DOI article:
Nierzwicka, Magdalena: Badania etnograficzne Borysa Malkina w świetle listów do Heleny Przestalskiej-Malkin: wyprawa do Indian Kofán
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0110
106
Magdalena Nierzwicka
nów nie interesowały ze względu na ich zbyt małą „atrakcyjność” estetyczną46,
a wyrabiane łuki badacz określił żartobliwie mianem „okropnie tandetnych”47.
Etnograf udokumentował na fotografiach oraz taśmie filmowej kolejne ty-
powe zajęcia Indian. Tym razem stworzone trzy filmy ukazywały wyrób trady-
cyjnej ceramiki48, której wytwarzaniem zajmowało się już coraz mniej kobiet
w wiosce49, powstawanie naszyjnika z zębów dzikiej świni - pekari50 oraz pro-
dukcję halucynogennego napoju yokoix.
Ważną częścią życia Indian Kofán, jak i wielu grup etnicznych zamiesz-
kujących niektóre rejony Peru, Kolumbii i Ekwadoru jest rytuał spożywania
halucynogennego napoju ayahuasca (yoko) będącego wywarem z amazońskiej
roślin wywołującym barwne sny i wizje. Wywar ten znany jest pod wieloma
nazwami pośród różnych plemion.
Obrzęd związany z piciem ayahuasco, w którym uczestniczyli jedynie
mężczyźni, stanowił i stanowi do dziś część systemu religijnego Indian Kofán
zwalczanego od lat przez misjonarzy ewangelickich52. Malkin pisał o rytuale
w następujący sposób:
Jest to narkotyk silny, który wywołuje symptomy upicia, a zarazem pro-
dukuje wizje. Ten szczególny wywar, z jakiejś nieznanej mi rośliny53
jest w pospolitym użyciu wśród plemion tych terenów, jak i Sibundoy...
Mężczyźni... stroją się fantastycznie: w naszyjniki koralowe i z zębów
dzikich zwierząt, zauszniki, kolczyki i korony z piór54.
Podczas ceremonii szaman przygotowujący napój przywdziewał imponu-
jącą koronę składającą się z okrągłej opaski wykonanej z paska kory ozdobio-
nego promieniście piórkami tukana lub papug. Z tyłu posiadała zazwyczaj dłu-
gie pióra z ogona ary oraz pęk piór opadający dekoracyjnie na plecy55. Obrzęd
46 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 31 VIII 1971, s. 3.
47 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 31 VIII 1971, s. 3.
48 Malkin 1975c: Film E 1947.
49 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa de Sucumbios. Rio
San Miguel 27 VIII 1971, s. 2.
50 Malkin 1 975b: Film E 2097.
51 Malkin 1975g: Film E 1946.
52 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 5 IX 1971, s. 5.
53 To połączenie wywaru uzyskanego z pnącza Banisteriopsis caapi oraz liściastej rośliny
(JPsychotria 1999', Pankalla 2000 - rozdział: Miejsce mitu w porządku kulturowym Indian Ko-
fan).
54 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa. Rio San Miguel
15 X 1970, s. 5.
55 Tego rodzaju korona pochodząca z kolekcji Malkina znajduje się m. in. w zbiorach Ameri-
can Museum of Natural History w Nowym Jorku, nr katalogowy 40.1/ 3876, (http://anthro.amnh.
org/anthropology/databases /common/ image dup.cfm?catno=40.1/ 3876&site=P)
Magdalena Nierzwicka
nów nie interesowały ze względu na ich zbyt małą „atrakcyjność” estetyczną46,
a wyrabiane łuki badacz określił żartobliwie mianem „okropnie tandetnych”47.
Etnograf udokumentował na fotografiach oraz taśmie filmowej kolejne ty-
powe zajęcia Indian. Tym razem stworzone trzy filmy ukazywały wyrób trady-
cyjnej ceramiki48, której wytwarzaniem zajmowało się już coraz mniej kobiet
w wiosce49, powstawanie naszyjnika z zębów dzikiej świni - pekari50 oraz pro-
dukcję halucynogennego napoju yokoix.
Ważną częścią życia Indian Kofán, jak i wielu grup etnicznych zamiesz-
kujących niektóre rejony Peru, Kolumbii i Ekwadoru jest rytuał spożywania
halucynogennego napoju ayahuasca (yoko) będącego wywarem z amazońskiej
roślin wywołującym barwne sny i wizje. Wywar ten znany jest pod wieloma
nazwami pośród różnych plemion.
Obrzęd związany z piciem ayahuasco, w którym uczestniczyli jedynie
mężczyźni, stanowił i stanowi do dziś część systemu religijnego Indian Kofán
zwalczanego od lat przez misjonarzy ewangelickich52. Malkin pisał o rytuale
w następujący sposób:
Jest to narkotyk silny, który wywołuje symptomy upicia, a zarazem pro-
dukuje wizje. Ten szczególny wywar, z jakiejś nieznanej mi rośliny53
jest w pospolitym użyciu wśród plemion tych terenów, jak i Sibundoy...
Mężczyźni... stroją się fantastycznie: w naszyjniki koralowe i z zębów
dzikich zwierząt, zauszniki, kolczyki i korony z piór54.
Podczas ceremonii szaman przygotowujący napój przywdziewał imponu-
jącą koronę składającą się z okrągłej opaski wykonanej z paska kory ozdobio-
nego promieniście piórkami tukana lub papug. Z tyłu posiadała zazwyczaj dłu-
gie pióra z ogona ary oraz pęk piór opadający dekoracyjnie na plecy55. Obrzęd
46 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 31 VIII 1971, s. 3.
47 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 31 VIII 1971, s. 3.
48 Malkin 1975c: Film E 1947.
49 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa de Sucumbios. Rio
San Miguel 27 VIII 1971, s. 2.
50 Malkin 1 975b: Film E 2097.
51 Malkin 1975g: Film E 1946.
52 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa 5 IX 1971, s. 5.
53 To połączenie wywaru uzyskanego z pnącza Banisteriopsis caapi oraz liściastej rośliny
(JPsychotria 1999', Pankalla 2000 - rozdział: Miejsce mitu w porządku kulturowym Indian Ko-
fan).
54 Kronika Borysa Malkina spisana dla Heleny Przestalskiej, Santa Rosa. Rio San Miguel
15 X 1970, s. 5.
55 Tego rodzaju korona pochodząca z kolekcji Malkina znajduje się m. in. w zbiorach Ameri-
can Museum of Natural History w Nowym Jorku, nr katalogowy 40.1/ 3876, (http://anthro.amnh.
org/anthropology/databases /common/ image dup.cfm?catno=40.1/ 3876&site=P)