Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Sztuka Ameryki Łacińskiej 2011, nr 1

ISSN 2299-260X

Święte obrazy na blasze malowane

Marta Skwirowska
(Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata)

Malarstwo religijnych obrazków na blasze przedstawiające sceny biblijne,
świętych oraz cudowne wydarzenia rozkwitło w XIX w. w centralnym Meksy-
ku. Dziś te małe obrazki popularnie zwane retablosx odnajdywane są w mek-
sykańskich domach, kapliczkach, na targach, w sklepach antykwarycznych
zarówno w Meksyku, jak i w Stanach Zjednoczonych. Współczesne zaintere-
sowanie sztuką ludową stworzyło miejsce także i dla nich. Mimo że coraz chęt-
niej kupowane przez turystów i kolekcjonerów, to dopiero w drugiej połowie
XX w. doczekały się kilku większych monograficznych opracowań. Niejedno-
krotnie wspominali o nich znani folkloryści meksykańscy, m.in. Carlos Espe-
jel, Porfirio Martínez Peñaloza czy Xavier Moyssén. W wydaniu z 1922 r., na
kartach Las Artes Populares en México pisał o nich Gerardo Murillo, znany
jako Dr Atl1 2. Jedną z pierwszych monografii poświęconych malarstwu wotyw-
nemu, była praca Roberto Montenegro Retablos de México (ex-votos). Mexican
Votive Paintings wydana w Meksyku w 1950 r.
Uznana badaczka, historyk sztuki, Gloria Fraser Giffords poświęciła wie-
le lat pracy na zbadanie tego fascynującego tematu. W przedmowie zamiesz-

1 Oprócz klasycznego znacznie tego słowa - ołtarz, w potocznym użyciu retablo (l.mn. re-
tablas') odnosi się właśnie do obrazów na blasze, o charakterze sakralnym, które mogą zarów-
no ukazywać Chrystusa, Marię, świętych, jak i wydarzenia o charakterze cudownym (milagros).
2 Murillo 1922: rozdz. XX: La Pintura, t. II: 89-115.