Modus: Prace z historii sztuki (14.2014)

Akwarele z widokami Stambułu
ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej

modus

prace z historii sztuki
xiv, 2014

Zainteresowanie Wschodem rozbudziły w dziewiętnastowiecznych artystach AGATA
takie wydarzenia polityczne, jak m.in. wyprawa Napoleona do Egiptu, wojna WÓJCIK
grecko-turecka czy podbój Algierii przez Francję. Artyści coraz częściej pragnęli
bezpośrednio poznać kraje Lewantu, czyli Egipt, Syrię, Liban, Palestynę, Turcję,

Maroko, Algierię. Z upływem czasu wyprawy na Wschód zaczęły nawet zastępo-
wać popularne wcześniej podróże do Włoch. Były one przede wszystkim źródłem
inspiracji, pozwalały zobaczyć nowe krajobrazy, ludzi, zabytki, poznać coś nie-
codziennego, czasami niezwykłego. Umożliwiały wykonanie studiów w plenerze
niezbędnych podczas tworzenia większych kompozycji. Były też, przynajmniej
w pierwszej połowie XIX stulecia, dużą atrakcją ze względu na liczne wyzwania

i niebezpieczeństwa, jakie ze sobą niosły. Przez cały wiek XIX wielu malarzy,
tworzących w różnej stylistyce, podejmowało nie tylko epizodycznie orientalną
tematykę, lecz obierało ją jako motyw przewodni.

Wyrazem zainteresowania orientalną architekturą i pejzażem są cztery akware-
le przechowywane w zbiorach Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk - Za-
mek w Kórniku. Szerszej publiczności zaprezentowano je po raz pierwszy w roku
2006 na wystawie Cuda Orientu w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Nosiły
one następujące tytuły: Cmentarz w Eyilp (zob. niżej, ii. 3), Pejzaż z Błękitnym
Meczetem (zob. niżej, il. 7), Pejzaż z okolic Stambułu (zob. niżej, il. 5)* 1. W kolekcji
Biblioteki znajduje się także czwarta akwarela z tej serii, zatytułowana Widok
Stambułu (zob. niżej, il. i)2. Zostały one przekazane do zbiorów kórnickich w roku
1961 przez Teresę Koczorowską, która była związana ze Szkołą Domowej Pracy
Kobiet w Zakopanem, założoną przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską. Noty
do katalogu wystawy w Gdańsku dotyczące omawianych akwarel przygotowała

1 Zob. Cuda Orientu, katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Gdańsku, red. T. Grzybowska,

Z. Żygulski jun., Gdańsk 2006, s. 105-106. Wystawa miała na celu zaprezentowanie sztuki
i rzemiosła Bliskiego Wschodu, a także polskiej fascynacji światem Orientu.

2 Wszystkie cztery prace wykonane są w technice akwareli na papierze, 45 x 52 cm, w owalu,
sygn. MK 1421-1424.

ARTYKUŁY

239