Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

72

Katarzyna Szoblik

oraz środowiska naturalnego. Oprócz tekstu, spisanego w języku nahuatl i hisz-
pańskim, Kodeks bogaty jest także w ilustracje sporządzone prawdopodobnie
przez informatorów indiańskich. W Księdze X, zatytułowanej „Ludzie”, w roz-
dziale XV poświęconym „Dwunastu rodzajom złych kobiet”, znaleźć można
trzy obrazki przedstawiające kobiety określane w świecie azteckim mianem
ahuianime. Nazwa ta pochodzi od czasownika ahuia tłumaczonego przez au-
tora jednego z pierwszych słowników języka nahuatl, brata Alonso de Molina,
jako alegrarse („radować się) oraz tenerlo necesario y estar contento („mieć
to czego się potrzebuje i być zadowolonym”)2. Do rdzenia dodany został przy-
rostek -ni tworzący rzeczownik odczasownikowy i wskazujący na wykonaw-
cę czynności. Kończący wyraz przyrostek -me tworzy liczbę mnogą. A zatem
słowo ahuianime można przetłumaczyć jako „te które się radują, mają to czego
potrzebują i są zadowolone”.
W kulturze azteckiej nazwa ta odnosiła się do grupy niezamężnych ko-
biet, które towarzyszyły najwyższym rangą wojownikom azteckim w różnych
sytuacjach życia religijnego, politycznego, a także kulturalnego. Jak wynika
z relacji Sahaguna3 brały one udział w takich świętach religijnych jak: Tlacaxi-
pehualiztli („Obdzieranie ludzi ze skóry”), Huey Tecuhilhuitl („Wielkie świę-
to możnych”) czy Tlaxuchimaco („Ofiara z kwiatów”), gdzie tańczyły u boku
wyróżnionych na polu bitwy wojowników oraz w fieście zwanej Toxcatl,
gdzie towarzyszyły młodzieńcowi uosabiającemu boga Tezcatlipokę. Ponad-
to, uczestniczyły one w regularnych spotkaniach odbywających się w tak zwa-
nym cuicacalli („dom śpiewu”), gdzie swoim tańcem i śpiewem umilały czas
samotnym wojownikom. Ze względu na możliwy kontekst erotyczny tych rela-
cji, hiszpańscy misjonarze najczęściej określali je mianem „prostytutek”. Sam
Molina, w swoim słowniku definiuje ahuiani jako puta, o mala muger („ladacz-
nica lub zła kobieta”)4, mimo iż, jak wykazaliśmy powyżej, dosłowne tłuma-
czenie tego słowa jest drastycznie inne. Co więcej, wszelkie pozostałe wyrazy
tworzone na podstawie rdzenia ahuia, w żaden sposób nie nawiązują do poda-
nego przez misjonarza znaczenia5.

2 Molina 1992 1: 8r; 2: 9v; W związku z tym, że cytowany tu słownik składa się z dwóch czę-
ści: 1. hiszpański-nahuatl i 2. nahuatl-hiszpański, oznaczamy je odpowiednio 1 i 2.
3 Sahaguna 1988: 77-177.
4 Molina 1992, 2: 9v.
5 Przykładowo: ahuiac — cosa suave y olorosa, o cosa gustosa (rzecz delikatna i pachnąca,
rzecz przyjemna); auiacayotl - suavidad o fragrancia, o olor de cosa sabrosa y gustosa (deli-
katność lub woń lub zapach rzeczy smacznej i przyjemnej); ahuialia-perfumar o sahumar algo
(perfumować lub okadzać). Jedynie słowa pochodzące od całego słowa ahuiani nawiązują do po-
jęcia prostytucji, np. ahuianiti - ser puta (być ladacznicą); ahuiani calli-burdel, o putería (bur-
del, dom schadzek). Przy tej okazji warto jednak pamiętać, iż teksty spisywane przez misjonarzy,
w mniej lub bardziej świadomy sposób definiowały rzeczywistość aztecką przez pryzmat kultury