Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Sztuka Ameryki Łacińskiej 2011, nr 1

ISSN 2299-260X

Motywy pochodzenia europejskiego jako jeden
z aspektów badań nad stylistyką mestizo w barokowej
architekturze Wicekrólestwa Peru

Agata Andrzejewska
(Uniwersytet Łódzki,
Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata)

Terminologia dotycząca południowoamerykańskiej architektury baroko-
wej stanowi pole dyskusji dla historyków sztuki co najmniej od początków
XX w. Wtedy to bowiem zwróciło uwagę badaczy intrygujące, acz efemerycz-
ne zjawisko, które w zauważalny sposób zaznaczyło w XVII i XVIII w. swo-
ją obecność na fasadach znacznej liczby kościołów na obszarze dawnego wi-
cekrólestwa Peru. Stosowane określenia dla tej stylistyki to m.in. „architektura
ludowa”, jak nazywają Graziano Gasparini1 i „barok andyjski”, którym to ter-
minem posługują się José de Mesa i Teresa Gisbert2. Jednakże, najczęściej uży-
waną obecnie nazwą jest „styl metyski”, dla którego stosować będę oryginalne
hiszpańskojęzyczne określenie mestizo.
Naukowcy starali się znaleźć odpowiedni termin, który odnosiłby się
do sztuki powstałej w wyniku połączenia wpływów europejskich z tubylczy-
mi. Już na początku XX w. Martin Noel, architekt i historyk argentyński, użył
określenia „hiszpańsko-indiański”. W latach 30. ten sam badacz zaczął stoso-
wać terminy: „ibero-andyjski” oraz „indiańsko-peruwiański”. W 1938 r. po raz
1 Gasparini 1966: 51; Autor nazywa sztukę mestizo architekturą „popular”, która oznacza ar-
chitekturę ludową.
2 Mesa, Gisbert 1975: 9. Mesa i Gisbert używają nazwy „barroco Andino” oznaczający ba-
rok andyjski.