DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53161#0317
ORIGINE, AC P RO G RE S S V,
LIBRI SECVNDI PARS I l·,
Qua: est de culm Elementorum,
C A P V T L L
A corporum cxleflium cultu divinum ad honorem
tranfitur ,qui proflitus eft elementis. Nnde elemen-
ta dicantur. Nt definiantur ab Arflotele,& Gale-
no } qui ea confli der arunt, ut corporum flunt prima ,
non corporum primorum principia. Sola ut principia
fint mixtorum·,etfi c#lum,abAriflotele etiam,laxius
voce hac accepta,elementum appelletur :& quo at-
tenderit P hilofiphus,cum fic loquitur.Ex his allata
'caufa,cur divinitas fit attributa elementis. Duplex
ratio confiderandi elementa, una pro ratione gravi-
tatis , ac levitatis ·, altera pro qualitatibus primis :
atque ut ex utroque quaternarium elementorum
numerum collegerint. Et haec , inter extera, com-
puli fe Ejthagoram, ut TtvtyiJa· pro facro haberet
numero·, imo pro Deo,per quem juraret. Quid Or-
phei tetrachordofignisicetur. Quid Platonem im-
pulerit , ut certas elementis figuras tribueret. Cur
ssamma fastigiatim asflurgat, vera ex Theophraflo
ratio adsertur. Proprie nullas esfle elementis figuras:
& qmd attenderint, qui reblihneam tribuere figu-
ram : quo item, qui circularem·, idque melius alus,
licet per accidens filum intelligatur. E philofiphis
Prodicum Ceum , & Empedoclem, elementis ha-
em. E gentibus Perflas prxifl-
siicumque hac finientia conciliati,qui unum coluifsse
Solem tradiderunt. Ex elementis prima Pelius m,
Deos relata. Sed primo PelNris nomine compre-
henflam univerflx vim Natur# , ab eASthere, C?
Sole, concipientem flemina,ad aha, atque aha fingu-
laria, ficundum sspeciem fluam, producenda. Quo-
modo ad Terram etiam referatur Ignis Deftalis.
Quod dixeramus de Pellar e primo ex Elementis
culta, ( nisi de ^Aegyptiis aliter fuit} idratione, &
tessibus, comprobatum: ac propterea mirum videri,
Grxcum Salomonie# Sapienti# firiptorem , dum
memorat tot Natur# partes, veneratione divina
exceptas, filentio ssuo pr#teriijfle Tellurem,
Acaelestis naturas cultu deventum est ad-
venerationem corporum inferiorum
tum simplicium,tum mixtorum. Quo-
rum priora dicuntUr elementa: nempe,ut α’ναλο-
γ,Λ dudtus iuspicor, ά prilco eleo : quomodo ab
alo, alimentum·, ab doceo^ documentum·, a moneo,mo-
numentum·, ac par ratio 'va facramentum,juramen-
tum,rudamentum, incrementum,& aliis. Eleo anti-
quis idem ac o/i?(?jut hemo,dixere pro homo,benus,
pro ^w?Ay;unde bene,8>c bellus. Oleo autem quan-
doque notat crefio·, unde o/«i,quia terra faccre-
seit: item oleflcere,adoleflcere,& fortasse &W#«£,qui
buifsse honorem c#left
olefcere desiit; juxta Festum, Caefellium , Pri-
scianum,Bedam.Elementis igitur fuerit nomen,
quia ex illis , ut principiis, omnia generentur,
& iuccrescant. Atque hoc etiam definitione
eorum firmatur. Nam,ut est Metaphysi lib. iv,
seu Latinis, v , cap. ni, Σπιχΰον Ttyfl), x
ττζωτα hyvTnxqxpVTOC , dhaufra $'esdei
eij ίτίξον &£&· Elementum dicitur , ex quo quid
componitur primo, fic ut infit, & sspeciefit indivifibite
m aliam flpeciem. Et mox : Τα τ (Τα^αταν ytyfici
λίγχ'σιν , εις α τα crwpca^Z , cmet-
va p ριηκίτ CedNx oJei Cor-
porum elementa dicunt ultima , in qu# corpora divi-
duntur , illa vero non amplius in sspecie di fler entia cor-
pora. Nec ab his abit definitio illa in tertio de
Caelo, cont. xxxi: quam Scotus perperam pu-
tabat soli competere materiae primae. Omnino
enim convenit, non absolute quidem , ut cor-
pora sunt naturalia , attamen relatione fatfta ad
mixtum : quod pluribus ostendit do&issimus
Cardinalis Contarenus, opere de Elementis.
Nec aliud voluit Galenus, cum initio operis
iui de Elementis ait, ea esie ττ£ω(£ dvNsNfsi
^cg/ατίϊ ριγκίτ εις α)λα
dvvdssssa' partes natura primas & fimplicisfimos ,
qu#que in aha reflolvi nequeant. Loquitur autem
Galenus nobiseum de elementis corporeis;
non materi^, & forma ·, quas principia cenlet,
non elementa. Ac similiter distinguit Plutar-
chus de Placitis philoibphorum. Nempe Ga-
lenus, & Plutarchus, iequuntur Hippocratem,
& veterum alios. Primus sane Plato , quem
Aristoceles secutus, ςοιχρίων * nomine pro in- *etemms.
corporeis principiis ulus est : ut ex Eudemo rum'
tradit Simplicius procem. Physic. Nobis hic
sermo duntaxat de elementis,ut a principiis di-
stinguuntur : hoc est, de primis & simplicissi-
mis corporibus , ex quibus componuntur mix-
ta inanima, & animata, tum rationis expertia,
tum ea praedita. Atque ex his etiam liquet,
elementorum numero nunc excludi caelum.
Scio , Aristotelem ipsum initio libri tertii de
Caelo illud appellare, ai Tt^cvavy τ2 ςνιχ^ίων, ele~
mentorum pnmum.-atcunque putaret,non ingredi
illud compositionem mixtorum. Sed Aristote-
les, cum sic loquitur , respicit compositionem
non mixtorum, ied mundi: quem constare do-
cet quihqtie simplicissimis corporibus, primb
omnium ciclo, ac praeterea quatuor aliis , unde
mixta generantur.
Quod si mixta omnia producuntur ex ele-
B b 4 mentis :