DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.53161#0389
Cap. r. IDOLOLAT
pore Cicco, ac nominatur καπνός, Gve fumus, &
HoiT ζζοχίίό etiam dvLsipAtn?, sive exhalatio. Ex
priori sunt pluvias, nix, grando ; ex altero ful-
gur , & venti. Et haec , & illa invitant nos ad
celebrationem nominis divini : unde Pialtes
in cxlvi ir ,7,8: Laudate Dominum , ignis,
grando, nix, glacies,spiritus procellarum, qua faciunt
verbum ejus. Vbi ignis sumitur pro fulmine, &
fulgetro ; spiritusprocellarum, pro vento procel-
loso. Quas omnia cum non temere vel casii
Eant, sed voluntate divina: merito verbum Dei
sacere, hoc est, jussa Dei exsequi, dicuntur.
E corporibus hiice imperfebte mixtis pri-
mum videbimus de ventis. Neque ignoro, iis,
quibus placet, ventum nihil aliud eise , quam
ssuxum aeris, ab sideribus, vel angelis, concita-
tum ; vilum iri, conssderari ha?c inferius opor-
tuisse, ubi de affectionibus corporum agemus,
non hoc loco, ubi corporum cultus speCtatur.
Mihi vero nec hac parte a veteribus viium re-
cedere : qui de corporum naturalium cultu lo-
quentes , etiam ventos in iis recensent. Facit
* septuagin. hoc seu antiquior Philo,unus των εζίο^κον^ *,
ta tnterpre- seu alius scriptor operis ejus , quod Salomonis
Sapientia inscribi solet. Hic de variorum cultu
sic loquitur Xin , 2: Μάταιοι pfy πάνπς
άν9γωπνι Qvcrei, οίς rmflvu άγνωσί» , i^bn
των όξωράνων οΐγχ&ών gvh lagoQav dSivai τ Ov(go,
χτζ τοϊς εργοις nssotn χανΊες tAyvwQxv τόν τζχνίαίυυ'
οΑ\ά η 7ivs>, η πνεύμα , 1J τκχιναν , η κύκλον
οΐςρων, η βίαιον ύύωρ, η dpuAifX? ύρωνχ , χΑάνε-ις
Ασμχ sl? ανομι£ριν · Etenim vani funt omnes ho-
mines natura , in quibus ineft ignoratio Dei, & qui
ex iis, quae speclantur, bonis , eum , Qui e(l, non po-
tuerunt intelligere: neque ex operibus confideratts opi-
sicem cognoverunt: sid aut ignem , aut ventum , aut
celerem aerem, aut afirorum orbem, aut violentam
aquam, aut lumina caeli, rectores mundi deos ejfe pu-
taverunt. Vbi videmus, ventos non iblum inter
corpora referri: fed feorsum etiam ab aere me-
morari. Verum Herodotus, & Strabo, quando
narrant,ut Persae inter corpora naturalia colue-
rint ventos; ignem quidem,aquam, & tellurem
referunt, caeterum aera prastereunt. Verba
R I M, L I B. iit 3^7
venti, qud origini feae sunt propiores, ut juxta
promuntoria , eo sunt valentiores) non tamen
mere est terrestris ; sed tum vapores habet ad-
mistos,quos secum trahit; tum aera anteriorem,
quem propellit, alio mox ad vacui fugam suc-
cedente. Quae ostendunt, ventum non modo
esse substantiam; sed vero esse substantiam com-
positam, ex terrestri exhalatione,vapore, atque
aere. Illis vero, qui tantummodo accidens esse
arbitrantur, hoc iblum , ac lubenteslargimur,
in vento non substantiam duntaxat attendi; sed
motum etiam localem , ssve ssuxum circa ter-
ram ; qui est caussa formalis venti. Nec enim
hoc volumus , exhalationem simpliciter esse
ventum, sed exhalationem ssuentem : a quo
ssuxu ventus hoc habeat, ut ventus & iit, & di-
catur , & per eum definiatur. Nimirum ventus
est compositum accidentalium : quale est annu-
lus, ubi aurum , & figura , annulum consti-
tuunt: & substantialis quidem forma eadem
est, ac auri: annuli autem figura, quam aurifex
introduxit, est forma constituens annulum ,
quatenus est annulus. Sic igitur colligimus, re-
(fte a scriptore Sapientias Salomonicae ventum
culta inter corpora referri, ac seorsum ab aere
memorari: nec male tamen ab Flerodoto , &
Strabone, cum ventos nominassent, aera prae-
teriri. Nam hi, quia ab exhalatione terrestri,
permixta vaporibus, aer propellitur, novo suc-
cedente ; eo in vento aera sunt complexi: ac
quamquam & aera , & exhalationem terre-
strem, quas frigore fit ventus, Perfe divino
colerent honore 5 Deum tamen hunc Ventum,
quam Aera, dicere maluerunt; quia , quo quid
vim habet majorem , eo divinius judicabant:
quanta autem vis sit venti prae aere tranquillo,
per se satis est manifestum. Caeterum non Per-
fe solum Ventos coluere, sed etiam Phoenices:
quod ex Phoenicia Sanchuniathonis Theologia
liquet. Eufebius enim in primo de Praeparatio-
ne Euangelica refert ex ea, Vsonem Phoenicem
templum iis posuisse. Praeterea Graecis etiam
in Diis erant. Cum enim maximus iis metus
essetincussus ob adventantem Xerxis exerci-
quippe Herodoti sunt ista lib. 1: Θυ^στ ύλ/ω
τι, (h στλήνη,ϊί yvj, qesiowefnj v^alt,^ άνεμοιστ
τΰτΰίτι $ό μάνοκπ soxoi άρχίβτν · Sacrificant
vero Soli, & Lunae, & Telluri, & Igni, & Aquas,
& Ventis. His enim filis facrificant qam ab initio.
Similiter Strabo lib. xv : Ύιμωσι Ae Ήλιον, ον
καλχβι ΜιΠγοίν · <2 ΣελΆΙαν , ΑψξοΙίτΙιυ , (ς
ττύρ, X) άνίμχς, Xj ύύ'ωρ. Colunt Solem , quem Mi-
thram vocant. Item Lunam, & Venerem, & Ignem,
C? Tellurem, & Ventos,& Aquam. Existimet ali-
quis,hic per ventum signari aera,quia is memo-
ratis elementorum aliis iblus proteritur. Sed
locus ille , e Sapientia? libro addu&us , docet,
seorsum a Vento Aera fuisse cultum. Quare
ventum proprie capio : sic tamen, ut eo non ex-
cludatur aeris cultus, sed includatur. Quippe
exhalatio calida,ac sicca,frigore condensaturin
ventum; uti vapor in aquam. Etsi vero exhala-
tio ea sit terrestris ( uti argumento est, quod
tum: oraculum Delphicum jussit eos ανψοισϊ
, ventisfuppticare. Et ratio addita, quia
ab his maxime auxilium maneret Grteciam.
Itaque tum in delubro Thuia?, Cephisi filias,
ara est Ventis constituta , iisdemque sacrifica-
tum. Auftor Herodotus lib. vi 1: atque addit:
Δδλφοί Htxld tO ϊτι νυν τχς
civtpey? ΐλάσκονΊομ. Ac Delphi propter hoc oraculum
nunc quoque ventos propitiant. Etiam apud Plato-
nem in Phaedro legas de ara ab Atheniensibus
Boreae constituta: ubi is Orithyiam rapuisse di-
cebatur. Quem tamen cultum fuisse mixtum,
censeo ; ut una cum Borea cultus sit vir magni
nominis e Boreali tradu adveniens , a quo ra-
pta Orithyia. Nisi malis, principem hanc puel-
lam periisse tempestate , quam phreneticus ille
Boreas conciverat: ac propterea placuisse , ut
Boreae supplicaretur , quo in posterum magis
propitius foret navigantibus. Sic cogimur con-
Hh 4 je&are
pore Cicco, ac nominatur καπνός, Gve fumus, &
HoiT ζζοχίίό etiam dvLsipAtn?, sive exhalatio. Ex
priori sunt pluvias, nix, grando ; ex altero ful-
gur , & venti. Et haec , & illa invitant nos ad
celebrationem nominis divini : unde Pialtes
in cxlvi ir ,7,8: Laudate Dominum , ignis,
grando, nix, glacies,spiritus procellarum, qua faciunt
verbum ejus. Vbi ignis sumitur pro fulmine, &
fulgetro ; spiritusprocellarum, pro vento procel-
loso. Quas omnia cum non temere vel casii
Eant, sed voluntate divina: merito verbum Dei
sacere, hoc est, jussa Dei exsequi, dicuntur.
E corporibus hiice imperfebte mixtis pri-
mum videbimus de ventis. Neque ignoro, iis,
quibus placet, ventum nihil aliud eise , quam
ssuxum aeris, ab sideribus, vel angelis, concita-
tum ; vilum iri, conssderari ha?c inferius opor-
tuisse, ubi de affectionibus corporum agemus,
non hoc loco, ubi corporum cultus speCtatur.
Mihi vero nec hac parte a veteribus viium re-
cedere : qui de corporum naturalium cultu lo-
quentes , etiam ventos in iis recensent. Facit
* septuagin. hoc seu antiquior Philo,unus των εζίο^κον^ *,
ta tnterpre- seu alius scriptor operis ejus , quod Salomonis
Sapientia inscribi solet. Hic de variorum cultu
sic loquitur Xin , 2: Μάταιοι pfy πάνπς
άν9γωπνι Qvcrei, οίς rmflvu άγνωσί» , i^bn
των όξωράνων οΐγχ&ών gvh lagoQav dSivai τ Ov(go,
χτζ τοϊς εργοις nssotn χανΊες tAyvwQxv τόν τζχνίαίυυ'
οΑ\ά η 7ivs>, η πνεύμα , 1J τκχιναν , η κύκλον
οΐςρων, η βίαιον ύύωρ, η dpuAifX? ύρωνχ , χΑάνε-ις
Ασμχ sl? ανομι£ριν · Etenim vani funt omnes ho-
mines natura , in quibus ineft ignoratio Dei, & qui
ex iis, quae speclantur, bonis , eum , Qui e(l, non po-
tuerunt intelligere: neque ex operibus confideratts opi-
sicem cognoverunt: sid aut ignem , aut ventum , aut
celerem aerem, aut afirorum orbem, aut violentam
aquam, aut lumina caeli, rectores mundi deos ejfe pu-
taverunt. Vbi videmus, ventos non iblum inter
corpora referri: fed feorsum etiam ab aere me-
morari. Verum Herodotus, & Strabo, quando
narrant,ut Persae inter corpora naturalia colue-
rint ventos; ignem quidem,aquam, & tellurem
referunt, caeterum aera prastereunt. Verba
R I M, L I B. iit 3^7
venti, qud origini feae sunt propiores, ut juxta
promuntoria , eo sunt valentiores) non tamen
mere est terrestris ; sed tum vapores habet ad-
mistos,quos secum trahit; tum aera anteriorem,
quem propellit, alio mox ad vacui fugam suc-
cedente. Quae ostendunt, ventum non modo
esse substantiam; sed vero esse substantiam com-
positam, ex terrestri exhalatione,vapore, atque
aere. Illis vero, qui tantummodo accidens esse
arbitrantur, hoc iblum , ac lubenteslargimur,
in vento non substantiam duntaxat attendi; sed
motum etiam localem , ssve ssuxum circa ter-
ram ; qui est caussa formalis venti. Nec enim
hoc volumus , exhalationem simpliciter esse
ventum, sed exhalationem ssuentem : a quo
ssuxu ventus hoc habeat, ut ventus & iit, & di-
catur , & per eum definiatur. Nimirum ventus
est compositum accidentalium : quale est annu-
lus, ubi aurum , & figura , annulum consti-
tuunt: & substantialis quidem forma eadem
est, ac auri: annuli autem figura, quam aurifex
introduxit, est forma constituens annulum ,
quatenus est annulus. Sic igitur colligimus, re-
(fte a scriptore Sapientias Salomonicae ventum
culta inter corpora referri, ac seorsum ab aere
memorari: nec male tamen ab Flerodoto , &
Strabone, cum ventos nominassent, aera prae-
teriri. Nam hi, quia ab exhalatione terrestri,
permixta vaporibus, aer propellitur, novo suc-
cedente ; eo in vento aera sunt complexi: ac
quamquam & aera , & exhalationem terre-
strem, quas frigore fit ventus, Perfe divino
colerent honore 5 Deum tamen hunc Ventum,
quam Aera, dicere maluerunt; quia , quo quid
vim habet majorem , eo divinius judicabant:
quanta autem vis sit venti prae aere tranquillo,
per se satis est manifestum. Caeterum non Per-
fe solum Ventos coluere, sed etiam Phoenices:
quod ex Phoenicia Sanchuniathonis Theologia
liquet. Eufebius enim in primo de Praeparatio-
ne Euangelica refert ex ea, Vsonem Phoenicem
templum iis posuisse. Praeterea Graecis etiam
in Diis erant. Cum enim maximus iis metus
essetincussus ob adventantem Xerxis exerci-
quippe Herodoti sunt ista lib. 1: Θυ^στ ύλ/ω
τι, (h στλήνη,ϊί yvj, qesiowefnj v^alt,^ άνεμοιστ
τΰτΰίτι $ό μάνοκπ soxoi άρχίβτν · Sacrificant
vero Soli, & Lunae, & Telluri, & Igni, & Aquas,
& Ventis. His enim filis facrificant qam ab initio.
Similiter Strabo lib. xv : Ύιμωσι Ae Ήλιον, ον
καλχβι ΜιΠγοίν · <2 ΣελΆΙαν , ΑψξοΙίτΙιυ , (ς
ττύρ, X) άνίμχς, Xj ύύ'ωρ. Colunt Solem , quem Mi-
thram vocant. Item Lunam, & Venerem, & Ignem,
C? Tellurem, & Ventos,& Aquam. Existimet ali-
quis,hic per ventum signari aera,quia is memo-
ratis elementorum aliis iblus proteritur. Sed
locus ille , e Sapientia? libro addu&us , docet,
seorsum a Vento Aera fuisse cultum. Quare
ventum proprie capio : sic tamen, ut eo non ex-
cludatur aeris cultus, sed includatur. Quippe
exhalatio calida,ac sicca,frigore condensaturin
ventum; uti vapor in aquam. Etsi vero exhala-
tio ea sit terrestris ( uti argumento est, quod
tum: oraculum Delphicum jussit eos ανψοισϊ
, ventisfuppticare. Et ratio addita, quia
ab his maxime auxilium maneret Grteciam.
Itaque tum in delubro Thuia?, Cephisi filias,
ara est Ventis constituta , iisdemque sacrifica-
tum. Auftor Herodotus lib. vi 1: atque addit:
Δδλφοί Htxld tO ϊτι νυν τχς
civtpey? ΐλάσκονΊομ. Ac Delphi propter hoc oraculum
nunc quoque ventos propitiant. Etiam apud Plato-
nem in Phaedro legas de ara ab Atheniensibus
Boreae constituta: ubi is Orithyiam rapuisse di-
cebatur. Quem tamen cultum fuisse mixtum,
censeo ; ut una cum Borea cultus sit vir magni
nominis e Boreali tradu adveniens , a quo ra-
pta Orithyia. Nisi malis, principem hanc puel-
lam periisse tempestate , quam phreneticus ille
Boreas conciverat: ac propterea placuisse , ut
Boreae supplicaretur , quo in posterum magis
propitius foret navigantibus. Sic cogimur con-
Hh 4 je&are