DOI Artikel:
Kubiak, Ewa: Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne w malarstwie XVII i XVIII w. w Polsce i Peru
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.52432#0234
230
Ewa Kubiak
de Vosa, jednak ogólny schemat pozostaje podobny61. Również w sztuce Wi-
cekrólestwa Peru scena ta pojawia się na innych obrazach, jak np. w dekoracji
kościoła Curahuara de Carangas w dzisiejszej Boliwii62.
Inne przedstawienia tego samego tematu możemy zobaczyć w Gradúale Kar-
melitańskim z 1644 r. z krakowskiego klasztoru karmelitów na Piasku. W tym
przypadku jasno widać wpływ grafiki Hieronima Wierixa63, która - podobnie
jak ilustracja w krakowskiej księdze - ukazuje ukrzyżowanego Chrystusa po-
nad dwiema postaciami niosącymi ogromną kiść winogron. W przedstawieniu
karmelitańskim postacie te otrzymały mnisie habity64. Podobne przedsawienie
znajduje się w klasztorze franciszkanów w La Paz65.
Powrót wysłanników z Kanaanu pojawił się także w dekoracji naczyń liturgicz-
nych. Jednym z wcześniejszych przykładów z terenów Polski jest dekoracja
romańskiej pateny z Trzemeszna (ok.l 180—1190) przechowywanej w skarbcu
katedry gnieźnieńskiej. Wokół centralnej sceny Ukrzyżowania zostały umiesz-
czone wątki starotestamentowe odnoszące się do treści Nowego Testamentu;
powrót Jozuego i Kaleba z Kanaanu niewątpliwie traktować można jako prefi-
gurację męki i śmierci Chrystusa na krzyżu66 oraz symboliczne przedstawienie
Eucharystii. Ta sama scena została wkomponowana w dekoracje monstrancji
pochodzących z kościołów w Brzezin67, Gliwicach i Bieńkowicach, datowa-
nych na lata 80. i 90. XVII w. Jan Samek łączy te obiekty z warsztatem Hansa
Georga Kolbego, który był aktywny w latach 1673-1697. Dwa pierwsze dzieła
są potwierdzone jako prace warsztatu Kolbego, dwie kolejne zostały mu przy-
pisane w wyniku analizy formalnej i ikonograficznej68.
Podsumowując tę część pracy, warto wskazać na niezwykle interesujące dzie-
ło, w którym nastąpiła kumulacja kilku alegorycznych wątków odnoszących
się do Eucharystii. Mowa tu o obrazie przechowywanym w klasztorze kanoni-
ków regularnych laterańskich w Krakowie i zatytułowanym Alegoria Eucha-
rystii69 [il. 8], Obraz podzielony jest horyzontalnie na trzy strefy. Na samym
dole na osi kompozycji znajduje się przedstawienie kobiety, alegorii Kościoła
z tiarą na głowie i papieskim pastorałem zakończonym krzyżem. Po obu stro-
nach umieszczone zostały sceny symboliczne, które można interpretować jako
61 Guminski, Olszewski 1961:296-297.
62 Gisbert 2008: 50.
63 Mauquoy-Hendrix II 1979: 195.
64 Chrzanowski 1976: 22.
65 Mesa, Gisbert 1973: 13.
66 Skubiszewski 1981: 10-13.
67 KZSP 1964: 6, fig.62.
68 Samek 1967: 157-161; Wcześniej w ikonografii także możemy spotkać scenę Powrotu
zwiadowców z Kanaanu.
69 Nowak, Turdza 2000: il. 95.
Ewa Kubiak
de Vosa, jednak ogólny schemat pozostaje podobny61. Również w sztuce Wi-
cekrólestwa Peru scena ta pojawia się na innych obrazach, jak np. w dekoracji
kościoła Curahuara de Carangas w dzisiejszej Boliwii62.
Inne przedstawienia tego samego tematu możemy zobaczyć w Gradúale Kar-
melitańskim z 1644 r. z krakowskiego klasztoru karmelitów na Piasku. W tym
przypadku jasno widać wpływ grafiki Hieronima Wierixa63, która - podobnie
jak ilustracja w krakowskiej księdze - ukazuje ukrzyżowanego Chrystusa po-
nad dwiema postaciami niosącymi ogromną kiść winogron. W przedstawieniu
karmelitańskim postacie te otrzymały mnisie habity64. Podobne przedsawienie
znajduje się w klasztorze franciszkanów w La Paz65.
Powrót wysłanników z Kanaanu pojawił się także w dekoracji naczyń liturgicz-
nych. Jednym z wcześniejszych przykładów z terenów Polski jest dekoracja
romańskiej pateny z Trzemeszna (ok.l 180—1190) przechowywanej w skarbcu
katedry gnieźnieńskiej. Wokół centralnej sceny Ukrzyżowania zostały umiesz-
czone wątki starotestamentowe odnoszące się do treści Nowego Testamentu;
powrót Jozuego i Kaleba z Kanaanu niewątpliwie traktować można jako prefi-
gurację męki i śmierci Chrystusa na krzyżu66 oraz symboliczne przedstawienie
Eucharystii. Ta sama scena została wkomponowana w dekoracje monstrancji
pochodzących z kościołów w Brzezin67, Gliwicach i Bieńkowicach, datowa-
nych na lata 80. i 90. XVII w. Jan Samek łączy te obiekty z warsztatem Hansa
Georga Kolbego, który był aktywny w latach 1673-1697. Dwa pierwsze dzieła
są potwierdzone jako prace warsztatu Kolbego, dwie kolejne zostały mu przy-
pisane w wyniku analizy formalnej i ikonograficznej68.
Podsumowując tę część pracy, warto wskazać na niezwykle interesujące dzie-
ło, w którym nastąpiła kumulacja kilku alegorycznych wątków odnoszących
się do Eucharystii. Mowa tu o obrazie przechowywanym w klasztorze kanoni-
ków regularnych laterańskich w Krakowie i zatytułowanym Alegoria Eucha-
rystii69 [il. 8], Obraz podzielony jest horyzontalnie na trzy strefy. Na samym
dole na osi kompozycji znajduje się przedstawienie kobiety, alegorii Kościoła
z tiarą na głowie i papieskim pastorałem zakończonym krzyżem. Po obu stro-
nach umieszczone zostały sceny symboliczne, które można interpretować jako
61 Guminski, Olszewski 1961:296-297.
62 Gisbert 2008: 50.
63 Mauquoy-Hendrix II 1979: 195.
64 Chrzanowski 1976: 22.
65 Mesa, Gisbert 1973: 13.
66 Skubiszewski 1981: 10-13.
67 KZSP 1964: 6, fig.62.
68 Samek 1967: 157-161; Wcześniej w ikonografii także możemy spotkać scenę Powrotu
zwiadowców z Kanaanu.
69 Nowak, Turdza 2000: il. 95.