Alegoria Eucharystii - wspólne wzory graficzne. ..

233

tolickiej - zwykle są to postacie w turbanach, próbujące zrzucić monstrancję.
Postać królewska jest odpowiednia do czasów powstania obrazu - można zoba-
czyć władców od Karola II (wstąpił na tron w 1665 r.) aż po Karola IV (zmarł
w 1819 r.)74 Na obrazie z kościoła San Pedro w Limie datowanym na wiek
XVIII został umieszczony dodatkowo św. Tomasz z Akwinu, wielki obrońca
misterium eucharystii oraz alegoryczna postać Wiary obejmująca trzon kolum-
ny. Na innym osiemnastowiecznym płótnie - znajdującym się obecnie w Mu-
seo Colonial de Charcas w Sucre w Boliwii - w górnej strefie kompozycji
przedstawiona została umieszczona w monstrancji Eucharystia podtrzymywa-
na przez alegoryczną postać kobiecą personifikującą Kościół. Poniżej na ko-
lumnie znajduje się apokaliptyczna księga z siedmioma pieczęciami. Po lewej
stronie przedstawiony został Karol IV w królewskim płaszczu podbitym grono-
stajem, a za nim postać kobieca trzymająca sztandar i tarczę z twarzą wzniesio-
ną ku niebu. Po prawej stronie umieszczono władcę muzułmańskiego również
w towarzystwie kobiecej postaci, ukazanej na wpół demonicznie z podwójną
twarzą ludzką i wilczą oraz koźlimi nogami. W dłoniach trzyma sztandar z trze-
ma półksiężycami oraz otwartą księgę - na stronicach widać przedstawienie
skorpiona. W tle toczy się walka pomiędzy chrześcijanami i niewiernymi - sta-
je się ilustracją końca czasów, o których czytamy w Apokalipsie75.
Poza opisanymi już przedstawieniami ogromną popularnością cieszyły się
kompozycje wykonane według prac Rubensa: Triumf Eucharystii nad Nauką
oraz Eucharystia i Kościół. Bez wątpienia ważne w tym przypadku były same
dzieła niderlandzkiego mistrza, które powstały na zamówienie Izabeli Klary
Eugenii z przeznaczeniem do klasztoru Descalzas Reales w Madrycie76. Mistrz
wykonał szkice, które posłużyły jako wzór dla powstałych później arrasów77.
Ich liczne kopie odnajdujemy na Półwyspie Iberyjskim - siedemnastowiecz-
ny Triumf Eucharystii i Kościoła można podziwiać w kościele La Magdalena
w Granadzie78 czy w kościele Mayor Priorial w Puerto de Santa Maria w ka-
plicy Nuestra Señora de Milagros. Kopie dzieł Rubensa wykonane na podsta-
wie licznie powielanych grafik odnaleźć można w całej Ameryce Łacińskiej,
od Meksyku po ziemie Wicekrólestwa Peru. W Nowej Hiszpanii najbardziej
znanym przedstawieniem powtarzającym kompozycję niderlandzkiego mistrza
jest obraz z 1675 r. z zakrystii katedry w Puebli autorstwa Baltasara de Echa-
ve Rioja79. Podobną kompozycję stworzył Pedro Ramirez el Moro, obraz po-

74 Mesa, Gisbert 1982: 308.
75 Mujica Pinilla 2002: 281-283.
76 Trens 1952: 241.
77 Herrero Carretero 2008: 45-65.
78 Navarrete Prieto 1998: 204.
79 Sebastián 1992: 38.