Motywy pochodzenia europejskiego jako jeden z aspektów badań. ..

275

tów tej świątyni uważani są dwaj Indianie Aymara: Diego Choque oraz Maleo
Maita54.
Dolna część portalu flankowana jest sześcioma kolumnami Salomonowy-
mi; po trzy z każdej strony. Za bazy tych filarów służą przedstawienia głów-
-grotesek ukazane w pozycji frontalnej. Inni badacze dopatrują się w tym
przedstawieniu alegorii stanów emocjonalnych: smutku, złości oraz szczęścia.
Każda z postaci zwieńczona jest pięcioma ptasimi piórami; to interpretacja ty-
powa dla regionu55.
Luks w swojej pracy poświęca cały rozdział groteskom występującym na
obramowaniach portali, bezpośrednio sąsiadujących z pozbawionym dekora-
cji murem56. Tym razem jako przykład można wskazać fasadę katedry w Puno.
Groteski są tam wkomponowane w ornamentykę, bardzo łatwo można je prze-
oczyć; pojedyncze motywy zanikają pośród całej, rozbudowanej kompozycji,
ale przy uważniejszej obserwacji można dostrzec zarys postaci: oko, nos i usta
kobiety z nagimi piersiami57. Reliefy groteskowe mają zwykle duże rozmiary
i znaczną wartość kompozycyjną. Można tu dostrzec pewne podobieństwo do
sztuki plateresco, w której groteski podtrzymują tarcze i herby58.
Stan badań i opracowania nie wystarczają, by uznać powyższe ustalenia
za ostateczne. Dopiero w ostatnich latach doceniono sztukę Nowego Świata
doby kolonialnej i jej rzeczywiste znaczenie dla kultury iberoam ery kański ej.
Styl „metyski” przez długi czas był uważany za prymitywny, nieporadny i -
w związku z tym - niewarty zainteresowania „poważnej” nauki. Wartość po-
znawcza efektów badań w tej dziedzinie jest o tyle istotna, że w dziełach sztuki
sakralnej uwidaczniają się procesy i trendy występujące w tej, jakże wyjąt-
kowej i rządzącej się własnymi prawami, młodej społeczności. Styl mestizo
w sposób jaskrawy odbiega od kanonów obowiązujących w hiszpańskiej me-
tropolii, zdołał zainteresować tylko stosunkowo nieliczną grupę badaczy, co
ma dodatkowo negatywny wpływ na wspomniany zły stan zarówno badań, jak
i samych obiektów. Zauważalny postęp na innych polach badań nad historią
i kulturą Ameryki Łacińskiej w oczywisty sposób wymusza konieczność rein-
terpretacji znacznej części poczynionych już ustaleń.

54 Ich nazwiska widnieją na bocznej części portalu; jest to bardzo rzadkie, gdyż w świecie
sztuki kolonialnej wiedza na temat projektantów tej epoki jest znikoma.
55 Aneiva 1977: 13.
56 Luks 1973: 221.
57 Luks 1973: 224.
58 Gisbert, de Mesa 1975: 21.