Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Architektura barokowa Brazylii

23

mi w przestronnych pokojach mieściły się piękne meble zjacarandy i słusznie
sławne srebra portugalskie: one też należały do „stylu kolonialnego” Brazylii.

IV

Architektura kościelna stanowi ogromną większość zabytków brazylij-
skich. W niej zaś przeważają kościoły klasztorne. Każde z miast Brazylii obok
kościoła parafialnego posiada - w zależności od znaczenia, j akie miało w XVII,
a zwłaszcza w XVIII w. - kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt kościołów wznie-
sionych przez zakony i zgromadzenia religijne. Wielkie zakony rozpoczęły swa
działalność jeszcze w końcu XVI w.; najpierw osiedli jezuici, potem karmelici,
którzy od 1580 mieli swój dom w Rio; w Brazylii od 1581 najpierw w Bahii, od
1589 wRio, później wOlindzie, Santos, Campos;9 franciszkanie od 1585, naj-
pierw wOlindzie, a od 1587 w Bahii.10 Jezuitów dawno już nie ma w Brazylii,
inne natomiast zakony pozostały i nie ma wręcz starszego miasta w kraju bez
„Carmo”, „S. Bento” (św. Benedykt) i„S. Francisco”.


Obok kościołów klasztornych
ważną pozycję stanowią kościoły
konfraterni świeckich (jrmaodades).
Konfraterni było wiele: stanowi-
ły naturalny wyraz życia religijne-
go Iberyjczyków. Nie ustalały się
tu, jak w Europie, przy kościołach,
lecz budowały kościoły własne: ob-
jaw zwiększonych potrzeb religij-
nych i większej zamożności kolo-
nialistów. W szczególności „trzecie
zakony” miewały tu własne świąty-
nie, np. franciszkanów w Bahii lub
karmelitów w Recife. W Rio de Ja-
neiro kościół S. Francisco de Peni-
tentia i kościół Krzyża Wojskowego,
wzniesiony przez kongregację ofi-
cerów, należą do najpiękniejszych,
najwykwintniej ozdobionych świą-
tyń Brazylii.

[2. S. Francisco Terceiro - Bahia (fot. Ewa Kubiak)]

9 Mosteiro 1927.
10 Sinzig 1933: 12.