DOI Artikel:
Skubiszewski, Piotr: Moja historia sztuki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27279#0007
Moja historia sztuki* 1
modus
prace z historii sztuki
xiv, 2014
Proszę nie spodziewać się, że przedstawię Państwu w tym wystąpieniu receptę na spo- PIOTR
sób uprawiania historii sztuki. Tym bardziej proszę nie oczekiwać z mojej stronypróby SKUBISZEWSKI
sformułowania teorii naszej dyscypliny. Nie będzie to też uczony wywód, w którym
krytyka heurystyczna prowadziłaby do niepodważalnych wniosków metodologicz-
nych. Przede wszystkim pragnę podzielić się z Państwem refleksjami, które rodziły się
we mnie i rodzą nadal, kiedy zastanawiałem się i wciąż zastanawiam nad tym, czym
jest dyscyplina, którą uprawiam, a może przede wszystkim - jak ja ją uprawiam i co
z tego jest sensowne. A ponieważ moje pierwsze próby pisania o sztuce miały miej-
sce sześćdziesiąt lat temu, tych myśli trochę się zebrało. Zamierzam mówić o historii
sztuki jako o nauce przez pryzmat własnych doświadczeń, a nie ze stanowiska z góry
przyjętego założenia metodologicznego. Może to Państwa zdziwi, ale zapewniam, że
nie ma w tym żadnej próby zwrócenia szczególnej uwagi Państwa na to, co pisałem.
Władysław Podlacha (1875-1951), uczony wyróżniający się wśród polskich historyków
sztuki okresu międzywojennego niezwykle silną wrażliwością na metodologiczne
aspekty naszej dyscypliny, badacz doskonale zorientowany we współczesnych mu jej
kierunkach i poświęcający tej problematyce wiele uwagi, mówił do swoich studentów,
że najlepiej jest rozpatrywać metody naukowe, odwołując się do własnych prac2. Była
1 Niniejszy tekst został wygłoszony jako odczyt inauguracyjny na Ogólnopolskim Kongresie
Studentów i Doktorantów Historii Sztuki, który odbył się 10 października 2013 r. w Krakowie.
2 Wiem to od wrocławskich słuchaczy Władysława Podlachy, m.in. od bardzo bliskiego mi Janusza
Kębłowskiego, który po pierwszych trzech latach studiów we Wrocławiu (1949-1952) przeniósł się na
Uniwersytet Poznański, gdzie razem studiowaliśmy, należąc do tego samego rocznika. Nie miałem
jednak okazji poznać wybitnego lwowskiego uczonego. O miejscu, jakie w dorobku Władysława
Podlachy zajmowała metodologia historii sztuki, pisali jego biografowie: Z. Hornung, Władysław
Podlacha, w: Księga ku czci Władysława Podlachy, red. W. Floryan,Wrocław 1957 (= Wrocławskie
Towarzystwo Naukowe. Rozprawy Komisji Historii Sztuki, 1), s. 7-21, szczeg. s. 10-19; M. Zlat,
O twórczości i poglądach Władysława Podlachy (1875-1951), w: Myśl o sztuce. Materiały Sesji zorgani-
zowanej z okazji czterdziestolecia istnienia Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Warszawa, listopad 1974,
Warszawa 1976, s. 295-311, szczeg. s. 298-311; idem, Władysław Podlacha (1875-1951), „Rocznik
Historii Sztuki”, 37, 2012, s. 21-37, szczeg. s. 32-36.
ARTYKUŁY
5
modus
prace z historii sztuki
xiv, 2014
Proszę nie spodziewać się, że przedstawię Państwu w tym wystąpieniu receptę na spo- PIOTR
sób uprawiania historii sztuki. Tym bardziej proszę nie oczekiwać z mojej stronypróby SKUBISZEWSKI
sformułowania teorii naszej dyscypliny. Nie będzie to też uczony wywód, w którym
krytyka heurystyczna prowadziłaby do niepodważalnych wniosków metodologicz-
nych. Przede wszystkim pragnę podzielić się z Państwem refleksjami, które rodziły się
we mnie i rodzą nadal, kiedy zastanawiałem się i wciąż zastanawiam nad tym, czym
jest dyscyplina, którą uprawiam, a może przede wszystkim - jak ja ją uprawiam i co
z tego jest sensowne. A ponieważ moje pierwsze próby pisania o sztuce miały miej-
sce sześćdziesiąt lat temu, tych myśli trochę się zebrało. Zamierzam mówić o historii
sztuki jako o nauce przez pryzmat własnych doświadczeń, a nie ze stanowiska z góry
przyjętego założenia metodologicznego. Może to Państwa zdziwi, ale zapewniam, że
nie ma w tym żadnej próby zwrócenia szczególnej uwagi Państwa na to, co pisałem.
Władysław Podlacha (1875-1951), uczony wyróżniający się wśród polskich historyków
sztuki okresu międzywojennego niezwykle silną wrażliwością na metodologiczne
aspekty naszej dyscypliny, badacz doskonale zorientowany we współczesnych mu jej
kierunkach i poświęcający tej problematyce wiele uwagi, mówił do swoich studentów,
że najlepiej jest rozpatrywać metody naukowe, odwołując się do własnych prac2. Była
1 Niniejszy tekst został wygłoszony jako odczyt inauguracyjny na Ogólnopolskim Kongresie
Studentów i Doktorantów Historii Sztuki, który odbył się 10 października 2013 r. w Krakowie.
2 Wiem to od wrocławskich słuchaczy Władysława Podlachy, m.in. od bardzo bliskiego mi Janusza
Kębłowskiego, który po pierwszych trzech latach studiów we Wrocławiu (1949-1952) przeniósł się na
Uniwersytet Poznański, gdzie razem studiowaliśmy, należąc do tego samego rocznika. Nie miałem
jednak okazji poznać wybitnego lwowskiego uczonego. O miejscu, jakie w dorobku Władysława
Podlachy zajmowała metodologia historii sztuki, pisali jego biografowie: Z. Hornung, Władysław
Podlacha, w: Księga ku czci Władysława Podlachy, red. W. Floryan,Wrocław 1957 (= Wrocławskie
Towarzystwo Naukowe. Rozprawy Komisji Historii Sztuki, 1), s. 7-21, szczeg. s. 10-19; M. Zlat,
O twórczości i poglądach Władysława Podlachy (1875-1951), w: Myśl o sztuce. Materiały Sesji zorgani-
zowanej z okazji czterdziestolecia istnienia Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Warszawa, listopad 1974,
Warszawa 1976, s. 295-311, szczeg. s. 298-311; idem, Władysław Podlacha (1875-1951), „Rocznik
Historii Sztuki”, 37, 2012, s. 21-37, szczeg. s. 32-36.
ARTYKUŁY
5