DOI Artikel:
Rubial García, Antonio; Bieñko de Peralta, Doris: Swięta Gertruda Wielka - kult i ikonografia w sztuce kolonialnej Nowej Hiszpanii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0203
Święta Gertruda Wielka - kult i ikonografia w sztuce kolonialnej. ..
199
samego zakonu), wskazuje na to, że odbiór modelu oferowanego przez kontrre-
formację cieszył się dużym powodzeniem.
Od 1614 r. istniał co prawda w mieście Meksyk kościół Monserrate ojców
benedyktynów, ale jego wpływ na życie miasta był niewielki. W domu zakon-
nym mieszkała niewielka grupa zakonników (było ich tylko kilku i nie mie-
li nowicjatu, bracia przybywali z Europy). Ich głównym celem było zbieranie
datków dla zakonu w Hiszpanii. Z pewnością klasztor miał wpływ na rozpo-
wszechnianie się kultu, do dziś na fasadzie jego kościoła widoczna jest rzeźba
św. Gertrudy i św. Benedykta. Istnieją też wzmianki o bractwie św. Gertrudy
i jej kaplicy ufundowanej przy tym kościele, a także wydane drukiem w 1723 r.
z okazji jej święta kazanie, autorstwa franciszkanina Francisco Moreno, które
było wygłoszone do członków bractwa21.
Jednak nic nie wskazuje na to, aby istniało jakiekolwiek powiązanie mię-
dzy wpływami tego zakonu, a ukazaniem się w tym okresie innych licznych
publikacji o świętej. Oprócz wymienionego kazania, ukazały się w Nowej
Hiszpanii również nowenny, teksty triduum, ćwiczenia religijne i tzw. krót-
kie streszczenia życia świętej Gertrudy, którym towarzyszyły też wydrukowa-
ne modlitwy, czasami ilustrowane rycinami z jej wizerunkiem. W sumie może-
my się doliczyć 22 wydań opublikowanych w Meksyku i Puebli między 1693 r.
i 1784 r. (dalsze pochodzą z wieku XIX). Tego typu wydania, małego formatu
i w porównaniu z książkami tanie, były w zasadzie dosyć dostępne, adresowa-
ne prawdopodobnie do mniej zamożnej sfery społeczeństwa nowohiszpańskie-
go. Z różnych dokumentów wiadomo, że z tego typu niedrogich wydawnictw
wycinano czasami ryciny i ozdabiano nimi ściany pomieszczeń mieszkalnych.
Trzeba też wspomnieć o nagłówkach drukowanych prac magisterskich,
gdzie umieszczano wizerunek świętego patrona, któremu dedykowano pra-
cę. W Archivo General de la Nación udało się odnaleźć wśród zachowanych
tam prac siedem pochodzących z lat 1723-1757 z rycinami wyobrażającymi
św. Gertrudę (co wskazuje na jej dużą popularność wśród studentów, znacz-
na większość prac dedykowana jest Matce Boskiej lub św. Józefowi). Niektóre
z tych przedstawień powstały pod wpływem grafik z wydań hiszpańskich, inne
odtwarzają modele z rycin meksykańskich22.
Oprócz tekstów drukowanych i rycin świętej, istnieje wiele wzmianek
w różnych źródłach, które wskazują na intensywną asymilację kultu w społe-
czeństwie nowohiszpańskim. Tak na przykład w 1716 r. rajcowie miasta Mek-
syku wspomagani przez kanoników katedralnych, prawdopodobnie pod wpły-
wem arcybiskupa Nowej Hiszpanii, José de Lanciego y Eguilaza, zwrócili się
do papieża z alegatem o ustanowienie obchodów dnia św. Gertrudy w Meksy-
21 Moreno 1723.
22 AGN, Universidad, t. 371: 669; t. 373: 489, 494; t. 375: 150, 587; t. 376: 513; t. 377: 178.
199
samego zakonu), wskazuje na to, że odbiór modelu oferowanego przez kontrre-
formację cieszył się dużym powodzeniem.
Od 1614 r. istniał co prawda w mieście Meksyk kościół Monserrate ojców
benedyktynów, ale jego wpływ na życie miasta był niewielki. W domu zakon-
nym mieszkała niewielka grupa zakonników (było ich tylko kilku i nie mie-
li nowicjatu, bracia przybywali z Europy). Ich głównym celem było zbieranie
datków dla zakonu w Hiszpanii. Z pewnością klasztor miał wpływ na rozpo-
wszechnianie się kultu, do dziś na fasadzie jego kościoła widoczna jest rzeźba
św. Gertrudy i św. Benedykta. Istnieją też wzmianki o bractwie św. Gertrudy
i jej kaplicy ufundowanej przy tym kościele, a także wydane drukiem w 1723 r.
z okazji jej święta kazanie, autorstwa franciszkanina Francisco Moreno, które
było wygłoszone do członków bractwa21.
Jednak nic nie wskazuje na to, aby istniało jakiekolwiek powiązanie mię-
dzy wpływami tego zakonu, a ukazaniem się w tym okresie innych licznych
publikacji o świętej. Oprócz wymienionego kazania, ukazały się w Nowej
Hiszpanii również nowenny, teksty triduum, ćwiczenia religijne i tzw. krót-
kie streszczenia życia świętej Gertrudy, którym towarzyszyły też wydrukowa-
ne modlitwy, czasami ilustrowane rycinami z jej wizerunkiem. W sumie może-
my się doliczyć 22 wydań opublikowanych w Meksyku i Puebli między 1693 r.
i 1784 r. (dalsze pochodzą z wieku XIX). Tego typu wydania, małego formatu
i w porównaniu z książkami tanie, były w zasadzie dosyć dostępne, adresowa-
ne prawdopodobnie do mniej zamożnej sfery społeczeństwa nowohiszpańskie-
go. Z różnych dokumentów wiadomo, że z tego typu niedrogich wydawnictw
wycinano czasami ryciny i ozdabiano nimi ściany pomieszczeń mieszkalnych.
Trzeba też wspomnieć o nagłówkach drukowanych prac magisterskich,
gdzie umieszczano wizerunek świętego patrona, któremu dedykowano pra-
cę. W Archivo General de la Nación udało się odnaleźć wśród zachowanych
tam prac siedem pochodzących z lat 1723-1757 z rycinami wyobrażającymi
św. Gertrudę (co wskazuje na jej dużą popularność wśród studentów, znacz-
na większość prac dedykowana jest Matce Boskiej lub św. Józefowi). Niektóre
z tych przedstawień powstały pod wpływem grafik z wydań hiszpańskich, inne
odtwarzają modele z rycin meksykańskich22.
Oprócz tekstów drukowanych i rycin świętej, istnieje wiele wzmianek
w różnych źródłach, które wskazują na intensywną asymilację kultu w społe-
czeństwie nowohiszpańskim. Tak na przykład w 1716 r. rajcowie miasta Mek-
syku wspomagani przez kanoników katedralnych, prawdopodobnie pod wpły-
wem arcybiskupa Nowej Hiszpanii, José de Lanciego y Eguilaza, zwrócili się
do papieża z alegatem o ustanowienie obchodów dnia św. Gertrudy w Meksy-
21 Moreno 1723.
22 AGN, Universidad, t. 371: 669; t. 373: 489, 494; t. 375: 150, 587; t. 376: 513; t. 377: 178.