Zgórniak, Marek: Matejko w Paryżu: opinie krytyków francuskich z lat 1865-1870 (Kraków: Instytut Historii Sztuki, Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1998)

ROZDZIAŁ II

Francuska
KRYTYKA ARTYSTYCZNA
w czasach Matejki

Krytyka jest rzeczą sumienia.
A. Grottger (1867)'
Lecz, krytyk dziś oceny na prawach nie stawia,
Sam jest prawem, oceną, przyganą lub chwałą,
Głosi tylko, co jego nudzi lub ubawia,
co mu się podobało... co nie podobało...
C. K. Norwid ( 1874)2
Gdy w latach osiemdziesiątych XIX wie-
ku, obok obszernych recenzji z Salonów, za-
częły pojawiać się sprawozdania w formie su-
marycznej, dziennikarskiej kroniki, krytyka
artystyczna we Francji miała już za sobą pra-
wie sto pięćdziesiąt lat istnienia3. Ten rodzaj
pisarstwa narodził się w pierwszej połowie
XVIII wieku, w związku z paryskim Salo-

1 Grottger, [Słów kilka
o krytyce], 23 V 1867.
„Czarny notes”, Archi-
wum Pawlikowskich w Za-
kopanem. Cytat za Z. Go-
łubiew, A. Król, Grottger.
Wystawa w 150 rocznicę
urodzin i 120 rocznicę

śmierci Artysty. Muzeum
Narodowe w Krakowie,
Kraków 1988, s. 84.
2 List do Bronisława
Zaleskiego (lato 1874),
w: C. K. Norwid, Pisma,
t. 9: Listy, cz. 2, Warsza-
wa 1938, s. 309.

’ Zob. R. Wrigley, The
Origins ofFrench Art Cri-
ticism from the Ancien
Régime to the Restoration,
Oxford 1993. Z obszernej
literatury podaję w poniż-
szych przypisach tylko
skromny wybór.

47