DOI Heft:
Egipt
DOI Artikel:Myśliwiec, Karol; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: O niektórych egipskich modelach rzeźbiarskich z Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19554#0067
Karol Myśliwiec
0 NIEKTÓRYCH EGIPSKICH MODELACH RZEŹBIARSKICH
Z MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
W
T T zespole zabytków, pochodzących z polsko-francuskich wykopalisk w Edtu, w latach
1936—1939, i znajdujących się obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie, oryginalną grupę
stanowią modele rzeźbiarskie, znalezione w dwu pomieszczeniach domu z okresu ptolemejskie-
go1. Są to fragmenty płytek wapiennych i piaskowcowych o powierzchni pokrytej płasko rzeź-
bionymi lub rysowanymi motywami dekoracyjnymi, wśród których przeważają sylwetki zwie-
rząt i ludzi lub ich fragmenty, znaki hieroglificzne bądź też wyłącznie żłobiona kratownica2.
Wiele z nich opracowanych jest dwustronnie, niektóre posiadają ślady „siatki proporcji" na
najwyższych partiach reliefu, a przede wszystkim na ramie, pozostawianej celowo wzdłuż brze-
gów płytek, zapewne dla ułatwienia pomiarów kopistom3.
Analiza ikonograficzna znalezionych modeli prowadzi do wniosku, że zawierają one ele-
menty dekoracji ściennej świątyni okresu ptolemejskiego, zatem służyły najprawdopodobniej
jednemu z dekoratorów świątyni Horusa w Edfu, hodowanej i rozbudowywanej na przestrzeni
przeszło 150 lat, poczynając od Ptolemeusza III Euergetesa (kamień węgielny pod budowę
świątyni położono w 237 r.p.n.e.). Dokładniejsze datowanie zespołu modeli rzeźbiarskich umoż-
liwia analiza znalezionego wraz z nimi szkicu malarskiego, pochodzącego najprawdopodobniej
z okresu panowania Ptolemeusza VII Ne os Philopatora lub Ptolemeusza VIII Euergetesa II
Physkona (170—116 p.n.e.)4.
1 K. Michałowski, Ch. Desroches-Noblecourt, Fouilles franco-polonaises. Rapports, III,
Tell Edfou 1939. Le Caire 1950, s. 119, 167—172, tabl. 10—13, pi. IV (Plan General, Annees 1937—1939).
2 Poza publikacją wykopalisk, niektóre ze znalezionych w Edfu modeli rzeźbiarskich omówione zostały w ar-
tykule: K. Myśliwiec, Egipskie modele rzeźbiarskie okresu ptolemejskiego. Meander, 7—8, 1968, s. 319—326
(il. 5—10).
3 Terminy „kratownica" i „siatka proporcji" używane są wymiennie. Modułem siatki proporcji nazywamy
długość boku jednego jej kwadratu. W sprawie funkcji siatki proporcji i jej odróżnienia od siatki, jaką posługiwał
się kopista, porównaj: M. B a u d, Les dessins ebauches de la necropole thebaine au temps du Nouvel Empire.
Le Caire 1935.
4 K. Myśliwiec, Une esąuisse du decorateur du tempie d"Horus a Edfou. Etudes et Travaux du Centrę
d'Archeologie Mediterraneenne de 1'Academie Polonaise des Sciences, IV (w druku).
63
0 NIEKTÓRYCH EGIPSKICH MODELACH RZEŹBIARSKICH
Z MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
W
T T zespole zabytków, pochodzących z polsko-francuskich wykopalisk w Edtu, w latach
1936—1939, i znajdujących się obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie, oryginalną grupę
stanowią modele rzeźbiarskie, znalezione w dwu pomieszczeniach domu z okresu ptolemejskie-
go1. Są to fragmenty płytek wapiennych i piaskowcowych o powierzchni pokrytej płasko rzeź-
bionymi lub rysowanymi motywami dekoracyjnymi, wśród których przeważają sylwetki zwie-
rząt i ludzi lub ich fragmenty, znaki hieroglificzne bądź też wyłącznie żłobiona kratownica2.
Wiele z nich opracowanych jest dwustronnie, niektóre posiadają ślady „siatki proporcji" na
najwyższych partiach reliefu, a przede wszystkim na ramie, pozostawianej celowo wzdłuż brze-
gów płytek, zapewne dla ułatwienia pomiarów kopistom3.
Analiza ikonograficzna znalezionych modeli prowadzi do wniosku, że zawierają one ele-
menty dekoracji ściennej świątyni okresu ptolemejskiego, zatem służyły najprawdopodobniej
jednemu z dekoratorów świątyni Horusa w Edfu, hodowanej i rozbudowywanej na przestrzeni
przeszło 150 lat, poczynając od Ptolemeusza III Euergetesa (kamień węgielny pod budowę
świątyni położono w 237 r.p.n.e.). Dokładniejsze datowanie zespołu modeli rzeźbiarskich umoż-
liwia analiza znalezionego wraz z nimi szkicu malarskiego, pochodzącego najprawdopodobniej
z okresu panowania Ptolemeusza VII Ne os Philopatora lub Ptolemeusza VIII Euergetesa II
Physkona (170—116 p.n.e.)4.
1 K. Michałowski, Ch. Desroches-Noblecourt, Fouilles franco-polonaises. Rapports, III,
Tell Edfou 1939. Le Caire 1950, s. 119, 167—172, tabl. 10—13, pi. IV (Plan General, Annees 1937—1939).
2 Poza publikacją wykopalisk, niektóre ze znalezionych w Edfu modeli rzeźbiarskich omówione zostały w ar-
tykule: K. Myśliwiec, Egipskie modele rzeźbiarskie okresu ptolemejskiego. Meander, 7—8, 1968, s. 319—326
(il. 5—10).
3 Terminy „kratownica" i „siatka proporcji" używane są wymiennie. Modułem siatki proporcji nazywamy
długość boku jednego jej kwadratu. W sprawie funkcji siatki proporcji i jej odróżnienia od siatki, jaką posługiwał
się kopista, porównaj: M. B a u d, Les dessins ebauches de la necropole thebaine au temps du Nouvel Empire.
Le Caire 1935.
4 K. Myśliwiec, Une esąuisse du decorateur du tempie d"Horus a Edfou. Etudes et Travaux du Centrę
d'Archeologie Mediterraneenne de 1'Academie Polonaise des Sciences, IV (w druku).
63