Przedstawienia brazylijskich kobiet kanibali w Americae Tertia Pars

179


[8. Vanitas, Jacob de Gheyn II (1565-1629), olej 1603]

Dzieło Trzy etapy życia i śmierć Baldunga jest w gruncie rzeczy bardzo
bliskie reprezentacjom starych indiańskich kobiet przedstawionych przez jego
flamandzkiego kolegę. W rzeczywistości młoda Indianka i stare kobiety są ze
sobą powiązane - ukazują przemijanie, a więc i przyszłość młodej i pięknej ko-
biety, to co ją czeka: degradacja ciała i starzenie się. De Bry posuwa się jednak
w swoim założeniu dalej niż Baldung w Trzech etapach życia i nie tylko bezli-
tośnie pokazuje konsekwencje upływu czasu i utratę młodości oraz piękna, lecz
ucieka się także do przedstawienia praktyk antropofagicznych, które jako czy-
ny grzeszne i okrutne zobrazowane zostały poprzez fizyczną degradację ciała
i jego rozkład [il. 7].
Trzecim rodzajem obrazów, w których wykorzystywano wizerunki sta-
rych kobiet, są przedstawienia związane z tematyką czarów, najbardziej rozpo-
wszechnione między XV a XVII w. Do najwybitniejszych artystów tworzących
ryciny ukazujące czarownice należą Baldung, Dürer, Abraham Saur i Gerard
d'Euphrate. Na litografiach wykonanych przez wymienionych artystów spo-
tkamy zarówno stare kobiety-czarownice o obwisłych piersiach, pomarsz-