0.5
1 cm
244
Cesar Manrique
ności Indii Zachodnich, jak i przedmioty o wartości kulturowej, które przywo-
zili ze sobą pasażerowie i członkowie załogi wśród towarów o charakterze han-
dlowym. Mowa tu o wytworach artystycznych, obrazach i rzeźbach, a przede
wszystkim o grafikach i materiałach ilustracyjnych w formie manuskryptów
lub druków (książek, luźnych arkuszy, odbitek, grafik)1. Można stwierdzić, że
obiekty o charakterze kulturowym przewożone przez załogi statków odgrywały
pionierską rolę w procesie europeizacji Nowego Świata i tworzeniu symbiozy
kulturalnej, która powstała na skutek spotkania odmiennych cywilizacji. Kon-
takty pomiędzy dwoma światami trwały nieprzerwanie od 1492 r.2 Opracowa-
nia dotyczące książek, grafik, malarstwa, arrasów czy tkanin i obiektów luksu-
sowych pochodzących z Flandrii i wysyłanych do Indii Zachodnich w okresie
od XVI do XVIII w. są przykładem badań, które nie dotyczą ściśle ekono-
micznego wymiaru wymiany handlowej w obrębie imperium hiszpańskiego,
ale rozpowszechniania się, recepcji i wpływów sztuki flamandzkiej po drugiej
stronie Oceanu Atlantyckiego.
2. Stan badań
W 1945 r., w artykule Algunas hellas de Schongauer y Durero en Méxi-
co, profesor Diego Angulo Iñiguez jako pierwszy wskazał, jak ważne były dla
sztuki iberoamerykańskiej piętnastowieczne i szesnastowieczne druki pocho-
dzące z północy Europy3. Kilka lat później, w 1949 r., podążając w tym samym
kierunku badań, Manuel Tuissaint opublikował pracę El Arte Flamenco en Nu-
eva España, w której uwypuklił wpływ sztuki niderlandzkiej w procesie kształ-
towania się kultury i sztuki Nowej Hiszpanii. Autor pisze: „zaraz po Hiszpanii,
to Flandria w największym stopniu współuczestniczyła w tworzeniu cywiliza-
cji nowego kraju”4.
Od tamtych czasów ukazały się pewne studia skupione wokół proble-
mu relacji artystycznych pomiędzy Niderlandami i hiszpańską Ameryką. Od
roku 1992, wraz z pojawieniem się publikacji Flandre et Amerique Latine oraz
America Bride of Sun, można zaobserwowań nową falę zainteresowania tema-
1 „Se han dejado de lado ámbitos tan decisivos en la génesis y desarrollo de la sociedad in-
diana como el de los culturales apreciables entre las pertenencias que portaban pasajeros y tripu-
lantes y entre los géneros, mercantiles o no, cargados en los galeones; me refiero a las creacio-
nes artísticas, pintura y escultura y fundamentalmente al material gráfico e icónico-visual, ya sea
manuscrito o impreso (libros, pliegos, estampas, grabados)”. González Sánchez C.A. 2003: 545.
2 „protagonismo de primer orden en la occidentalización del Nuevo Continente y en la sim-
biosis cultural que activara el contacto de los universos espirituales en escena desde 1492”. Gon-
zález Sánchez C.A. 2003: 545.
3 Angulo Iñiguez 1945.
4 „Después de España, fue Flandes quien más colaboró en la civilización del nuevo país”; To-
ussaint 1949: 5.
Cesar Manrique
ności Indii Zachodnich, jak i przedmioty o wartości kulturowej, które przywo-
zili ze sobą pasażerowie i członkowie załogi wśród towarów o charakterze han-
dlowym. Mowa tu o wytworach artystycznych, obrazach i rzeźbach, a przede
wszystkim o grafikach i materiałach ilustracyjnych w formie manuskryptów
lub druków (książek, luźnych arkuszy, odbitek, grafik)1. Można stwierdzić, że
obiekty o charakterze kulturowym przewożone przez załogi statków odgrywały
pionierską rolę w procesie europeizacji Nowego Świata i tworzeniu symbiozy
kulturalnej, która powstała na skutek spotkania odmiennych cywilizacji. Kon-
takty pomiędzy dwoma światami trwały nieprzerwanie od 1492 r.2 Opracowa-
nia dotyczące książek, grafik, malarstwa, arrasów czy tkanin i obiektów luksu-
sowych pochodzących z Flandrii i wysyłanych do Indii Zachodnich w okresie
od XVI do XVIII w. są przykładem badań, które nie dotyczą ściśle ekono-
micznego wymiaru wymiany handlowej w obrębie imperium hiszpańskiego,
ale rozpowszechniania się, recepcji i wpływów sztuki flamandzkiej po drugiej
stronie Oceanu Atlantyckiego.
2. Stan badań
W 1945 r., w artykule Algunas hellas de Schongauer y Durero en Méxi-
co, profesor Diego Angulo Iñiguez jako pierwszy wskazał, jak ważne były dla
sztuki iberoamerykańskiej piętnastowieczne i szesnastowieczne druki pocho-
dzące z północy Europy3. Kilka lat później, w 1949 r., podążając w tym samym
kierunku badań, Manuel Tuissaint opublikował pracę El Arte Flamenco en Nu-
eva España, w której uwypuklił wpływ sztuki niderlandzkiej w procesie kształ-
towania się kultury i sztuki Nowej Hiszpanii. Autor pisze: „zaraz po Hiszpanii,
to Flandria w największym stopniu współuczestniczyła w tworzeniu cywiliza-
cji nowego kraju”4.
Od tamtych czasów ukazały się pewne studia skupione wokół proble-
mu relacji artystycznych pomiędzy Niderlandami i hiszpańską Ameryką. Od
roku 1992, wraz z pojawieniem się publikacji Flandre et Amerique Latine oraz
America Bride of Sun, można zaobserwowań nową falę zainteresowania tema-
1 „Se han dejado de lado ámbitos tan decisivos en la génesis y desarrollo de la sociedad in-
diana como el de los culturales apreciables entre las pertenencias que portaban pasajeros y tripu-
lantes y entre los géneros, mercantiles o no, cargados en los galeones; me refiero a las creacio-
nes artísticas, pintura y escultura y fundamentalmente al material gráfico e icónico-visual, ya sea
manuscrito o impreso (libros, pliegos, estampas, grabados)”. González Sánchez C.A. 2003: 545.
2 „protagonismo de primer orden en la occidentalización del Nuevo Continente y en la sim-
biosis cultural que activara el contacto de los universos espirituales en escena desde 1492”. Gon-
zález Sánchez C.A. 2003: 545.
3 Angulo Iñiguez 1945.
4 „Después de España, fue Flandes quien más colaboró en la civilización del nuevo país”; To-
ussaint 1949: 5.
