DOI article:
Nierzwicka, Magdalena: Badania etnograficzne Borysa Malkina w świetle listów do Heleny Przestalskiej-Malkin: wyprawa do Indian Kofán
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0101
Badania etnograficzne Borysa Malkina. ..
97
mnie abym napisał coś o podróżach, zresztą nie od dzisiaj uważa, że ze
wszystkich, z którymi korespondował ja piszę najciekawsze listy...
W dalszej części tej korespondencji Malkin przywołał słowa swego daw-
nego profesora archeologii i kultury materialnej - Douglasa Osbome’a:
Ja i Carolyne przechowujemy Twoje wszystkie listy z podróży do „dzi-
kich” oraz po muzeach i chętnie Ci będziemy tym służyć - Ty pewnie je-
steś za głupi, aby przechowywać ich kopie!7.
Korespondencja wysyłana do Heleny Przestalskiej-Malkin zestawiona
z relacjami drukowanymi przez Borysa Malkina na łamach czasopisma „Po-
znaj Świat” oraz w napisanej z ogromną pasją książce Odchodzący świat, po-
zwala uzyskać pełniejszy obraz życia badacza. Dzięki nim poznajemy kulisy
układania planów badawczych, czynionych przygotowań do podróży, ale i per-
turbacji związanych z uzyskaniem pozwoleń na wyjazdy w głąb kraju, jakie
miewał m.in. w Brazylii; kłopotów z załatwieniem transportu umożliwiającego
przemieszczanie się po trudno dostępnych terenach wiodących do osad indiań-
skich. Były to dla Malkina frustrujące dni bezczynnego oczekiwania, będące
zarazem marnowaniem pieniędzy i czasu, który pragnął spożytkować na prace
w terenie: „nie wiesz, jak bardzo mnie nogi swędzą - tak chcę się tam dostać
i zabrać do roboty i strzelać zdjęcia” - pisał do Heleny podczas przedłużającej
się podróży do kolumbijskich Indian Yuko8.
Malkin przez lata wypracował pewien system działania. Obierał sobie
miejsce tymczasowego zamieszkania, dobierając je tak, aby najłatwiej było
organizować wyprawy do osad indiańskich, które w danym czasie zamierzał
przebadać i dokumentować9. Po podróżach powracał do swej bazy z pozyska-
nymi przedmiotami kultury materialnej oraz okazami entomologicznymi i zoo-
logicznymi, gdzie dokonywał szczegółowego opracowania zbiorów, opisując
je, nadając im etykietki, identyfikujące oraz wysyłając do muzeum, które na
daną kolekcję czekało.
Do Indian Kofán10 zamieszkujących rejon lasów tropikalnych Amazonii
na pograniczu północno-wschodniego Ekwadoru i południowo-zachodniej Ko-
lumbii, Borys Malkin wyprawiał się dwukrotnie: w 1970 i 1971 r. Pierwszą po-
7 List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, 1967, s. 2.
8 List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, Becerril, dep. Cesar, 15 lipca 1968, s. 1.
9 W korespondencji wielokrotnie wspominał, jakie problemy miał z oczekiwaniem na zezwo-
lenia na wyruszenie w głąb kraju do Indian. Szczególnie ciężko formalności wyjazdowe zała-
twiało się w Brazylii; List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, 24 maja 1960 r.
10 Język Indian Kofán częściowo wywodzi się z rodziny językowej chibcha, pozostając zara-
zem językiem izolowanym; (Kairski 1999: 60) Mówi nim obecnie około 1500 osób.
97
mnie abym napisał coś o podróżach, zresztą nie od dzisiaj uważa, że ze
wszystkich, z którymi korespondował ja piszę najciekawsze listy...
W dalszej części tej korespondencji Malkin przywołał słowa swego daw-
nego profesora archeologii i kultury materialnej - Douglasa Osbome’a:
Ja i Carolyne przechowujemy Twoje wszystkie listy z podróży do „dzi-
kich” oraz po muzeach i chętnie Ci będziemy tym służyć - Ty pewnie je-
steś za głupi, aby przechowywać ich kopie!7.
Korespondencja wysyłana do Heleny Przestalskiej-Malkin zestawiona
z relacjami drukowanymi przez Borysa Malkina na łamach czasopisma „Po-
znaj Świat” oraz w napisanej z ogromną pasją książce Odchodzący świat, po-
zwala uzyskać pełniejszy obraz życia badacza. Dzięki nim poznajemy kulisy
układania planów badawczych, czynionych przygotowań do podróży, ale i per-
turbacji związanych z uzyskaniem pozwoleń na wyjazdy w głąb kraju, jakie
miewał m.in. w Brazylii; kłopotów z załatwieniem transportu umożliwiającego
przemieszczanie się po trudno dostępnych terenach wiodących do osad indiań-
skich. Były to dla Malkina frustrujące dni bezczynnego oczekiwania, będące
zarazem marnowaniem pieniędzy i czasu, który pragnął spożytkować na prace
w terenie: „nie wiesz, jak bardzo mnie nogi swędzą - tak chcę się tam dostać
i zabrać do roboty i strzelać zdjęcia” - pisał do Heleny podczas przedłużającej
się podróży do kolumbijskich Indian Yuko8.
Malkin przez lata wypracował pewien system działania. Obierał sobie
miejsce tymczasowego zamieszkania, dobierając je tak, aby najłatwiej było
organizować wyprawy do osad indiańskich, które w danym czasie zamierzał
przebadać i dokumentować9. Po podróżach powracał do swej bazy z pozyska-
nymi przedmiotami kultury materialnej oraz okazami entomologicznymi i zoo-
logicznymi, gdzie dokonywał szczegółowego opracowania zbiorów, opisując
je, nadając im etykietki, identyfikujące oraz wysyłając do muzeum, które na
daną kolekcję czekało.
Do Indian Kofán10 zamieszkujących rejon lasów tropikalnych Amazonii
na pograniczu północno-wschodniego Ekwadoru i południowo-zachodniej Ko-
lumbii, Borys Malkin wyprawiał się dwukrotnie: w 1970 i 1971 r. Pierwszą po-
7 List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, 1967, s. 2.
8 List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, Becerril, dep. Cesar, 15 lipca 1968, s. 1.
9 W korespondencji wielokrotnie wspominał, jakie problemy miał z oczekiwaniem na zezwo-
lenia na wyruszenie w głąb kraju do Indian. Szczególnie ciężko formalności wyjazdowe zała-
twiało się w Brazylii; List Borysa Malkina do Heleny Przestalskiej, 24 maja 1960 r.
10 Język Indian Kofán częściowo wywodzi się z rodziny językowej chibcha, pozostając zara-
zem językiem izolowanym; (Kairski 1999: 60) Mówi nim obecnie około 1500 osób.