in-
currerent : sive eos hebeti adeo obtutu cerne-
rent , ut de magnitudine , & sublimitate , ne
inter lapientes quidem conveniret 5 ut in side-
ribus
156'
GERARDI