Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (14.1970)

Hanna Jędrzejewska

KONSERWACJA MALOWIDŁA Z NISZY Z KATEDRY W FARAS

O

V_^gólne założenia konserwatorskie przyjęte dla malowideł z Faras1 musiały być w ciągu
pracy odpowiednio dostosowywane do indywidualnej charakterystyki poszczególnych obiek-
tów. Wiele takich dodatkowych problemów przyniosła nisza z przedsionka katedry2. Jej cylin-
dryczna forma i sklepiona czasza (il. 1), jak również znaczne wymiary3 i bardzo złożony układ na-
warstwień stworzyły konieczność opracowania szeregu nowych rozwiązań technicznych oraz
wprowadzenia pewnych zmian w procesach stosowanych do malowideł płaskich, oczywiście
w ramach ogólnie przyjętych podstawowych założeń.

Przed zabiegiem zdejmowania malowidła ze ścian katedry4 zostało ono zabezpieczone, tak
jak i wszystkie inne malowidła w Faras, przez naklejenie na lico farby warstw bibułki japoń-
skiej i merli z pomocą mieszaniny woskowej wprasowanej gorącym żelazkiem. Na tak przygo-
towaną powierzchnię nałożono następnie ok. 2 cm warstwę gipsu i zbudowano podpierającą

1 Technika konserwacji malowideł ściennych z Faras przywiezionych do Polski została opracowana w La-
boratorium Badawczym przy Galerii Sztuki Starożytnej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Bliższe szczegóły
znaleźć można w:

H. Jędrzejewska, Konserwacja dwóch malowideł ściennych z Faras. Rocznik Muzeum Narodowego
w Warszawie, IX, 1965, s. 217—261; H. Jędrzejewska, Zagadnienia konserwacji malowideł ściennych
z wykopalisk archeologicznych. Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, t. XI, Seria B, 1965, s. 237—254;
H. Jędrzejewska, The conservation of wall-paintings from Faras. Bulletin du Musee National de Varsovie,
VII, 1966, z. 3, s. 81—89; H. Jędrzejewska, Conservation of the mural paintings from Faras. Museum
(UNESCO), XIX, 1966, s. 204—208.

2 Nisza została wymurowana w miejscu dawnego głównego portalu katedry, w drugiej połowie w. IX. Obec-
nie widoczne malowidło (Madonna Eleusa) datowane jest na sam koniec w. X. Patrz K. Michałowski,
Faras, Die Kathedrale aus dem Wustensand. Zurich-Kóln 1967, s. 106.

3 Wymiary niszy: wysokość w pionie 283 cm, szerokość u podstawy 163 cm, głębokość u podstawy 44 cm.

4 Prace przy zabezpieczaniu i zdejmowaniu malowideł ze ścian w Faras zaprojektował i wykonał kons. Jó-
zef Gazy.

431