Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Sztuka Ameryki Łacińskiej 2011, nr 1

ISSN 2299-260X

Badania etnograficzne Borysa Malkina
w świetle listów do Heleny Przestalskiej-Malkin.
Wyprawa do Indian Kofán

Magdalena Nierzwicka
(Muzeum Okręgowe w Toruniu,
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata)

Borys Malkin był antropologiem, entomologiem i podróżnikiem, który
prawie 40 lat swego życia spędził na prowadzeniu badań terenowych wśród
tubylczych ludów Ameryki Południowej, dogłębnie poznając i dokumentując
na fotografii i taśmie filmowej ich życie codzienne oraz obyczaje. Stał się jed-
nocześnie wybitnym kolekcjonerem indiańskich obiektów kultury materialnej,
zebrawszy ich w trakcie swego niezwykle pracowitego życia blisko 17 tysięcy.
Gromadzone z wielką rzetelnością i znawstwem stały się wartościowym mate-
riałem etnograficznym, trafiając do zbiorów wielu czołowych muzeów amery-
kańskich i europejskich, w tym również i polskich1.
Urodził się 20 listopada 1917 r. w Witebsku, a dzieciństwo i wczesną mło-
dość spędził w Warszawie. Od najmłodszych lat posiadał ściśle ukierunkowa-
ną pasję. Przejawiał nieukrywaną ciekawość poznawania świata, namiętnie
studiując i przerysowując mapy, a także pogłębiając wiedzę o odległych kra-
1 Rzetelny wykaz muzeów przechowujących kolekcje Malkina oraz szczegółowe kalen-
darium jego podróży badawczych opracował i zamieścił Mariusz Kairski w aneksach książki
B. Malkina, Odchodzący świat. Tropem kultur indiańskich i świata przyrody Ameryki Południo-
wej-, (Malkin 2007) Dane te ukazały się również w artykule M. Kairskiego i J. Jaskulskiego (Ka-
irski, Jaskulski 1999).