DOI Heft:
Faras
DOI Artikel:Gołgowski, Tadeusz: Malowidła z katedry w Faras: przedstawienia Marii z Chrystusem typu Eleusa i Galoktotrophusa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19554#0393
Tadeusz Gołgowski
MALOWIDŁA Z KATEDRY W FARAS — PRZEDSTAWIENIA
MARII Z CHRYSTUSEM TYPU ELEUSA I GALAKTOTROPHUSA
T V śród licznych malowideł pokrywających mury kościoła katedralnego starożytnego
Pachoras, a odsłoniętego podczas wykopalisk polskich prowadzonych w Nubii w latach 1961—
64 przez Misję kierowaną przez prof. dr Kazimierza Michałowskiego1, zwraca uwagę grupa
przedstawień Marii z Chrystusem na ramieniu. Są to zarówno przedstawienia na których Maria
ukazana jest w półpostaci jak i przedstawienia ukazujące całą jej postać. Oprócz charakterys-
tycznego dla sztuki bizantyjskiej i najczęściej w niej spotykanego typu stojącej Marii z Chrys-
tusem na ramieniu ('OSYjyYjTpia)2 spotykamy wśród malowideł z Faras kilka przedstawień
Marii będących wariantami tego najpopularniejszego typu. Są to przedstawienia Marii Eleusa
oraz Marii Galaktotrophusa. Oba one wykształciły się z typu podstawowego i rozpoczęły sa-
moistną egzystencję.
1 Najważniejsze prace dotyczące malarstwa w Faras por. K. Michałowski, Faras. Fouilles Polonaises
1961. Warszawa 1962; K. Michałowski, Faras. Fouilles Polonaises 1961—62. Warszawa 1965; K. Mi-
chałowski, Faras, Die Kathedrale aus dem Wiistensand. Ziirich 1967; K. Michałowski, Faras,
centrę artistiąue de la Nubie chrćtienne. Leiden 1966; K. M i cłi a ł o w s k i, Entwicklungsetappen der Wand-
malerei in Faras. [w:] Christentum am Nil. Essen-Recklinghausen 1964, s. 70—92; K. Michałowski, Polish
Excavations at Faras. Kush X, 1962, s. 220—244; Kush XI, 1963, s. 235—256; Kush XiT, 1964, s. 195—207;
KushXin, 1965, s. 177—189.
2 Na temat przedstawień stojącej Marii z Chrystusem na ramieniu na malowidłach z Faras por. T. Goł-
gowski, On the iconography of the Holy Virgin represented on Faras murals. Etudes et Travaux, II, 1968,
s. 296—312.
389
MALOWIDŁA Z KATEDRY W FARAS — PRZEDSTAWIENIA
MARII Z CHRYSTUSEM TYPU ELEUSA I GALAKTOTROPHUSA
T V śród licznych malowideł pokrywających mury kościoła katedralnego starożytnego
Pachoras, a odsłoniętego podczas wykopalisk polskich prowadzonych w Nubii w latach 1961—
64 przez Misję kierowaną przez prof. dr Kazimierza Michałowskiego1, zwraca uwagę grupa
przedstawień Marii z Chrystusem na ramieniu. Są to zarówno przedstawienia na których Maria
ukazana jest w półpostaci jak i przedstawienia ukazujące całą jej postać. Oprócz charakterys-
tycznego dla sztuki bizantyjskiej i najczęściej w niej spotykanego typu stojącej Marii z Chrys-
tusem na ramieniu ('OSYjyYjTpia)2 spotykamy wśród malowideł z Faras kilka przedstawień
Marii będących wariantami tego najpopularniejszego typu. Są to przedstawienia Marii Eleusa
oraz Marii Galaktotrophusa. Oba one wykształciły się z typu podstawowego i rozpoczęły sa-
moistną egzystencję.
1 Najważniejsze prace dotyczące malarstwa w Faras por. K. Michałowski, Faras. Fouilles Polonaises
1961. Warszawa 1962; K. Michałowski, Faras. Fouilles Polonaises 1961—62. Warszawa 1965; K. Mi-
chałowski, Faras, Die Kathedrale aus dem Wiistensand. Ziirich 1967; K. Michałowski, Faras,
centrę artistiąue de la Nubie chrćtienne. Leiden 1966; K. M i cłi a ł o w s k i, Entwicklungsetappen der Wand-
malerei in Faras. [w:] Christentum am Nil. Essen-Recklinghausen 1964, s. 70—92; K. Michałowski, Polish
Excavations at Faras. Kush X, 1962, s. 220—244; Kush XI, 1963, s. 235—256; Kush XiT, 1964, s. 195—207;
KushXin, 1965, s. 177—189.
2 Na temat przedstawień stojącej Marii z Chrystusem na ramieniu na malowidłach z Faras por. T. Goł-
gowski, On the iconography of the Holy Virgin represented on Faras murals. Etudes et Travaux, II, 1968,
s. 296—312.
389