Zgórniak, Marek: Matejko w Paryżu: opinie krytyków francuskich z lat 1865-1870 (Kraków: Instytut Historii Sztuki, Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1998)

ROZDZIAŁ I

Wystawy paryskie
w XIX WIEKU

Dążenie Matejki, by wszystkie swe naj-
ważniejsze obrazy pokazywać w Paryżu,
wynikało z centralnej pozycji, jaką w świecie
sztuki zajmowała stolica Francji w XIX wieku.
Prezentacja Kazania Skargi na paryskim
Salonie w roku 1865 stanowiła, jak wiadomo,
punkt zwrotny w karierze krakowskiego mala-
rza. Sukces odniesiony w Paryżu był w ów-
czesnym odczuciu sukcesem światowym;
Kraków, Warszawa ani nawet Wiedeń nie
były sceną dostatecznie szeroką dla stworzenia
i potwierdzenia międzynarodowej reputacji.
Doroczne Salony paryskie, podobnie jak
wystawy światowe, cieszyły się zainteresowa-
niem artystycznej publiczności w całej
Europie, a werdykt jury i opinie krytyki były
żywo dyskutowane. Obie instytucje - Salony
i krytyka - przeżywały w drugiej połowie XIX
wieku okres wielkiego znaczenia, ale również
istotnych przemian.
Rodowód paryskich Salonów był jeszcze
siedemnastowieczny1. Wystawy te, przezna-
czone początkowo dla członków Królewskiej

Jak zauważa P. Mainar-
di (The End of the Salon.
Art and the State in the
Early Third Republic,
Cambridge University
Press 1993, s. 10), historia
Salonów nie została dotąd
napisana. O początkach
i organizacji Salonów zob.
R. Wrigley, The Origins
of French Art Criticism
from the Ancien Régime to
the Restoration, Oxford
1993, s. 40-96.

19