DOI Heft:
Egipt
DOI Artikel:Rodziewicz, Mieczysław: Stiukowe statuetki z polskich wykopalisk w Tell Atrib
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19554#0083
I
Mieczysław Rodziewicz
STIUKOWE STATUETKI Z POLSKICH WYKOPALISK
W TELL ATRIB
M
-Lt-Ł. uzeum Narodowe w Warszawie uzyskało z polskich wykopalisk w Tell Atrib — miej-
scowości leżącej w Dolnym Egipcie niedaleko Aleksandrii, kilka obiektów rzeźbiarskich z okresu
rzymskiego, stanowiących bardzo interesujący materiał naukowy1. Są to figurki wykonane ze
stiuku lub kombinacji tego materiału z marmurem. Gips — główny składnik stiuku był szeroko
rozpowszechniony na terenie Egiptu. Jego pokłady rozrzucone w wielu miejscach, łatwe w eks-
ploatacji, były wykorzystywane nie tylko w budownictwie, ale przede wszystkim w plastyce,
w wielu wypadkach stanowiąc główny jej materiał budulcowy lub też pomocniczy jak np. pod-
kład pod malowidło, tynki, modele i negatywowe formy do sztukaterii2. W stiuku wykonywano
w Aleksandrii duże ilości odlewów dzieł toreutyki, które rozpowszechniane były jako wzorce
i modele, ponadto całe posągi oraz statuetki i reliefy. Obiekty z Tell Atrib wykazują duże po-
dobieństwo z tymi, które odkryła ekspedycja Sieglina w samej Aleksandrii, a które uznane są
za wyroby aleksandryjskie3. Można więc sądzić, że obiekty z Tell Atrib tak bardzo zbliżone
1 Ważniejsze publikacje z polskich wykopalisk w Tell Atrib, kierowanych przez prof. dr K. Michałowskiego:
K. Michałowski, Tell Atrib (1957—1958). BecTHHK JTpeBHeiiHctophh, 1960, s. 186—202; tenże, Les
constructions ptolemaiques et romaines a Tell Atrib. Atti del Settimo Congresso Internationale di Archeologia
Classica, III, Roma 1961, s. 219—229; tenże, Les fouilles polonaises a Tell Atrib (1957—1959). ASAE, LVII,
1962, s. 49—66; tenże, Fouilles polonaises a Tell Atrib en 1960. ASAE, LVII, 1962, s. 67—77; t e n ż e, Les
fouilles polonaises a Tell Atrib (Saison 1961). ASAE, LVIII, 1964, s. 235—244); tenże, Siexieme campagne de
fouilles a Tell-Atrib (Saison 1962). ASAE, LVIII, 1964, s. 245—254.
2 O zastosowaniu gipsu i stiuku w rzeźbie patrz H. B. B 1 ii m n e r, [w:] Pauly-Wissowa, RE, VII, 1912,
s. 2092 i nast.; F. P e t r i e, The Arts and Crafts of Ancient Egypt. Edynburg-London 1908. Charakterystyka tego
materiału i jego rola w budownictwie patrz A. Neuburger, Die Technik des Altertums. Leipzig 1919, s. 404
i 443; A. L u c a s, Ancient Agyptian Materials and Industrie. London 1948 (tłumaczenie rosyjskie z 1958 roku
s. 144). Ogólnie o roli stiuku w Aleksandrii patrz R. P a g e n s t e c h e r, [w:] Exped. Sieglin. t. II, część 1 (A),
s. 290 i nast. oraz 297, ponadto sarkofagi na s. 210.
3Pagenstecher, jw. Miałem możność oglądać w antykwariatach Aleksandrii w roku 1967 podobne
wyroby stiukowe, niepublikowane. Por. też E. B r e c c i a, Alexandrea ad Aegyptum. Bergamo 1914, s. 263, il. 125,
83 (głowa Serapisa,.
79
Mieczysław Rodziewicz
STIUKOWE STATUETKI Z POLSKICH WYKOPALISK
W TELL ATRIB
M
-Lt-Ł. uzeum Narodowe w Warszawie uzyskało z polskich wykopalisk w Tell Atrib — miej-
scowości leżącej w Dolnym Egipcie niedaleko Aleksandrii, kilka obiektów rzeźbiarskich z okresu
rzymskiego, stanowiących bardzo interesujący materiał naukowy1. Są to figurki wykonane ze
stiuku lub kombinacji tego materiału z marmurem. Gips — główny składnik stiuku był szeroko
rozpowszechniony na terenie Egiptu. Jego pokłady rozrzucone w wielu miejscach, łatwe w eks-
ploatacji, były wykorzystywane nie tylko w budownictwie, ale przede wszystkim w plastyce,
w wielu wypadkach stanowiąc główny jej materiał budulcowy lub też pomocniczy jak np. pod-
kład pod malowidło, tynki, modele i negatywowe formy do sztukaterii2. W stiuku wykonywano
w Aleksandrii duże ilości odlewów dzieł toreutyki, które rozpowszechniane były jako wzorce
i modele, ponadto całe posągi oraz statuetki i reliefy. Obiekty z Tell Atrib wykazują duże po-
dobieństwo z tymi, które odkryła ekspedycja Sieglina w samej Aleksandrii, a które uznane są
za wyroby aleksandryjskie3. Można więc sądzić, że obiekty z Tell Atrib tak bardzo zbliżone
1 Ważniejsze publikacje z polskich wykopalisk w Tell Atrib, kierowanych przez prof. dr K. Michałowskiego:
K. Michałowski, Tell Atrib (1957—1958). BecTHHK JTpeBHeiiHctophh, 1960, s. 186—202; tenże, Les
constructions ptolemaiques et romaines a Tell Atrib. Atti del Settimo Congresso Internationale di Archeologia
Classica, III, Roma 1961, s. 219—229; tenże, Les fouilles polonaises a Tell Atrib (1957—1959). ASAE, LVII,
1962, s. 49—66; tenże, Fouilles polonaises a Tell Atrib en 1960. ASAE, LVII, 1962, s. 67—77; t e n ż e, Les
fouilles polonaises a Tell Atrib (Saison 1961). ASAE, LVIII, 1964, s. 235—244); tenże, Siexieme campagne de
fouilles a Tell-Atrib (Saison 1962). ASAE, LVIII, 1964, s. 245—254.
2 O zastosowaniu gipsu i stiuku w rzeźbie patrz H. B. B 1 ii m n e r, [w:] Pauly-Wissowa, RE, VII, 1912,
s. 2092 i nast.; F. P e t r i e, The Arts and Crafts of Ancient Egypt. Edynburg-London 1908. Charakterystyka tego
materiału i jego rola w budownictwie patrz A. Neuburger, Die Technik des Altertums. Leipzig 1919, s. 404
i 443; A. L u c a s, Ancient Agyptian Materials and Industrie. London 1948 (tłumaczenie rosyjskie z 1958 roku
s. 144). Ogólnie o roli stiuku w Aleksandrii patrz R. P a g e n s t e c h e r, [w:] Exped. Sieglin. t. II, część 1 (A),
s. 290 i nast. oraz 297, ponadto sarkofagi na s. 210.
3Pagenstecher, jw. Miałem możność oglądać w antykwariatach Aleksandrii w roku 1967 podobne
wyroby stiukowe, niepublikowane. Por. też E. B r e c c i a, Alexandrea ad Aegyptum. Bergamo 1914, s. 263, il. 125,
83 (głowa Serapisa,.
79